şırnak ili çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme planlama ...

Kadının genel giysisi ise fistan (Entari) olup, paçası ayak bileklerine kadar uzanır. Genelolarak kadife, çemçem denilen kumaş veya diğer değerli ithal kumaşlardan dikilir. Göğüskısmı hafif açık olup, alta giyilen ön kapama kısmı fistolu ve ucu nohut büyüklüğündebağlanmış rengarenk kumaş parçaları ile bezenmiş bir yelek giyilir.Yine alta giyilen ve kırasdenilen uzun alt eteğin koluna iliştirilmiş levendiler, fistan üzerinden kol bileklerine sarılır.Bele ise ince kumaş bağlanır. Kadınlar başlarına kıtan denilen uzunca bir tülbent bağlarlar.Kıtan denilen tülbentte boncuk ve fistolarla süslenir. Bundan başka göğüs üzerine çeşitli altınçerçeveli süs taşları takarlar. Kulaklarına bergahar denilen, boğazdan birbirine bağlı küpeler,tetreme veya semek denilen gerdanlık ve diğer ziynet eşyalarını takarlar. Burunlarına isehızma takarlar. Kadınların kullandığı hicol, serkezi, hırhal gibi diğer takılar da vardır.Şırnak İli El SanatlarıHer yörenin olduğu gibi, ilimizin de kendine has özellikleri bulunan güzel el sanatlarıbulunmaktadır. Bunlar; Şal-Şapik, kilim, keçe kilim, halı el yapısı yastık yüzleri, dantelçeşitleri, heybeler, sırt çantaları, buğday sapından yapılma tepsiler, sepet çeşitleri, tahtakaşıklar, seccadeler, battaniye ve perde gibi örnekler sayılabilir. Bunlardan Şal-Şapik kumaşdokumacılığı ve Şırnak kiliminin ünü, yurdumuzun birçok yerinde bilinmektedir.Şal-Şapik : Çok eski tarihlerden bu yana bölgemizde el tezgahlarında dokunan bir kumaştır.Kumaş ipi saf tiftik olup, evvela güzel yıkanıp, kuruduktan sonra yumak haline getirilir veyün tarakları ile homojen bir hale getirilir. Tekrar yumaklar haline getirilip, teşi denilen birnevi saplı topaçlarla çok ince pürüzsüz olarak kadınlar tarafından iplik haline getirilir. Buiplikler kollu dolaplara sarılır, daha sonra ayaklı çubuklar üzerine serilerek, sıtırhık denilenbitkisel yapışkan sürülür. Böylece dokumaya hazır hale gelen iplik çok ince ve maharetledokunur.Kilimcilik: Yine yöremize has desenleri ve dokunuş biçimi ile kendisini kabul ettirmiş bir elsanatıdır. Esas adı Jirki kilimi olup, özellikle ilimizin Uludere ve Beytüşşebap İlçelerindebayanların kendi evlerinde tezgahlarda dokudukları kilimlerdir. Her desenin ayrı bir öyküsüolan kilimlerimiz yüzyıllardan bu yana otantik yapısını muhafaza ederek günümüze kadargelmiştir. El sanatlarımızın seçkin örneklerinden olan bu kilimler, aynı zamanda birer kültürhazinesidir.Yöremizde dokunan kilimler hakkında çok kapsamlı bir araştırma yapılmamakla beraberadları öğrenilen başlıca kilim çeşitleri şunlardır:1-Yayla Gülü,2-Küpeli Gül,3-Sariya Gülü,4-Temiz Parmak,5-Rus Benzetmesi (Rusların işgalinden etkilenip yapılmış)6-Kurbağa,7-Dizili Yaprak,8-Goyani (Goyan Aşireti Benzetmesi),9-Bezarın Canı,10-Sinan,11-Kırkağaç Bastonu,12-Değiştirme Bastonu,13-Zilli Hamail,14-Zilli Emanet,- 89 -