NARKOZ SAĞLIK DERGİSİ 31

‘Hangi tarama testlerinin yaptırılacağı
konusunda yapılacak seçimler var mı?’, ‘Kanser
taramasına kaç yaşında başlamalıyım?’, ‘Ne
sıklıkla taranmalıyım?’ gibi soruların yanıtlarını
öğrenilmelidir.
Tarama yapıldıktan sonra test sonucunuz
anormal çıkabilir. Bu kanser veya ön kanser
olabileceğiniz anlamına gelebilir ancak
kesinlikle kanser olduğunuz anlamına gelmez.
Doktorunuz çıkan sonuca göre herhangi
bir sorun olup olmadığından emin olmak
için muhtemelen başka testler yapılmasını
isteyecektir. Doktorunuzla görüşene kadar
kanser olma konusunda endişelenmemeye
çalışın.”
HANGI KANSERLER IÇIN TARAMA
YAPILABILIR?
Tarama testlerinin meme, kolon, rahim ağzı,
prostat, akciğer ve yumurtalık kanserleri için
yapılabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Yıldırım, bu
kanserleri şu şekilde açıkladı:
“Meme Kanseri: Meme kanserini taramak
için kullanılan ana teste ‘mamogram’ denir.
Doktorlar, insanların ne zaman mamografi
çektirmeye başlaması gerektiği konusunda her
zaman hemfikir değildir. Ancak çoğu insan 40-
50 yaşlarında başlar. Ailesinde güçlü bir meme
kanseri öyküsü olan kişiler taramaya daha
erken başlayabilir. Meme kanseri taramasına
ne zaman başlayacağınıza ve hangi yaşta
taramayı bırakabileceğinize karar vermek için
doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.
Kolon Kanseri: Kolon kanseri için çok
sayıda tarama testi bulunmaktadır. Hangi
testi yaptıracağınız size ve doktorunuza
bağlıdır. Doktorlar, çoğu insanın kolon kanseri
taramasına 50 yaş civarında başlamasını önerir.
Bazı insanların, güçlü bir aile öyküsü veya
belirli tıbbi durumlar nedeniyle kolon kanseri
olma şansı artar. Bu insanlar daha genç yaşta
taramaya başlayabilirler.
Rahim Ağzı Kanseri: Rahim ağzı kanseri
taraması yaptırmanın birkaç yolu vardır, ancak
en yaygın testlerden biri ‘Pap smear’ veya ‘Pap
testi’ olarak adlandırılır. Rahim ağzı olan kişiler
için Pap testi ile tarama genellikle 21 yaşında
ancak bazı durumlarda tarama 25 yaşında
başlar. Doktorlar 30 yaşından sonra ‘HPV testi’
adı verilen başka bir tarama testi ekleyebilir
veya bu teste geçebilir. 65 yaşından büyük
olanların rahim ağzı kanseri taramasına devam
edip etmeyeceği konusuna doktorunuzun karar
vermesi gerekir.
Prostat Kanseri: Prostat kanserini taramak için
kullanılan ana teste ‘PSA testi’ denir. Prostat
kanseri taraması yaptırmanın bir kişinin ömrünü
uzatıp uzatmayacağı veya daha iyi hissetmesine
yardımcı olup olmayacağı açık değildir. Bu
nedenle uzmanların çoğu, prostatı olan
herkesin taramanın kendileri için doğru olup
olmadığına doktorlarıyla birlikte karar vermesini
önermektedir. Çoğu durumda, insanlar 50 yaş
civarında prostat kanseri taramasını tartışmaya
başlamalıdır. Bazı insanlar için, eğer daha yüksek
risk altındalarsa, prostat kanseri taraması 40 yaş
civarında başlayabilir. Çoğu doktor, 70 yaş ve
üstü veya ciddi sağlık sorunları olan kişiler için
tarama yapılmasını önermez.
Akciğer Kanseri: Akciğer kanserini taramak için
kullanılan ana test, ‘düşük doz BT taraması’ adı
verilen bir görüntüleme testidir. Akciğer kanseri
riski yüksek olan kişiler için tarama, akciğer
kanserinden ölme şansınızı azaltabilir. 50 ila 80
yaşları arasındaysanız ve sigara kullanıyorsanız
veya sigara içiyorsanız, doktorunuza akciğer
kanseri taraması yaptırmanız gerekip
gerekmediğini sorun. Akciğer kanseri olma
şansızını azaltmanın veya kanserden kurtulma
şansınızı artırmanın en iyi yolu sigarayı
bırakmaktır.
Yumurtalık Kanseri: Yumurtalık kanserini
taramak için doktorlar kan testi, ultrason adı
verilen bir görüntüleme testi veya her ikisini
birden yapabilir. Ancak bu testler her zaman
erken yumurtalık kanserini bulmaz. Çoğu
insan yumurtalık kanseri taramasına ihtiyaç
duymaz. Yine de testler bazen ailede yumurtalık
veya meme kanseri öyküsü olan kişilerde
kullanılır. Onlar için tarama 30 ila 35 yaşlarında
başlayabilir. Ailesinde yumurtalık veya meme
kanseri öyküsü olmayan kişilerde tarama
önerilmez.”
“TARAMA AYNI ZAMANDA KANSERE VEYA ‘ÖN
KANSERLERE’ DÖNÜŞEBILECEK BÖLGELERIN
BAKILMASINI DA IÇERIR. KANSER TARAMASININ AMACI,
ÖN KANSERLERI VE KANSERLERI MÜMKÜN OLDUĞUNCA
ERKEN TESPIT ETMEKTIR. BÖYLECE TEDAVIDE,
MÜMKÜN OLAN EN IYI SONUÇ ELDE EDILEBILIR.”
13 Ocak / Şubat / Mart 2024