Download (8Mb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Anayasası’nda da İ.Ö.İ.yle ilgili 1961 Anayasasına benzer maddeler vardır. 123.
maddede kanunilik ve idarenin bütünlüğü gibi temel ilkeler, 127. maddede ise kuruluş,
görev ve yetkileri hakkında açıklamalar bulunmaktadır. 31
İ.Ö.İ. ile ilgili en önemli değişiklik 1987 yılında çıkarılan 3360 sayılı yasa ile
gerçekleştirilmiştir. Bu yasa ile yasanın adı başta olmak üzere günün koşullarına yanıt
vermesi beklenen değişiklikler yapılmıştır. 32 22.05.2005 tarihli 5302 sayılı İl Özel
İdaresi Kanunuyla 1913 tarihli geçici yasa yürürlükten kaldırılmış ve İ.Ö.İ.nde köklü bir
değişiklik yapılmıştır.
1.2. İl Özel İdarelerini Yeniden Yapılandırma Çalışmaları
İkinci dünya savaşını izleyen dönemde tek partili rejimden çok partili rejime ve
yarışmaya dayalı siyasete geçilmesi, hızlı bir kentleşmenin yaşanması, Türkiye
ekonomisinin dışa açılması, büyük bir sivil toplumun ortaya çıkması ve iletişim
araçlarının yaygınlaşması yerel yönetimleri değişime zorlayan etmenler olarak
sayılabilir. 33
Kamu yönetiminde olduğu gibi yerel yönetimlerde de reform çalışmaları planlı
dönemle birlikte hız kazanmaya başlamıştır. Planlı dönemde yapılan yeniden düzenleme
çalışmalarının ilki ve en kapsamlısı, Bakanlar Kurulu’nun, 13.2.1962 gün, 6/209 sayılı
kararı ve DPT (Devlet Planlama Teşkilatı)’nin talebiyle TODAİE (Türkiye ve Orta
Doğu Amme İdaresi Enstitüsü) tarafından hazırlanan MEHTAP (Merkezi İdare
Teşkilatı Araştırma Projesi) olmuştur. 34 Bu araştırmada, “Merkezi kuruluşlar ile
merkezi hükümet teşkilatının taşra birimleri ve mahalli idareler arasında görev dağılımı,
mahalli idarelerin yetkileri, kaynakları ve teşkilatlanması konuları çok önemli bir
inceleme alanı teşkil etmektedir. Araştırma sonucunda bu konular ayrı ayrı ele alınıp
incelenmelidir” sonucuna ulaşılmış; mahalli idarelerin yapısal sorunları ile bu idarelerin
merkezi idare ile olan ilişkilerinin ayrı ayrı irdelenmesi gerektiği vurgulanmıştır. 35
31 Hamza ATEŞ, Muharrem ES, “Süreklilikten Değişime İl Özel İdareleri”, Türkiye’de Yerel
Yönetimler, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, Mart 2008, s.211
32 Ruşen KELEŞ, Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, Ankara, 1998, s.137–138
33 Korel GÖYMEN, “Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu- Bürokratik Yönetim Geleneğinden Çekingen
Yerel Yönetişime”, Yerel Yönetimler Kongresi Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden
Yapılanma, Pozitif Matbaacılık, 3–4 Aralık 2004, s.32
34 MEHTAP Projesi, www.todaie.gov.tr (E.T. 08.11.2008)
35 Vahide Feyza URHAN, “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması”, Sayıştay Dergisi,
S:70, s.87, http://www.sayistay.gov.tr/yayin/dergi/icerik/der70m4.pdf (E.T. 08.11.2008)
9