Kültür Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu Kararına göre Şırnak<strong>ili</strong>nde tescil edilen yapılar ve arkeolojik sit alanları şu şekilde belirtilmiştir.Adı Yeri Türü .Civanikan Köprüsü Siirt-Cizre yolu Sosyal YapıTek Yapı Cizre İlçe Merkez 3 Sosyal Yapı2 Dini yapı2 Askeri yapıKaya kabartmasıCizre Dirsekli KöyüBörücek Köprüsü ‘’ ‘’ ‘’ Sosyal yapıŞeyh Muhammed Harabesi Cizre Ulaş Köyü Arkeolojik EserEski Hendek Harabeleri İdil Hendek Köyü Arkeolojik EserF.5.17. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesinde Yer Alan KültürelMiras’’ ve ‘’Doğal Miras’’statüsü verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal AlanlarF.5.17.1. Kültürel Miras Kapsamına Giren AlanlarF.5.17.1.1. AnıtlarCizre’nin Damlarca ve eski yapı köyleri arasındaki Finik Ören yeri M.İ. 4.000 tarihlerineaittir. Finik Kalesinin kuzeyinde ‘’Borzana Sitiya’’adı verilen yerde kayaya işlenmiş bir kadınkabartmasıyla, köyün kuzeydoğusunda yan yana duran bir kadın ve bir erkek kabartmasıbulunmaktadır. Cizre’nin 6 km kuzeyinde; Şırnak yolu üzerinde Kasrik Ören Yeri ve Guti’lerdöneminden kalma at üstünde insan figürü bulunmaktadır.At üstünde insan figürü- 78 -
Cizre’nin doğusunda, Çağlayan Köyünde olan Şah Ören yeri Cudi Dağının en sivri noktasıolan Çeko’nun eteğindedir. Bu dağlık kesimde Duşe, Çeko, Keçi, Kayzen, Kırt ve Hırabekaleleri yer almaktadır. Kaylar Kalesine çıkan yolda aynı erkeğe ait olduğu söylenen altıheykel yer almaktadır.F.5.17.1.2. Yapı TopluluklarıCizre’i İbni Ömer Köprüsü, Cizre’nin doğusunda Bezabde antik kenti yakınlarındadır. Bugünise Suriye toprakları içindedir. 1164 de Artuklular tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Köprüüzerinde 8 gezegen ve 12 burcun kabartmaları bulunmaktadır. Siyah bazalt taştan yapılmışköprüde kabartmalar beyaz kalker taştan yapılmıştır. Bölgede en zengin süslemeye sahipköprünün yapım tarzı Malabadi ve Hasankeyf köprüleriyle benzerlik göstermektedir.F.5.17.1.3. SitlerF.5.16. bölümünde incelenmiştir.F.5.17.2. Doğal Miras Kapsamına Giren Alanlarİlde bu kapsama giren alan bulunmamaktadır.Yaralanılan Kaynaklar- Erdem O. (1995) Türkiye’nin Kuş Cennetleri- Ertan A., Kılıç A., Kasperek M. (1992) Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları, İstanbul- Demirsoy A. (1997) Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik ÖzelliklerininAraştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması, Amfibiler, Çevre Bakanlığı DoğalKaynaklar Genel Müdürlüğü, Ankara- Demirsoy A. (1997) Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik ÖzelliklerininAraştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması, Memeliler, Çevre Bakanlığı DoğalKaynaklar Genel Müdürlüğü, Ankara- Demirsoy, A., 1997, Yaşamın Temel Kuralları/Omurgalılar/Amniyota, Cilt III/Kısım,Meteksan, Ankara- Demirsoy A. (1997) Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik ÖzelliklerininAraştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması, Reptiller, Çevre Bakanlığı DoğalKaynaklar Genel Müdürlüğü, Ankara- Demirsoy, A., Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası Ankara, 1996- Demirsoy A. (1997) Türkiye Omurgalılar, Sürüngenler, Ankara- Donner, J., Verbreitungskarten Zu P.H.DAVİS, Flora Of Turkey 1-9- İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, “Gürpet Akaryakıt Depolama veDolum Tesisi Çevresel Etki Değerlendirme Raporu” Aralık-2000- Kiziroğlu, İ., “The Birds Of Turkey”, 1989- KültürMüdürlüğü, Şırnak-2001 “Kültür Müdürlüğü EnvanterVerileri”- Orman Müdürlüğü, Şırnak-2002 “Orman Müdürlüğü EnvanterVerileri”- PPM Kirl<strong>ili</strong>k Önleme ve Yönetimi Dan. Müh. San. Tic. Ltd. Şti., “Habur AkaryakıtDepolama Tesisi, Ocak-2002”- Türkiye Omurgalılar Tür Listesi 1996, “Türkiye Faunası Veritabanı Projesi”, DevletPlanlama Teşkilatı ve TÜBİTAK- 79 -