yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
yara bakım 1.bölüm - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Prof. Dr.Akýn Yücel<br />
1<br />
olduðunu ileri sürmüþtür . Paget 1873'de temel etyolojik etkenin basýnç olduðunu<br />
tekrarlamýþ ve yatak <strong>yara</strong>larýný dokunun basýnca baðlý olarak “çürümesi ve<br />
1<br />
dökülmesi” olarak tanýmlamýþtýr .<br />
1879 yýlýnda Charcot doku nekrozuna neden olarak sinir <strong>yara</strong>lanmasý<br />
sonrasýnda salgýlanan nörotrofik faktörleri göstermiþ ve basý <strong>yara</strong>larýnýn<br />
1<br />
paraplejinin kaçýnýlmaz sonucu olduðunu ileri sürmüþtür . Bundan sonraki<br />
döneme bu görüþ hakim olmuþ ve basý <strong>yara</strong>larýnýn tedavisine kalkýþýlmamýþtýr.<br />
1940'da Munro duyusal ve otonomik kontrol kaybýnýn periferik reflekslerde<br />
azalmaya neden olduðunu, bunun da cilt ülserasyonuna yol açtýðýný ileri sürmüþ ve<br />
buradan yola çýkarak yatak <strong>yara</strong>larýnýn paraplejinin doðal sonucu olduðunu ve<br />
1<br />
tedavisinin faydasýz olduðunu savunmuþtur . Charcot ve Munro tarafýndan<br />
belirlenen bu karamsar yaklaþýmýn hakim olduðu dönemde, Küster (1908) ve<br />
Ascher (1928) ülserlerin oluþmasýnda ve geniþlemesinde bakteriyal enfeksiyonun<br />
1<br />
önemine dikkat çekmiþlerdir .<br />
Birinci Dünya Savaþý sýrasýnda ve sonrasýnda karþýlaþýlan çok sayýda paraplejik<br />
hastada iyi bakým ile ülser geliþmediðinin gözlenmesi ve yatak <strong>yara</strong>larýnýn yalnýz<br />
paraplejiklerde deðil baþka aðýr hastalýklar sýrasýnda da geliþtiðinin farkedilmesi<br />
tedaviye yönelik olumsuz tutumun deðiþmesine yol açmýþtýr. Ýkinci Dünya Savaþý<br />
sonrasýnda cerrahide kaydedilen büyük atýlým ve kuþkusuz antibiyotiklerin<br />
geliþmesi cerrahlara bu <strong>yara</strong>larýn kapatýlabileceði konusunda cesaret vermiþtir.<br />
1938 yýlýnda Davis, iyileþmiþ ülserlerde nedbenin uzaklaþtýrýlarak kalýn bir flep<br />
1<br />
dokusu ile örtülmesi kavramýný ortaya atmýþtýr . Mulholland ve ark. 1943 yýlýnda<br />
yaptýklarý çalýþmada basý <strong>yara</strong>larýnýn iyileþmesinde beslenmenin ve pozitif azot<br />
1<br />
dengesinin kurulmasýnýn önemini göstermiþlerdir . 1945 yýlýnda Lamon ve<br />
Alexander koruyucu sistemik antibiyotik tedavisi altýnda cerrahi olarak kapatýlan<br />
1<br />
ilk basý <strong>yara</strong>sý olgusunu bildirmiþlerdir . Bu tarihten sonra basý <strong>yara</strong>larýnýn cerrahi<br />
yöntemlerle kapatýlmasý genel kabul görmüþtür ve kapatmak için tek pediküllü<br />
büyük lokal flepler tercih edilmiþtir. 1970'li yýllarda kas ve kas-deri fleplerinin<br />
kullanýlmaya baþlanmasý basý <strong>yara</strong>larýnýn daha kalýn ve daha iyi beslenen dokularla<br />
2<br />
kapatýlabilmesine olanak vermiþtir. 1974 yýlýnda Dibbell ve 1976'da Daniel ve<br />
3<br />
ark. basýya maruz kalan bölgeleri duyusal innervasyonu olan dokularla örtmek<br />
amacý ile daha karmaþýk cerrahi teknikler bildirmiþlerdir. Kemik çýkýntýlarýn<br />
cerrahi olarak uzaklaþtýrýlmasý ve amputasyon gibi ilave yöntemler de tedavi<br />
seçenekleri arasýna girmiþtir.<br />
Cerrahi yöntemlerde kaydedilen bu geliþmelerin yaný sýra, basý <strong>yara</strong>larýnýn<br />
oluþmasýna yol açan nedenler daha iyi anlaþýlarak risk altýndaki hastalar<br />
tanýmlanabilmiþ ve korunma yöntemleri belirlenmiþtir.<br />
38
Change language