Villa d'Arte editie 4 - 2022

exposities
Festival
SCHILDERIJEN EN TEKENINGEN
VAN LOTTI VAN DER GAAG
der liefde
Rechterpagina
Onder
Lotti van der
Gaag, Zonder
titel, 1972,
schenking de
heer en mevrouw
G. A. Verweij-de
Graaff. © Bob
Goedewaagen
Lotti van der Gaag (1923-1999) werd
vooral bekend als beeldhouwer vanwege
haar betrokkenheid bij de Cobrabeweging
rond 1950. Minder bekend zijn
de kleurrijke schilderijen die ze na 1960
maakte. De tentoonstelling in Stedelijk
Museum Schiedam bevat tientallen
schilderijen, tekeningen en sculpturen,
veel daarvan uit de persoonlijke
nalatenschap van de kunstenaar.
Boven: Lotti van der Gaag, Attente Suprême, 1970,
schenking de heer H. Tepe. © Tom Haartsen
202
Van der Gaag volgde in de late
jaren veertig lessen aan de Vrije
Academie in Den Haag. Haar leraar
Livinus van de Bundt bracht haar in
contact met het werk van de Parijse
beeldhouwer Ossip Zadkine, waarop
ze besloot naar Parijs te gaan om
lessen van hem te volgen. Ze vond
er in 1950 een onderkomen in de
Rue Santeuil, het beroemde atelier
waar ook de kunstenaars Karel
Appel en Corneille in die jaren werkten.
Hoewel ze een atelier deelden,
heeft Van der Gaag nooit formeel
deel van de beweging uitgemaakt
en nooit met hen geëxposeerd.
Er is wel zo veel verwantschap en
wederzijdse beïnvloeding dat men
haar later toch als Cobra-kunstenaar
is gaan zien.
Zadkine en de Franse
expressionisten
In Parijs richtte Van der Gaag zich
met name op kunstenaars als Zadkine
en de Franse expressionisten
van de Art Brut en Art Informel. Dat
is terug te zien in haar sculpturen.
Als zij rond 1960 gaat schilderen,
springt de verwantschap met Jean
Dubuffet in het oog. De doeken
uit deze tijd zijn donker van kleur
en grof geschilderd. Deze zouden
kunnen worden beschouwd als
vertalingen van haar robuuste
beeldhouwkunst naar het platte
vlak, maar al snel is er een ontwikkeling
naar kleur en expressiviteit
te zien.
Fantasie, kleur en energie
De schilderijen van Van der Gaag
zijn fantasierijk en energiek. Ze
schildert in een kleurrijke beeldtaal,
met onderwerpen die in haar
beeldhouwwerken ook vaak terugkeren:
dieren, fantasiefiguren, (oer)
mensen. Inspiratie ontleent ze aan
haar belangstelling voor de natuur.
Kenmerkend is de ruwe materiaalbehandeling.
De in eenvoudige en
grove lijnen neergezette fantasiewezens
sluiten aan bij kindertekeningen
en uitingen van primitieven.
De tekeningen zijn het resultaat
van een spontane handeling,
waarbij de materie zelf een actieve
en scheppende rol speelt. Het
Stedelijk Museum Schiedam begint
bij haar vroege werken met een
donker kleurenpalet, gevolgd door