ÖNSÖZ Tarih sahnesine çıktığı günden şimdiye kadar onlarca devlet ...

Hiç kuşku yoktur ki, gerek bir başkasının sözlerini, okunan bir metni dinlerken,
gerekse bir düşüncemizi söze dönüştürüp söylerken, zihnimizde sözcüklerin ses, biçim
ve anlam özellikleriyle dizim açısından nitelikleri çok kısa bir süre içinde tartılıp belli
bir zihin gücü harcanarak değerlendirilmekte, üzerinde durulan konuyla ilgili olarak, bu
öğelerin çeşitli ilişkileri göz önünde tutularak bir birleştirme ya da çözümlemeye
gidilmektedir. 41 Dinleyici veya okuyucu kavramın soyut ya da somut olduğunu
anımsayabilmektedir. Düşüncemizi somutlaştıracak olursak, taş, köpek, serçe, gözlük…
gibi somut kavramlarda söz konusu olan belli tasarımlar, cimrilik, acıma, vicdan, korku,
duygusal, karaktersizlik… gibi öğelerde yoktur. 42
Bütün bu anlatılanları göz önünde bulundurarak şöyle bir sonuca varabiliriz:
Kavramlar ilişkili oldukları diğer kelime veya kelime gruplarıyla beraber ele alınıp
incelendiği zaman durum soyutluk-somutluk konuları açısından içinden çıkılamaz bir
durum sergiler. Bundan dolayı biz konumuzu, kavramları-sözcükleri tek tek ele alıp,
temel anlamları çerçevesinde incelemeyi daha uygun görmekteyiz. Yani kelime
zihnimizde uyandırdığı ilk anlamı, temel anlamı cihetinden ya soyuttur, ya da somuttur.
Bu konuda tartışmaya konu olacak çok fazla bir konu yoktur. Var olan problemlere
aşağıda değineceğiz.
Baştan beri vermeye çalıştığımız bütün soyut tanımlamalarını, anlatılanları şöyle
bir nazardan geçirdikten sonra, hepsinin ortak noktası olarak şöyle bir soyut isim tanımı
çıkarabiliriz sanırım:
Soyut isim; varlığı düşünce yoluyla kabul edilen ve söylendiğinde, zihinde belli
bir görüntü veya tasavvur uyandırmayan, uzayda bir yer doldurmayan, molekül yapısı -
kimyevi ve fiziki içeriği – olmayan, algılanması duygu, düşünce ve tasavvurlara
dayanan, bağımsız varlıkları ve varlıkların niteliklerini bildiren kelimelere-nesnelere 43
denir.
41
Aksan, 2000, s. 177
42
Aksan, 2000, s. 179
43
Burada nesne kavram olarak sadece bağımsız varlıkları değil, durum ve vasıfları da içine aldığı için
kullanılmıştır.Prof. Dr. Muharrem Ergin Türk Dil Bilgisi (1993, İstanbul)’nde nesneden kasıt olarak