Savunuculuk El Kitabı - ILGA Europe

tarafından öngörülmüştür. Bu el kitabının öncelikli hedefi olan ülkelere yönelik bu kurumların yetki
ve mekanizmalarına ilişkin bilgi için bkz. Ek 1.
Bu el kitabının hedefindeki ülkelerin hepsi ya AB üyeliğine aday veya aday aday ülkelerdir ve bu
ülkelerin demokratik yönetişim, insan hakları ve işleyen bir pazar ekonomisini güvence altına alıp AB
üyelik yükümlülüklerini yerine getirmeyi öngören Kopenhag kriterlerine uyması gerekmektedir.
AB’ye katılım sürecinin parçası olarak, Batı Balkanlar ve Türkiye’nin de kendi ulusal mevzuatlarını AB
mevzuatına uyumlu hale getirmeleri gerekmektedir (bkz. Ek 1 Avrupa Birliği bölümündeki ayrıntılar).
Temel Haklar Kurumu’nun AB’nin 27 Üye Devleti’nde yaşayan LGBTT toplumunun toplumsal ve siyasi
durumlarına ilişkin kaleme aldığı raporlar, standart oluşturma ve insan haklarına saygının tüm
bireyler için ifade ettiği anlam açısından önemli bir kıstas teşkil eder.
LGBTT savunucuları belirli mekanizmalar aracılığı ile (Ek 1’e bakınız) AB, AK ve AGİT kurumları
nezdinde çalışmalar yaparak, kendi hükümetlerine insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmeleri
için baskı kurabilirler. Bunu etkin şekilde yapabilmek için, güvenilir delil toplamak ve özel koşulları
tam olarak belgelemek, bununla birlikte bu bilgiyi ilgili kuruma doğru şekilde sunmak son derece
önemlidir. ILGA-Europe ve COC-Hollanda gibi uluslararası sivil toplum kuruluşları, bu alanda yüksek
bir deneyime sahiptirler ve ulusal LGBTT savunuculuk gruplarına bu tecrübeden faydalanmaları
çağrısında bulunmaktadır.
Devletin yükümlülükleri
Devletlerin, insan hakları sözleşmelerini onaylayarak ya da bu sözleşmelere taraf olarak
üstlendiklerileri yükümlülükler ikiye ayrılır: negatif yükümlülükler ve pozitif yükümlülükler. Negatif
yükümlülükler hiçbir kanun, politika ya da uygulamanın bir hakkın kullanılmasına müdahale
etmemesi anlamına gelmektedir. Pozitif yükümlülük ise, devletlerin ellerinden geldiğince hakların
kullanılabilmesi için gerekli bütün koşulları sağlaması gerektiğini ifade eder.
İnsan hakları anlaşmaları hukuken ve siyaseten olmak üzere iki şekilde “bağlayıcı”dır. Öncelikle, ICCPR
ve ICESCR gibi antlaşma, sözleşme vb hukuken bağlayıcı araçlarda yer alan anlaşmalar devletler
tarafından onaylanır veya taraf olunur. Uluslararası insan hakları antlaşmalarını onaylayarak,
hükümetler antlaşmalardan doğan yükümlülük ve görevlerle uyumlu olacak şekilde ulusal önlemler
ve mevzuatı oluşturmayı taahhüt etmiş olurlar. Bunun gerçekleştirilmemesi halinde, antlaşmanın
oluşturduğu ilgili mekanizmaya konuyla ilgili davalar taşınabilir. Insan hakları savunucularının
çalışmaları genellikle bu metinlerin uygulamaya nasıl geçirildiği ile ilgilidir. Avrupa Konseyi üye
ülkeleri de aynı şekilde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yargı yetkisine sahip olduğu ve LGBTT
bireyler ve konularına ilişkin içtihatın gittikçe arttığı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uymakla
yükümlüdür.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve çeşitli BM ve Avrupa Parlamentosu İlke Kararları ve Açıklamaları
vb. bildirgeler gibi yasal açıdan bağlayıcılığı olmayan antlaşmalar siyasi açıdan bağlayıcılığa sahiptir
Savunuculuk
El Kitabı
13