tiroid hastalıkları tanı ve tedavi kılavuzu - Türkiye Endokrinoloji ...
tiroid hastalıkları tanı ve tedavi kılavuzu - Türkiye Endokrinoloji ...
tiroid hastalıkları tanı ve tedavi kılavuzu - Türkiye Endokrinoloji ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
‹LAÇLARIN T‹RO‹DE ETK‹S‹2.1. ‹YOT VE ‹YOT ‹ÇEREN ‹LAÇLAR‹yodlu radyokontrast maddeler <strong>ve</strong> iyotlu ilaçlar ( amiodaron, iyotlu ekspektoranlar vb) <strong>tiroid</strong>hormon sekresyonunun azalmas› <strong>ve</strong>ya artmas›na neden olabilir. ‹yodun inhibitör etkisispontan olarak birkaç günde normale dönerken, serbest T4 <strong>ve</strong> TSH düzeyleri akut iyot yükünütakiben 1-2 haftada normale döner. ‹yoda ba€l› uzun süren hipo <strong>ve</strong> hiper<strong>tiroid</strong>izm nadirenoluflur.Amiodarona ba€l› tirotoksikoz, özellikle iyot eksikli€i bölgelerinde <strong>ve</strong> nodüler otonomi ya daGra<strong>ve</strong>s hastal›€› gibi altta yatan <strong>tiroid</strong> hastal›€› olanlarda daha s›k olmas›na ra€men,patogenezi heterojendir. Amiodarona ba€l› tirotoksikozun iki tipi tan›mlanm›flt›r.a) Tip 1, daha önce <strong>tiroid</strong> hastal›€› olanlarda iyota ba€l› hormon sentez art›fl›. RA‹uptake’i düflük <strong>ve</strong>ya normal bulunabilir.b) Tip 2, daha önce <strong>tiroid</strong> hastal›€› olmayanlarda, muhtemelen amiodaronun direksitotoksik etkisine ba€l› afl›r› hormon sal›n›m›. Destrüktif <strong>tiroid</strong>ite benzer. RA‹ uptake’idüflüktür.Yüksek doz iyot hipo<strong>tiroid</strong>izme neden olabilir. Normal <strong>tiroid</strong> follikül hücreleri iyot fazlal›€› karfl›s›ndakoruyucu mekanizmalar gelifltirir. Normal <strong>tiroid</strong> bezinde yüksek konsantrasyonda iyot al›m›durumunda, tiroglobüline iyot ba€lanmas›n› <strong>ve</strong> MIT <strong>ve</strong> DIT ten T3 <strong>ve</strong> T4 oluflumunu <strong>ve</strong> proteolizinibloke eder (Wolff-Chaikoff etkisi). ‹yodun bloke edici etkisi maksimum 2 hafta içinde azal›r.‹yodun kal›c› hipoitoridi etkisi <strong>tiroid</strong> içi iyot metabolizmas› yaratan durum varl›€›nda (Hashimoto<strong>tiroid</strong>iti, cerrahi, radyoaktif iyot <strong>tedavi</strong>si) izlenebilir.2.1.1. L‹TYUMLityuma ba€l› tirotoksikoz uzun süre kullan›mdan sonra <strong>ve</strong> nadir olarak gözlenir. Mekanizmaaç›k olmasa da, otoantikorlar›n indükledi€i, otoimmün <strong>ve</strong>ya destrüktif <strong>tiroid</strong>itlere benzerdir.Lityum kullanan hastalarda subklinik <strong>ve</strong>ya aflikar hipo<strong>tiroid</strong>izm geliflebilir <strong>ve</strong> uzun y›llar<strong>tedavi</strong>den sonra bile, ani olarak ortaya ç›kabilir.Lityumun <strong>tiroid</strong>in iyot yakalama, eflleflme <strong>ve</strong> sal›n›m fonksiyonu üzerine inhibitör etkisi tan›mlanm›flolmas›na ra€men, esas olarak bu inhibitör etki hormon sekresyon seviyesinde oluflur.2.1.2. S‹TOK‹NLERÇeflitli sitokinler <strong>tiroid</strong> hormon sekresyon <strong>ve</strong> metabolizmas›n› de€ifltirir. ‹nterferonlar,interlökinler <strong>ve</strong> granülosit-makrofaj koloni stimulan faktör <strong>ve</strong>rilmesi, oldukça s›k, geçici hipo <strong>ve</strong>hiper<strong>tiroid</strong>izme yol açar.Tiroid otoantikoru pozitif olan kiflilerde sitokin <strong>tedavi</strong>si s›ras›nda <strong>tiroid</strong>disfonksiyonu geliflme riski daha yüksektir.Sitokin <strong>tedavi</strong>si planlanan kiflilerin, <strong>tiroid</strong>fonksiyonlar› <strong>ve</strong> otoantikorlar› aç›s›ndan taranmas› tavsiye edilebilir. ‹nterferon-alfa <strong>ve</strong>interlökin-2 kal›c› <strong>ve</strong> geçici hipo<strong>tiroid</strong>izme neden olabilir.Tiroid Hormon Metabolizmas›n› Etkileyen ‹laç Kullan›m›TEMD Önerisi12• Aç›klanamayan <strong>tiroid</strong> fonksiyon testi bozukluklar›nda ayr›nt›l› ilaç öyküsü al›nmal›d›r.• Tiroid metabolizmas›n› etkileyen ilaç (levotiroksin, anti<strong>tiroid</strong>) bafllanmas›ndan önceTSH, sT4 düzeylerinin de€erlendirilmesi önerilir.• Uzun süreli kullan›mda 3-6 ayl›k aral›klarla TSH <strong>ve</strong> sT4 ile <strong>tiroid</strong> fonksiyonununde€erlendirmesi önerilir.• Levotiroksin <strong>tedavi</strong>si alan kiflilerde emilimi etkileyen ilaçlar kullan›ld›€›nda bu ilaçlar›nkullan›m› 4 saat aral›kla olmal›d›r.• T4 katabolizmas›n› artt›ran ilaçlar›n kullan›ld›€› durumlarda Levotiroksin <strong>tedavi</strong>sinindozunu artt›rmak gerekebilir.
Change language