Geleend en uitgeleend - Etymologiebank
Geleend en uitgeleend - Etymologiebank
Geleend en uitgeleend - Etymologiebank
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
voor de boemerang, maar volg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> gezaghebb<strong>en</strong>de Australische<br />
<strong>en</strong>cyclopedie hebb<strong>en</strong> de Engels<strong>en</strong> hun boomerang ontle<strong>en</strong>d<br />
aan bou-mar-rang, dat gebruikt werd door de Turawalstam<br />
bij de Georges River in de buurt van Sydney.<br />
In het Nederlands vind<strong>en</strong> we het woord boemerang voor het<br />
eerst in 1889 als bumerang, <strong>en</strong> wel in het volg<strong>en</strong>de, politiek incorrecte,<br />
citaat: 'Tot de amusem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> der "bushm<strong>en</strong>" in de<br />
binn<strong>en</strong>land<strong>en</strong> van Australië behoort in de eerste plaats het werp<strong>en</strong><br />
van d<strong>en</strong> bumerang. [...] Het is vreemd dat e<strong>en</strong> zoo laag<br />
staand volkje als de australische negers dit speeltuig kond<strong>en</strong><br />
uitvind<strong>en</strong>, dat hun tev<strong>en</strong>s tot wap<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t.' Als trefwoord in<br />
woord<strong>en</strong>boek<strong>en</strong> verschijnt het woord in het eerste dec<strong>en</strong>nium<br />
van deze eeuw, omschrev<strong>en</strong> als 'wap<strong>en</strong> bij de Australiërs in gebruik'<br />
<strong>en</strong> van het begin af aan met -oe- gespeld. Aanvankelijk<br />
wordt in bijvoorbeeld de Grote Van Dale nog niet gerefereerd<br />
aan het terugkeerkarakter van de boemerang, maar die eig<strong>en</strong>schap<br />
is later k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d geword<strong>en</strong>. Volg<strong>en</strong>s de laatste drukk<strong>en</strong><br />
van Van Dale keert iedere boemerang terug, behalve als hij<br />
doel treft. Omdat dat de heers<strong>en</strong>de gedachte is, heeft boemerang<br />
in vele tal<strong>en</strong> de figuurlijke betek<strong>en</strong>is 'maatregel die de uitvaardiger<br />
zelf b<strong>en</strong>adeelt' gekreg<strong>en</strong>. De krant<strong>en</strong> staan vol van<br />
zak<strong>en</strong> die als e<strong>en</strong> boemerang werk<strong>en</strong> of terugslaan, of e<strong>en</strong> boemerangeffect<br />
hebb<strong>en</strong>. Het mooiste boemerang-beeld dat ik<br />
k<strong>en</strong>, staat in het verhaal 'Vreugd <strong>en</strong> pijn van e<strong>en</strong> jong auteur'<br />
van Simon Carmiggelt: 'Er zijn schrijvers, die uitsluit<strong>en</strong>d zog<strong>en</strong>aamde<br />
boemerang-manuscript<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> vergrijz<strong>en</strong><br />
bij het telk<strong>en</strong>s terug-ontvang<strong>en</strong> van hun werk.'<br />
Nederlandse le<strong>en</strong>woord<strong>en</strong> in het Australisch-Engels: bos<br />
Al in de Oudheid ging<strong>en</strong> er gerucht<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> land dat zich t<strong>en</strong><br />
zuid<strong>en</strong> van Azië zou bevind<strong>en</strong>. De klassiek<strong>en</strong> noemd<strong>en</strong> dit het<br />
Terra Australis Incognita, het Onbek<strong>en</strong>de Zuidland. Maar<br />
Australië bleef nog lang e<strong>en</strong> witte vlek op de kaart, ook na de<br />
Oudheid, omdat het buit<strong>en</strong> de normale scheepvaartroutes lag.<br />
Nederlanders van de Ver<strong>en</strong>igde Oost-Indische Compagnie die<br />
in de eerste helft van de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw expedities naar het<br />
15