şırnak ili çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme planlama ...

Burcu, Medreseler, Kasırlar ve daha bir çok arkeolojik, tarihi ve kültürel eserleri ile il, köklübir kültür varlığına sahiptir.İlin kapalı tarımsal yapısı durağan bir yaşam biçimini getirmektedir. Aşiret yaşamınınhakim olduğu Şırnak ilinde de töresel ve dinsel değerler güçlüdür ve geleneklerden,toplumsal ilişkilerine dek günlük yaşamı etkilemektedir.Üretim ilişkileri hayvancılığa dayanmakta et ve süt ürünleri, buğdaygiller beslenmenin anaöğelerini oluşturmaktadır. Hayvancılık ildeki giyim kuşamda ve el sanatlarında da etkindir.Erkekler kırsal kesimde şal-şepik (Şırnak şalı) ve rençberi denilen dokumadan elbiselergiymekte, kadın giyiminde ise toplumsal değerlerin paralelinde geleneksel özellikler devametmektedir. Çarşaf ve peçe hala kullanılmaktadır. Giysilerde parlak renkli, ipekli kumaşlarkullanılmakta, gösterişe önem verilmektedir. El örgüsü, yün çorapları, tozluklar, kuşaklaryöreye özgü desenlerle süslü geleneksel giyimin vazgeçilmez giyimidir.İldeki el sanatları da hayvancılıkla paralellik göstermektedir. Halı, kilim dokumacılığı,keçecilik ildeki el sanatlarının başında gelmektedir.İldeki kentleşmeyi ve mimariyi biçimlendiren en önemli etken iklim ve doğal yapıdır.Dağlık kesimde, doğal yapıya bağlı olarak kentin mahalleleri birbirinden uzak ve farklıyükseltidedir. Evler düz toprak damlı, kalın kerpiç ve taş duvarlı ve genellikle bir-ikikatlıdır. Günümüzde aynı mimari özellikleri taşıyan yapılar yaygındır.Şırnak İli ve Çevresi Yemek Çeşitleri1-Kutlık : Ufak bulgur ve ufak yarma (Çigköftelik) birbirine karıştırılır, hamur halinegetirilir.Kızartılmış soğanlı kıyma içine doldurulur. Kaynar suya atılıp pişirilir. Sudançıkarılıp yumurtaya bulandırılır.Yağda kızartılıp servis yapılır.2-Serbıdev: Yarma iyice pişirilir, büyük bir tabağa konulur. İçi açıldıktan sonra bu çukurakurut(Keşk-çortan) suyu ve yağ dökülür. Yarma üzerine kavurma parçaları dizilir ve servisyapılır.3-Perdepilav: Dibi yuvarlak tencereye yumurta ve yağla yoğrulmuş yufka haline getirilmişhamur yerleştiririz. Az pişirilen pilava tavuk eti, baharat ve badem karıştırılır ve bu hazırlananyufka haline getirilmiş hamurun içine konulur. Ağzı tekrar yağlı ve yumurtalı ince hamurlakapatılır. Üstü ve altı ateşte veya fırında pişirilir ve servis yapılır.4-Kipe : Koyunun bağırsakları iyice yıkanır, bezleri koparılır. Ters çevrilir yıkanır vetemizlenir. Pirinç ve kıyma pişirilmeden içine doldurulur. Sıcak suya atılıp kaynatılır.Piştikten sonra servis yapılır.5-Hekeheşandi: Pilav yağsız olarak yapılır. İçine kıyma katılır ve yoğurulur. Yumurta dibişekil verilerek yağda yumurtaya bulanmış şekilde kızartılır. Servis yapılır,6-Şımşıpe : Günümüzde dolma diye anılan yemeğin yöremizdeki adıdır. Soğan, patlıcandomates, kabaklar açılır ve oyulur. Pancar veya asma yaprakları hazırlanır. Pirinç ilekıyma yıkanıp karıştırılır, baharatlanır. Adı geçen sebzelere doldurulur. Tencereye dizilip,pişirilir. Servis yapılır.7-Meyre(Mehir): Ayran ve dövme ateşe bırakılır. Yumurta çırpılır içine bırakılır. Devamlıbir şekilde karıştırılır. Kaynayıncaya kadar devam edilir. Parçalanmış kabaklar ve pancaryaprakları içine katılır. Bir parça pişince ateşten indirilir. Soğuk servis yapılır.- 87 -