Handreiking Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid

Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid
Mentale gezondheid
Wat
Het bevorderen van de mentale gezondheid en veerkracht van kinderen,
jongeren en (aanstaande) ouders die in armoede leven door het versterken
van beschermende factoren. (Deze werkwijze is preventief. Zie de werkwijze
Steun bij opgroeien als al sprake is van mentale gezondheidsproblemen).
Waarom
Chronische (early life) stress, kan niet alleen negatieve gevolgen hebben voor
de lichamelijke, maar ook voor mentale gezondheid. 160 Zo kunnen kinderen en
jongeren last hebben van angst, teruggetrokkenheid en/of sombere gevoelens. 161
Om psychische problemen te voorkomen, is het belangrijk hun mentale
gezondheid en veerkracht te vergroten door het preventief versterken van
beschermende factoren vanuit een integrale aanpak. 162 Als de draagkracht (de
beschermende factoren in de persoon, het gezin en de omgeving die gezinsleden
ondersteunen) 163 in balans is met de draaglast (de factoren die een gezin onder
druk zetten) kunnen kinderen en jongeren beter omgaan met tegenslagen en
uitdagingen zoals armoede. 164 Het helpt hen als zij een groei-mindset hebben:
de overtuiging dat je door inzet en doorzettingsvermogen ergens goed in kunt
worden en problemen kunt overwinnen. 165 Het vergroot de veerkracht van
kinderen en jongeren als zij ervaringen opdoen waarin zij succesvol zijn en
wanneer volwassenen en leeftijdsgenoten een goed voorbeeld bieden. 166
Hoe
Ongeboren, pasgeboren en jonge kinderen
- Wijs aanstaande ouders op de Wellmom-app (stimuleert positief denken) en
op Centering Pregnancy (groepscontroles moeders elkaar steunen).
- Stimuleer ouders hun jonge kinderen naar de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf
te brengen. Zij werken soms met programma’s als ‘Ben ik in Beeld’ of
‘Startblokken’ om o.a. achterstanden in de sociaal-emotionele en cognitieve
ontwikkeling te voorkomen.
- Versterk het opvoedvertrouwen van (aanstaande) ouders, verminder stress en
onzekerheid 167 (zie ook de werkwijzen Steun bij ouderschap en Sociale Steun).
Kinderen en jongeren
- Vraag aan kinderen en jongeren hoe het met ze gaat, luister actief en help hen over
hun emoties te praten (ook bij kleuters). 168 Wees hierin een rolmodel voor ouders.
- Ontdek samen met het kind of de jongere over welke hulpbronnen, persoonlijke
capaciteiten en sociale en interpersoonlijke vaardigheden het al beschikt (zie
Boomdiagram Veerkracht). 169
57