ÖNSÖZ Tarih sahnesine çıktığı günden şimdiye kadar onlarca devlet ...

+la / +le
Asıl itibariyle isimden fiil türeten +la- eki ile fiilden isim türeten Eski
Türkçedeki -ġ ekinin kaynaşması sonucu +laġ biçiminde oluşmuş birleşik bir ek olan
+la / +la, sondaki -ġ sesinin düşmesi sonucu günümü Türkiye Türkçesinde de olduğu
gibi bu şekilde kullanılmıştır. Taranan örneklerde zaman adlarının ve sıfat durumunda
olan isimlerin sonuna eklenerek onlardan yeni zaman bildiren soyut isimler türetmiştir.
anġla yarın
tünle gece
yañla yeni, henüz, yeniden
+layın / +leyin
Bu ek isimden fiil yapma eki olan +la-, +le- ile -ı, -i gerindium ekinin birleşerek
bir tek ek haline gelmesi, sonra -n instrumental ekinin de benliğini kaybedip bu birliğe
katılmasıyla meydana gelmiştir. Taranan metinlerde sadece bir örnekte sıfat durumunda
olan bir kelimeye eklenerek anlamında kesinleştirici, belirtici rol oynamıştır.
malablayın A.T. istenilen şekilde
+lı© / +lik / +lu© / +lük
Çok ve farklı kullanışı olan bu ek, Kıpçak Türkçesinde de soyut isimleri türetme
görevinde kullanılmaktadır. Sıfat durumunda olan sözlerden, unvan adlarından,
sayılardan, zaman adlarından ve mastarlardan soyut isimler türetmiştir.
Genellikle sıfat durumunda olan sözlerde :
‘ācizlik A.T. aciz olma
açlı© açlık, tok olmama
alça©lı© alçak gönüllülük
azādlı© F.T. hürriyet, serbestlik; serbest