G`a`rezsizlik ha`m milliy qatnasiqlardin` rawajlaniwi kk

aslag`an, o`zbekler birinshi ma`rtebe millet sipatinda tek te XX a`sirdin` 30 jillarinda ju`zege
kelgen.
O`zbek milletinin` ju`zege keliw tariixiy bunday etip jaratiw xaqiyqatliqqa duris
kelmeydi. Xalqimizdin` payda boliw tamirlari teren`de bolip, Milodtan buring`i birinshi onin`
jilliqti o`z ishine aladi ha`m ekinshi min` jilliqda ko`rip baradi:
Qaran` Maverounaxar aymag`i ja`xa`n ma`deniyatina Fargani, Xorezmi, Farobi, Ibn Sini,
Qeruni kabi shaxslardi bergen da`wirde aymag`imizda millet bolg`an emes, biz shashirandi,
birikpegen el o`zin dewge jeterli tiykar barmaW XIV-XVI a`sirlerde Amir Temur, Navoy,
Ulig`beklerdi… xalqi, elat jag`dayinan shiqpag`an edi dewge bola maW Insaniyat tariixi-bul
birinshi na`wbette milletler tariixi dep qarag`an duris boladi.
3. Milliy ma`selenin` ma`nisi.
G`Milliy ma`seleG` milletlerge tiyisli, sonin` ushin da olardin` o`z-ara mu`na`siybetleri
xaqqindag`i ma`sele ha` mashqalalar jiyindisi demekdur.
Batis ilimiy a`debiyatinda: milliy ma`sele birqansha basqasharaq tu`siniklerdi ha`m talqi
qilinadi. Ol ma`mleketlerde ha`rbir ma`mleket tiykarinan bir milletli bolip ju`zege kelgenligi
sebepli «millet» ha`m «ma`mleket» tu`sinikleri ortasina ko`binshe ten`lik belgisi qoyiladi ha`m
milliy ma`sele degende, pu`tkil ma`mleketke tiyisli ma`sele tu`siniledi.
Lekin biz milliy ma`seleni joqarida talqilap o`tkenimizdey, tu`rli milletlerge, sonin`
ishinde milletler arasindag`i mu`na`siybetlerge tiyisli ma`seleler jiyindisi dep tu`sinemiz ha`m
talqilaymiz.
Geyde milliy ma`sele termani ornina milletler ara qatnasiqlar atamasin isletiw jag`daylari
ushrasadi. Bul eki atama arasina ten`lik belgisin qoyip bolmaydi, sebebi milliy ma`sele o`z
mazmuni ha`m ma`nisi jag`inan teren`irek ha`m qurilmaliraq bolip, ha`rbir millettin` tariixi,
peyili, mentaliteti turmis ta`rizi, u`rip-a`detleri, da`stu`rleri menen baylanisli. Tek ol usilay
qarag`anda g`ana milliy ma`selenin` tiykarg`i ha`m teren` tu`siniledi. Sonda g`ana milliy
ma`seleler tuwrali tiykarli usinislar beriw, milletler ara qatnasiqlarg`a duris bag`dar beriw
mu`mkin.
Millet, bul tek g`ana til, aymaq ekonomikaliq turmis, ma`deniyat ha`m u`rip-a`detler
birligi bolip qalmay ol birinshi na`wbette oy-pikir, an` maqset birligi esaplanadi.
Milletke sonday tiykarda jantasiw onin` ma`nisin tu`siniw ushin jol ashadi. Milliy
insaniyat tarixi protsessinde onin` a`sirler dawamindag`i ta`jiriybelew tiykarinda ju`jege kelgen
sonin`day birlik, ol ja`miyettin` rawajlaniwi ushin en` qolay jag`daylardi du`zip beredi til ha`m
oy-pikir iyelerin jer menen, aymaq penen uliwmaliq ekonomikaliq ma`pler a`tirapinda
birlestiredi, bunday birlik ja`nede na`tiyjeli xizmet ko`rsetiwi ushin uliwmaliq ma`deniyat, u`ripa`det
ha`m mentalitet jaratadi.
Milliy mentalitet millettin` tariixiy tamirlari, iri materialliq ha`m ma`na`wiy tiykarlari,
a`sirlerge sozilg`an turmisliq ta`jiriybeli qag`iydalari, aqil-parasati, a`tiraptag`i barliqqi jantasiw
usili.
Ha`rbir millet-pu`tin bir dun`ya, sebebi ol a`tirapindag`i aymaqti, barliqti u`yreniwi,
o`zlestiredi, an`laydi o`z son`inda sa`wlelendiredi. Milletti tu`siniw an`law onin` menen
baylanisli tu`rli ha`diyseler ha`m uaqiyalar u`yreniwden baslanadi.
Tek te biz g`ana XX a`sir dawaminda jer sharindag`i xaliq 1,7mlyard 6,2 milliardqa
o`sken, yag`niy 3,5 esege ko`beygen. Demek milletler irilenip barmaqta. Jer ju`zindegi xaliq
ma`seleleri menen shug`illaniwshi qa`niygelerdin` esaplaniwina ko`re ha`zirgi da`wirde
2,5min`nan, 4,5min`g`a shekem tu`rli millet ha`m eller bar Jer ju`zinde ko`plegen bo`leklerinde
ele xaliq elat olardin` millet o`zgeshelikleri jeterli da`rejede u`yreniw isi ele tamamlang`an emes.
Onin` u`stine xaliqtin` qaysi millet dep ataw mu`mkin ,qaysisin bo`lek elat dep ataw maqul
degen ma`selede qabil etilgen hu`jjetler bar. Lekin ma`seleni jen`illestiriw maqsetinde ja`ha`n
ilimiy a`debiyatlarinda jer ju`zindegi millet ha`m elatlardin` sani 3min` dep ko`rsetiledi. Jer
ju`zindegi xaliq sani tuwrali aytqanda ja`ne ko`zde tutilatug`in ma`selelerdin` biri milletlerdin`