9.1 Inleiding 9.2 Vorm- en betekenisbijzonderheden van de ge ...

Het Nederlandse prefix ge- in historisch perspectief 193
redacteurs waarschijnlijk de beslissing hebben genomen om naast gheloop
equivalenten vermelden die expliciet aangeven dat het hier om
voortdurendheid/frequentativiteit gaat, zien we dat er bij iedere voorbeeldzin sprake
is van een context die frequentativiteit/voortdurendheid suggereert (zie ‘meerdere of
veel mensen (in één geval: honden) lopen vanuit alle richtingen naar iemand/iets of
in alle richtingen’):
si quam daer [ende] [haer] [de] [liede] wordden gheware [wart] [daer] [groet]
[g]heloep om hare (hs. gehavend) Lutg. A p. 3, r. 10-12, Brabant-Oost, 1276-
1300 (VMNW)
Niet verre van den cloester was een monster, daer die gemene gheloep hadden,
groet ende cleene, Sp. III2, 31, 62. (MNW)
Dat geloep ent gedranc toten doden was te groot, III3, 25, 42. (MNW)
Daer was van volke groot gheloop, Stoke III, 299. (MNW)
Het was herde goet te horne van dien honden dat geloep, Ferg. 110. (MNW)
Doe wert een groet gheloep des volcs hem volghende, Hs. Moll 7, 99d. (MNW)
De conclusie moet zijn dat we dus niet weten of ‘frequentativiteit/voortdurendheid’
in de ge-afleiding zelf ligt of dat het uitsluitend de context is die dit
betekeniselement aan de ge-afleiding toevoegt.
9.3.2 Het in de woordenboeken gegeven commentaar op de
betekeniseigenschappen van de ge-afleiding
In het VMNW vinden we naast een aantal trefwoorden expliciet commentaar op de
betekeniseigenschappen van de ge-afleiding. Zo is het prefix ge- voorzien van het
etiket “collectiverend”, vgl. bijv. ghedreeg “Van de stam van het ww. dreighen
'dreigen; waarschuwen' met het collectiverende prefix ghe-.” of ghecrijt “Van de
stam van het ww. criten 'schreeuwen, gillen' met het collectiverend prefix ghe-.” Aan
deze informatie kunnen we echter niet veel belang hechten, omdat dit etiket weinig
specificerend is, onder andere, omdat het ook bij een aantal trefwoorden gebruikt
wordt, waarbij er sprake is van de improductieve ge-afleiding, vgl. bijv. gheblijf (in
de betekenis ‘dat wat overblijft’) “Van de stam van het ww. bliven '(over)blijven,
achterwege blijven, gestaakt worden' met het collectiverende prefix ghe-”. Zo is de
ge-afleiding op basis van deze informatie niet van de improductieve ge-afleiding te
onderscheiden.
Verder wordt bij twee trefwoorden in het commentaar expliciet genoemd
dat er sprake is van het frequentatieve betekenisaspect:
gheblaes “Verbaalabstractum van het ww. blasen met een iteratief
betekenisaspect.”
ghepens “Van het ww. pensen `denken' en het prefix ghe- met de betekenis
`gedurige herhaling'.” (VMNW, onderstrepingen van mij)
herhaaldelijke karakter van de bewegingen (de benen afwisselend naar voren te brengen). Daarom kunnen
we bij lopen niet (echt) van frequentativieit spreken.