muglaicd2008.pdf 13675KB May 03 2011 12:00:00 AM

kaynakları ve tarımsal ürünleri olumsuz yönde etkileyen morötesi radyasyonu yani ultraviyole
ışınlarını absorbe etmesidir. Bu ışın tutma işlemi, Oksijen’in ozana parçalanarak tekrar oksijene
dönüşmesi sırasında ultraviole ışınlarını kullanması sonucunda meydana gelmektedir. Dışarıdan
herhangi bir kimyasal madde ilavesi olmadığı takdirde ozon oluşumu ve parçalanması devamlı şekilde
sürmekte ve sonuçta zarar ultraviole ışınları bu tabaka tarafından tutulmuş olmaktadır. Doğal bazı
olaylar (sıcaklık değişimi, hava akımları gibi) ozon dengesini zaman zaman bozmakla birlikte bu
durum ozon miktarında önemli değişikliğe yol açmaktadır.
Ozon yoğunluğunun ultraviole ışınlarını tutma görevi yapmayacak kadar azalması ozon
tabakasının delinmesi olarak adlandırılmaktadır. Bu durum gerçekte ozon tabakasındaki bir delik
olmayıp ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına karşın
Dünyamızın yüzeyine yakın atmosfer tabakasında %10 oranında bulunan ozonun yıkıcı etkisi vardır.
Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren bitki ve hayvanların canlı dokularına zararı vardır.
C.3.2.Asit Yağmurlarının Etkisi
Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan yakıtlar, motorlu
taşıtlardan çıkan egsoz gazları ile fosil yakıtlara dayalı olarak enerji üreten termik santrallerin
faaliyetleri sonucu hava kirlenmekte ve kükürtdioksit, azotoksit, partikül madde ve hidrokarbon
molekülleri atmosfere yayılmaktadır. 2 ile 7 gün arasında havada asılı kalabilen bu kirleticiler zaman
zaman çok uzaklara taşınabilmekte, atmosferdeki su partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek
sülfiroz ait (H x SO X ), sülfirikasit (H x SO X ), nitrik asit (HxNO X ) oluşumuna sebebiyet vermektedir.
Bunların geri dönüşleri kuru ve yaş asit depolaması şeklinde olur. Yaş depolamada atmosferde oluşan
bütün ürünler, yağmur ve kar içindeki çözülmüş halde taşınırlar. Kuru depolamada atmosferdeki
partiküllerin ve gazların yeryüzüne taşınması esnasında yağmur ve kar bulunmaz, sis içindeki aerosol
şeklinde bulunurlar.
Hiçbir yabancı maddeyle kirletilmemiş bir atmosferde bile yağmur suyu hafif asit karakterdedir
ve pH derecesi 5.6’dır. çeşitli yanma olayları sonucu havaya karışan SO x , NO x gibi gazlar yağışla
birleşerek asit meydana getirebilmekte, bunların yeryüzüne yağması ile asit yağmurları oluşmaktadır.
Asit yağmurlarının zararları;
1- Asit yağmurları göl, akarsularda asit dengesini bozarak, önce hassas canlılar olmak üzere
tüm canlıları etkilemekte, hatta bazı türlerin ölümüne yol açmaktadır.
2- Tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarının aşınmasına ve tahribatına neden
olmaktadır.
3-En büyük etki ormanlar üzerinde görülmektedir. Asidik yağışlar ağaçların en önemli organı
olan yapraklardaki büyüme ve gelişmeyi engellemektedir.
4-Yeryüzüne inen asit yağmurları suya ve toprağa geçerek onların fizikokimyasal yapısını
değiştirmekte, neticede toprak ve suyla ilişkide olan canlılar etkilenmektedir.
C.4.Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri
C.4.1.Doğal Çevreye Olan Etkileri
C.4.1.1.Su Üzerindeki Etkileri
Yüzeysel su kirliliğini, yer altı suyu kirliliğinden ayrı tutmak mümkün değildir.Yağmur suyu
yeryüzüne indiği andan itibaren kirlilik yükünde ani bir artış olur. Organik ve anorganik partiküller,
81