Matematik

6.2. Geometri Öğrenme Alanı ve Etkinlik Örnekleri
Geometri, soyut kavramlar ve ilişkiler üzerine inşa edildiği için ilköğretimin birinci
kademesinde dikkatle verilmesi gereken bir alandır. Birinci kademe öğrencileri somut ve
sonlu nesneleri, kavramları, ilişkileri anlayabileceğinden geometri konuları mümkün
olduğunca çocuğun yaşadığı, görebileceği yakın çevreden ve algılayabileceği düzeyde ele
alınmalıdır.
Geometrik cisimler ve şekiller, bunların özellikleri, birbirleriyle ilişkileri geometrinin
konusudur. Đlköğretimin ilk yıllarında, geometrik cisimleri ve şekilleri tanıma, adlandırma,
inşa etme, çizme, karşılaştırma ve belli özelliklere göre gruplandırma etkinlikleri öne
çıkmalıdır. Böylece öğrenciler çevrelerinde gördükleri nesnelerle, geometride birer soyutlama
olarak incelenen kavramları ve terimleri ilişkilendirir. Geometrik cisim ve şekilleri oluşturan
elemanlar (kenar, açı, vb.) ile bunların nitelikleri (paralel kenarlar, dik açı, vb.) somut
nesneler ve modeller üzerinde inceletilerek öğrencilerin genellemelere ulaşmaları
sağlanmalıdır. Ayrıca çevredeki nesnelerin şekilleri analiz edilerek bu nesnelerin
yüzlerindeki geometrik şekilleri tanıma, adlandırma ve çizim etkinlikleri yapılmalıdır. Bu
etkinliklerde, incelenen geometrik cismin ve şeklin somut modelinin duruşunun cismin
özelliklerini değiştirmediği de sezdirilmelidir.
4 ve 5. sınıflardan itibaren, ayrı ayrı incelenen nesne ve şekiller arasında
karşılaştırmalar yaptırılarak cisim veya şekillerin benzer ve farklı özelliklerini kavramaları
sağlanır. Örneğin; dikdörtgensel ve karesel bölgeler birbirlerinden ayrı düşünülebileceği gibi
aralarındaki ilişki incelendiğinde karesel bölgenin de bir dikdörtgensel bölge olduğu, dik
üçgensel bölgenin alanının dikdörtgensel bölgenin alanıyla elde edilebileceği ve herhangi bir
üçgensel bölgenin alanının paralelkenarsal bölgenin alanından yararlanılarak bulunabileceği
noktalı kâğıt, geometri tahtası gibi araçlarla öğrencilere fark ettirilebilir.
Geometrik cisimleri ve şekilleri bir araya getirerek veya ayırarak ortaya çıkacak
sonuçlar analiz ettirilmelidir. Böylece geometriyi oluşturan temel şekil ve bunların
özelliklerinin birbirlerinden bağımsız olmadığı hissettirilir. Ayrıştırma veya bir araya getirme
etkinliklerinde somut modeller, çivili tahta, geometri tahtası, tangram parçaları vb. araçlar
kullandırılmalıdır.
Đlköğretimin ilk üç sınıfında somut nesnelerle incelenen geometrik kavram, özellik ve
ilişkiler, geometri terminolojisi kullandırılarak ele alınmalıdır. Öğrencilerin mantıklı
çıkarımlarla bazı sonuçlara ulaşmaları, böylece geometrik kavram, özellik ve ilişkileri
geliştirerek genelleme yapabilmeleri sağlanmalıdır. Genelleme yapmada, belli özelliklere göre
sınıflama ve gruplama etkinliklerine yer verilmelidir.
Đlköğretimin 3, 4 ve 5. sınıflarında her yeni incelenen kavram başlangıçta somut ve
sonlu modellerle, daha sonra soyutlamalarla ele alınmalıdır. Örneğin; nokta, doğru, düzlem
ve açı kavramları somut ve sonlu modellerle sezgisel olarak tanıtılmalı; bunların kendine özgü
geometrik terminolojisi ile tanımları ilköğretimin 6, 7 ve 8. sınıflarında verilmelidir.
28