yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
YANIK HASTALARINA YAKLAÞIM VE YARA BAKIMI<br />
duþ sistemleri ve diðer sistemler infeksiyon bulaþýnda kaynak rolü<br />
oynayabileceðinden dikkatle takip edilmelidir. Pansuman aralarýnda yýkama<br />
tanklarý ve pansuman odasýnýn temizlik ve dezenfeksiyonunun yeterince yapýlmýþ<br />
olmasý saðlanmalýdýr. Hastalara uygulanan izolasyon önlemlerinin kesintisiz<br />
uygulandýðýndan emin olunmalýdýr.<br />
Laboratuar<br />
Ciddi yanýk hastalarýnda laboratuar testleri arasýnda tam kan sayýmý,<br />
elektrolitler, kan üre nitrojeni, kreatinin, glukoz, venöz kan gazý ve<br />
karboksihemoglobin düzeyleri, arteriyel kan gazý, akciðer grafisi ve EKG<br />
bulunmalýdýr. Özellikle nedeni açýklanamayan ciddi laktik asidoz durumlarýnda<br />
siyanid düzeyleri <strong>yara</strong>rlý olmaktadýr. Ciddi travmalý hastalarýn herbirinin kan<br />
grubu tayini ve cross-match testi transfüzyon öncesi mutlaka araþtýrýlmalýdýr.<br />
Diðer laboratuar testleri arasýnda kas, kardiyak veya organ travmasýna açýklýk<br />
getirebilecek idrar myoglobin düzeyi ve serum kreatinin kinaz düzeyi ile serum<br />
laktat düzeyi bulunmaktadýr. Hastalarda kolay infeksiyon ve sepsis geliþim riski<br />
bulunabilir. Bu nedenle þüpheli durumlarda kan kültürleri alýnýr. Kan kültürü için<br />
mümkün olduðunca yanýk alanýnýn uzaðýndaki bir damar yolu tercih edilmelidir.<br />
Yanýk derinliði yüzeyel dokularýn da altýna ulaþýrsa o durumda tetanus<br />
proflaksisi tekrarlanmalýdýr. Daha önceden hiçbir primer immünizasyon almamýþ<br />
olan hastalara aþý ile birlikte tetanus immunoglobulin uygulanmalýdýr (17).<br />
Antibiyotikler<br />
Tüm yüzeyel yanýk dýþý olgular için topikal antibiyotikler kullanýlmalýdýr.<br />
Yanýk merkezinde hastalarýn yanýk alanýna antibiyotik ve kuru temiz örtüler<br />
uygulanýr. Bu uygulama tercihen hastalarýn yanýk ünitelerine gecikme gibi bir<br />
riskleri göz önüne alýnarak acil servisde baþlatýlmalýdýr. Blister geliþen yanýk<br />
hastalarýnda en iyi tedavinin ne olacaðý tam olarak bilinmemektedir. Bütünlüðü<br />
bozuk olan blisterlere sahip kýsmi tam kat yanýklarda topikal antibiyotikler<br />
uygulanmalýdýr. Topikal antibiyotik uygulamasý <strong>yara</strong> epitelizasyonu tam olarak<br />
saðlanana kadar sürdürülmelidir. Proflaktik intravenöz antibiyotik kullanýmýnýn<br />
herhangi bir rolü bulunmamaktadýr.<br />
Topikal antibiyotik seçimi, tedavinin acil servis içinde baþlatýlacak olmasý<br />
durumunda yanýk ünitesi protokolüne gore yapýlýr. Klasik olarak gümüþ<br />
sülfadiyazin (GSD) infeksiyonun önlenmesi açýsýndan tercih edilir. Bu preparat<br />
sülfanamid aþýrý duyarlýlýðý nedeniyle aðýz ve göz ile temasýndan uzak tutulmalýdýr.<br />
Ayrýca gebe kadýn, yeni doðanlar ve süt anneler için de risklidir (18). Basitrasin bu<br />
hastalar için iyi bir alternatif topikal antibiyotiktir. Polimiksin B, Neomisin gibi<br />
üçlü antibiyotikler de ayrýca kullanýlabilmektedir. Düþük maliyetinden dolayý,<br />
kýsmi yüzeyel yanýklarýn tedavisinde basitrasin GSD'e oranla daha fazla tercih<br />
edilmektedir (19). Basitrasin ve GSD arasýnda karþýlaþtýrmayý ön plana çýkaran<br />
135
Change language