Villa d'Arte editie 4 - 2022

interview
‘ Ik voel me hier veilig, geliefd en
geaccepteerd en kan hier zijn
wie ik wil. Tussen de zee en de
aarde is dit mijn thuis’
Die deur leidde de globetrottende
fotograaf de Nederlandse polders
in. ‘Ik ga echt niet binnen zitten
duimendraaien! Ik besloot gewoon
te gaan rondrijden en kijken
wat ik onderweg zoal tegen zou
komen. Net voor pandemie was
ik uitgenodigd om naar Marken
te komen voor een ijsbruiloft; ik
was verhinderd, maar het trok wel
mijn interesse. Op een zonnige
voorjaarsdag in april 2020 fietste
ik Marken binnen en daar kwam
ik in aanraking met klederdracht.
Het klinkt misschien gek, maar
dat beeld had zo’n vervreemdend
effect. Qua bijzondere sfeer en
uitdossing en de trots van die
mensen had ik net zo goed in Vanuatu
kunnen staan, maar dit keer
op fietsafstand! Ik ben een paar
keer teruggegaan en raakte steeds
enthousiaster. Daar is het idee
voor Between the Sea and the Sky
ontstaan. Mijn fantastische collega
Stephanie heeft 20 verschillende
gemeenschappen door heel
Nederland benaderd, van Axel in
het zuidwesten tot Hindeloopen
in het noordoosten. Men bleek
verrassend open te staan voor
mij en mijn idee om hen in volle
klederdracht te fotograferen in
hun eigen omgeving. Ik wilde hen
op de mooist denkbare manier
vastleggen, op een soort Mona
Lisa-achtige wijze. Alles is geschoten
met een analoge camera die
een sluitertijd heeft van soms 3-4
seconden. Dat is een uitermate ingewikkeld
proces waarbij iemand
uren voor je aan het poseren is:
you are literally worshipping your
subject. Maar mensen voelen zich
door de stilte en intieme sfeer die
hierdoor ontstaat wel echt gezien
en geven zich veel meer bloot. Het
creëert bovendien extreem genuanceerd
beeld. Je ziet niet alleen
de schoonheid en complexiteit
van de dracht, je wordt geraakt
omdat je iemands persoonlijkheid
ziet. Met digitale fotografie krijg je
dat niet voor elkaar.
Boodschap van menselijkheid
‘Aan gemeenschappen met
dracht hangen stigma’s. Overal ter
wereld, ook hier, worden ze vaak
afgedaan als een beetje wereldvreemd
of zelfs achterlijk. Het
tegenovergestelde is vaak waar.
Neem Tess, een van de prachtige
vrouwen op de cover. Ze is 25 en
een antropoloog die de wereld
wil zien. Ze kiest er heel bewust
voor om deze kleding te dragen,
te staan voor een traditie waarvan
zij vindt dat die waardevol is om in
ere te houden. Klederdracht vertelt
het unieke verhaal van een gemeenschap.
Het vergt ook enorme
toewijding en voorbereiding. Ga je
naar Zeeland, dan mag je absoluut
geen haar zien. In Huizen moet
de kap eerst gestreken worden en
daarna op 100 manieren gevouwen
en in Friesland vind je een
nog ingewikkelder dracht, daar zit
anderhalve dag werk in. Sommige
vrouwen die ik heb gefotografeerd
zijn al in de 90, maar je kan je geen
mooiere vrouwen voorstellen. Dit
boek is geen cultureel document,
het is een emotionele schreeuw:
kijk naar elkaar en zie elkaars
schoonheid!’
Ik heb het heel zwaar gehad in
mijn jeugd, maar ook enorm veel
gekregen. Voor mij is de vraag wat
ik kan teruggeven aan de mensen
en aan de aarde. Ik wil een
boodschap van menselijkheid aan
de wereld verkondigen; juist naar
het mooie zoeken in een wereld
die zo lelijk voor me was. Ik heb
zoveel gekregen in menselijke
ontmoetingen dat ik voelde dat ik
iets moest teruggeven. Daarom
heb ik in 2016 de Jimmy Nelson
Foundation opgericht.’ De Jimmy
Nelson Foundation (JNF) maakt
de cirkel rond die Jimmy met zijn
kunst is begonnen. Naast het
vergroten van het bewustzijn over
inheemse culturen, heeft Jimmy
eindeloos veel foto-, video- en
onderzoeksmateriaal verzameld,
dat via de stichting wordt vertaald
in een gratis educatieprogramma
genaamd Cult-ED. Met Cult-ED
kunnen kinderen digitaal reizen
naar verre oorden, van Siberië
en Mongolië tot Peru en Frans-
Polynesië, om meer te weten te
komen over unieke culturen en
50