şehit asım ilköğretim okulu ve trakya üniversitesi devlet ...
şehit asım ilköğretim okulu ve trakya üniversitesi devlet ...
şehit asım ilköğretim okulu ve trakya üniversitesi devlet ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Bu sistemlerin gelişimi puberte <strong>ve</strong> sonrasında görülür. Pubertede görülen<br />
kuv<strong>ve</strong>tlenme, puberte ile ilgili değil; hormonal faktörlerin bir sonucu olduğu<br />
düşünülmektedir. Vücudun egzersize <strong>ve</strong> homeostatik mekanizmaların diğer streslerine yanıt<br />
<strong>ve</strong>rme yeteneği 14 yaşında tepe noktasına ulaşır (19).<br />
İnsan gelişimi döllenmeden başlayarak yaşamın sonuna dek devam eden bir süreçte<br />
gerçekleşmektedir. Bireyin bu gelişim süreci içerisinde gelişirken, değişik zaman dilimleri<br />
içinde belirli özelliklerin ön plana geçtiği gelişim aşamalarına dönem denilmektedir. Bu<br />
dönem sınıflamaları kronolojik yaşa <strong>ve</strong> biyolojik yaşa göre yapılabilmektedir (6).<br />
Ülkemizde puberte başlangıç yaşı kızlarda 10-12, erkeklerde 12-14 yaşları arasındadır.<br />
Bu dönem, kızlarda 6 ayı biraz aşarken erkeklerde 2 yıl hatta daha fazla sürebilmektedir. Bu<br />
dönemdeki morfolojik değişiklikler genel olarak şu seyir içerisindedir (6):<br />
a. Boy: Puberte döneminin ilk yıllarında büyüme hormonu çok çalıştığı için boy<br />
uzaması çok fazladır. Bu dönemde yıllık boy artışı kızlarda 6-8 cm civarında olmaktadır.<br />
Erkeklerde ise boy uzaması kızlardan daha sonra başlamakta <strong>ve</strong> 13-14 yaşlarında yıllık boy<br />
artışı ortalama 7-8 cm civarındadır. Cinsel olgunluğa erken ulaşan gençler puberte dönemini<br />
erken tamamlayacaklarından aynı yaşta olup da cinsel olgunluğa girmemiş olan gençler daha<br />
kısa boylu olabilmektedir. Erkeklerde 9-12 yaşları arasındaki yıllık uzama artışı aynı yaştaki<br />
kızların yarısı kadardır. 13 yaşta kızların boy uzamasındaki artış gerileme gösterirken erkekler<br />
süratle uzarlar. İki yıl sonra yani 14 yaşlarında erkeklerin uzama artışlarında gerileme gözlenir<br />
(6).<br />
b. Ağırlık: Kızlarda ağırlık artışı en fazla cinsel olgunluğun ortaya çıktığı dönemlerde<br />
olmaktadır. Erkeklerde ise ağırlık artışı en fazla 16 yaş civarında görülmektedir. Bu dönemde<br />
ağırlığın artmasının nedenlerinden birisi de vücuttaki yağlanmalardır. Puberte döneminde<br />
yağlanma nedeni ile kız <strong>ve</strong> erkek çocuklarda şişmanlık eğilimi görülür. Puberte dönemi öncesi<br />
kızlar erkeklere oranla biraz daha ağırdır. Ancak pubertenin sonlarına doğru erkeklerin<br />
kızlardan daha ağır oldukları <strong>ve</strong> bu avantajları yaşam boyu sürdürdükleri görülmektedir (6).<br />
c. Kemik <strong>ve</strong> kaslar: Puberte döneminde kemiklerin boyu uzar. Aynı zamanda<br />
içyapıları <strong>ve</strong> biçimleri değişir. Tiroit hormonunun etkisi ile kemik dokusu sertleşmeye başlar.<br />
Kızların kemik yapıları boy uzamasının sona ermesi ile 17-18 yaşlarında yetişkinlik<br />
seviyesine erişir. Erkeklerde ise kemik yapısı 19 yaş civarında son haline ulaşır. Kas gelişimi<br />
kızlarda 12-13, erkeklerde ise 15-16 yaşlarında beden ağırlığının hemen hemen yarısını<br />
oluşturmaktadır (6).<br />
d. Beden oranı: Puberte dönemi büyüme hızı bedenin bütün uzuvlarında aynı<br />
12
Change language