ÖNSÖZ Tarih sahnesine çıktığı günden şimdiye kadar onlarca devlet ...

oluşu. 2) Birini kötü alışkanlıklardan sakındırmak için de aynı cümleyi kullanırsak
düşüncemizi tam ve dolgun biçimde aktarabilmiş oluruz. 3) Bürokratik bir işlemin çok
uzun olmaması için birine yol gösterirken, yardım ederken de bu cümle anlatmak
istediğimiz durumla tam tamına örtüşmektedir. 4) Her hangi bir sayısal problemi
çözmeye çalışan birine çözüme daha çabuk ulaşacağı bir yolu da aynı cümleyle tavsiye
edebiliriz. 5) Tehlikeli bir işe bulaşmış birini bu işten sakındırmak için de
başvurabileceğimiz bir kullanım şeklidir. Bu örnekleri farklı kullanımlar için daha da
çoğaltabiliriz. Türkçemizin zenginliklerinden saydığımız deyim ve benzetmelerle
zenginleştirebileceğimiz konuşmalarda bu gibi durumlara sıkça rastlayabiliriz. Yani
soyut, anlatılması güç düşünce ve duyguların, soyut kavramların somut kavramlar
aracılığıyla anlatıldığı görülür. 37 Bu durumda belirtilen kavramı soyut veya somut
olarak kesin bir çizgiyle ayırmak zorluk kazanmaktadır. Buradan yola çıkarak, bir
sözcüğün, bir kavramın kullanım biçimlerine göre birden fazla anlam kazanacağı
sonucuna varabiliriz.
Doğan Aksan, “Her Yönüyle Dil” adlı çalışmasının 3. cildinde “Anlam
Anlayışımız” adlı bölümde Türkçedeki kelimelerin kullanım alanlarını tek tek
öğelerden, tek anlamlı birimlerden hareket ederek şu şekilde sınıflandırmaya tabi
tutmuştur:
a) Temel Anlam
b) Yan anlam
c) Aktarmalar
ç) Benzetme
d) Ad Aktarması
e) Çokanlamlılık
f) Eşanlamlılık
g) Eşadlılık
h) Tasarımlar
ı) Duygu Değeri
i) Anlam Açısından Özel Adlar
j) Yerlileştirme (Halk Etimolojisinde)
37 Aksan, 2000, s. 185