Geleend en uitgeleend - Etymologiebank

Frankrijk
Nederlandse leenwoorden in het Frans: kaper en vrijbuiter
In de zeventiende en achttiende eeuw schuimde allerlei onguur
volk de zeeën af: piraten, boekaniers, zeerovers, vrijbuiters, kapers
en ga zo maar door. Tegenwoordig beschouwen we deze
woorden veelal als synoniemen, maar dat waren ze in het verleden
niet. Er bestonden verschillende gradaties in het zeeschuimen.
Sommigen hielden zich er op eigen risico mee bezig, maar
velen wisten zich gedekt door een staat. De zogenaamde kaapvaart
of commissievaart was een officieel instituut. Een oorlogvoerende
mogendheid gaf de kapitein van een privé-vaartuig
een kaperbrief, waarmee hij gemachtigd was uit naam van die
mogendheid vijandelijke koopvaardijschepen te overvallen,
'ter buit te varen'. Door de kaperbrief - en ook alleen daardoor
- onderscheidde de kaper zich van de zeerover, piraat of boekanier.
Maar voor de slachtoffers was dit verschil wel erg subtiel,
en het gebeurde wel dat een gevangen kapitein van een kaperschip
met de kaperbrief om zijn hals werd opgehangen. De kaper
moest het buitgemaakte schip naar een haven brengen van
de mogendheid die de kaperbrief had uitgegeven en kreeg dan
een deel van de buit - maar sommige kapers konden zich niet
bedwingen en wilden de hele buit. Kortom: de scheidslijn tussen
kaperij en piraterij was erg dun.
Zeker in de oudste tijd was kaper een gerespecteerd beroep.
De bekende Engelse zeeheld Francis Drake (i 543-1596) was te
eniger tijd kaper of privateer, dus geprivilegieerd zeerover, en
wat later bedreef ook onze zeeheld Michiel Adriaenszoon de
Ruyter (1607-1676) de kaapvaart. Naarmate de oorlogsvloot
van een land sterker en beter georganiseerd werd, probeerden
de regeringen paal en perk te stellen aan de kaapvaart, ook al
omdat zeelui liever bij een kaapschip aanmonsterden dan bij
41