bfdlF ny ieiqhfs isrijaf - Punjab Times
bfdlF ny ieiqhfs isrijaf - Punjab Times
bfdlF ny ieiqhfs isrijaf - Punjab Times
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 13, Issue 10, March 10, 2012 pMjfb tfeImjL sfl 13, aMk 10, 10 mfrc 2012 (26)<br />
kmry ivc koeI vI cIË aijhI nhIN<br />
sI jo Aus dI nËr ƒ Éfs qOr ‘qy afpxI<br />
vwl iKwcdI. Auho jfixaf-pCfixaf kmrf<br />
sI ijs dI iek nuwkr iek pfsy vwl vDI<br />
hoeI sI. ÈurU ivc Auh kmrf vyK ky Aus<br />
ƒ ajIb ijhf lwgf sI. Aus df cOrs nf<br />
hoxf Aus dI nËr ƒ awKiraf sI. Aus ƒ<br />
vyK ky hr vyly<br />
kfxsUqI mMjI df<br />
iKafl afAuNdf sI.<br />
qy ijvyN kfxsUqI<br />
mMjI ‘qy sOxf byZMgf<br />
ijhf lwgdf hY, Aus<br />
kmry ivc bYT ky jF<br />
PrÈ ‘qy ivCy<br />
ibsqry Auqy lMmy pY<br />
suKbIr<br />
ky vI byZMgf ijhf lwgdf sI, ijvyN koeI<br />
cIË afpxf ZFcf ivgfV bYTI hovy.<br />
ieh aihsfs kuJ hI icr irhf sI.<br />
iPr, hOlI-hOlI Aus ƒ ijvyN afdq<br />
pY geI sI. Aus ƒ lwgf sI ik kmrf ieho<br />
ijhI Èkl df vI ho skdf hY. ies Èihr<br />
ivc keI iemfrqF sn-iqnuwkry jF acOrs<br />
plftF Auqy bxIaF hoeIaF, ijnHF<br />
ivc kuJ kmry ieho ijhy vI sn.<br />
hF, kmry dI iksy cIË <strong>ny</strong> vI Aus df<br />
iDafn afpxI vwl nf iKwicaf. Auho inwq<br />
idn idsx vflIaF cIËF sn Aus ivc.<br />
ikwlIaF ‘qy bVI sÌfeI nfl tMgy hoey<br />
kwpVy, Qwly vFsF dy Coty ijhy rYk ivc<br />
bVI sÌfeI nfl icx ky rwKIaF ikqfbF,<br />
rsfly qy aÉbfrF. iek nuwkr ivc Ausy<br />
iek pfsy ƒ vDI hoeI nuwkr ivc pey kuJ<br />
BFzy, zwby qy stov. iek sfÌ-suQrI, CotI<br />
ijhI rsoeI qy iesy qrHF dIaF kuJ hor<br />
cIËF. Auh ibsqry ‘qy bYTf hoieaf sI qy<br />
sfhmxy suMÖ ijhI ivc vyK irhf sI, Aus<br />
suMÖ ivc inMmI ijhI DuMd sI jF kI, ieh<br />
Aus dIaF awKF dI DuMd sI? hF, Aus dIaF<br />
awKF dI hI DuMd sI qy Auh DuMd Aus dy<br />
idmfg ivc vI sI.<br />
kuJ icr pihlF Auh DuMd bVI sMGxI<br />
sI. rfhI iml igaf sI qy Aus ƒ<br />
ËbrdsqI iKwc ky Èrfb dy awzy ‘qy lY<br />
igaf sI. rfhI ƒ Èrfb pINidaF sfQ<br />
cfhIdf sI. ibnF sfQ dy Auh Èrfb nhIN<br />
pI skdf, qy Èrfb pIx mgroN rfhI <strong>ny</strong><br />
Aus df vDyry icr sfQ nhIN sI idwqf. kuJ<br />
icr GuMmx ivcoN iek QF ruk ky Aus <strong>ny</strong><br />
puwiCaf sI, “hux kI pRogrfm ey?”<br />
“koeI Éfs nhIN.” Aus <strong>ny</strong> ikhf sI.<br />
“cMgf, qF mYN cldf hF. iek ËrUrI<br />
kMm ey. iPr kd hoeygI mulfkfq?”<br />
“vyKo.” Aus dy mUMhoN inkilaf sI.<br />
rfhI tYksI PV ky clf igaf sI.<br />
Aus dy jfx ‘qy Auh kuJ icr AuQy hI<br />
KVoqf rih igaf sI. Aus ƒ suwiJaf nhIN<br />
sI ik ikQy jfey, kI kry. Aus ƒ aMqF dI<br />
iekwl mihsUs hoeI sI. Aus ƒ lwgf sI,<br />
Auh ijvyN iksy AujfV bIafbfn ivc KVoqf<br />
hovy. aÉIr, Aus dy kdm acyq hI afpxy<br />
kmry vwl qur pey sn. Aus <strong>ny</strong> AuQoN bws<br />
nhIN sI PVI. idmfg dI boJl hflq aqy<br />
byiDafnI ivc hI Auh qurdf irhf sI qy afpxy<br />
kmry sfhmxy puwj igaf sI. kmry ivc jf<br />
ky Aus df zr Gitaf sI, pr iekwl nhIN<br />
sI GtI. Auh hor vD geI sI.<br />
ikho ijhI iekwl sI Auh! suMÖI qy<br />
swKxI.<br />
Auh kuJ icr Aus iekwl ivc iGiraf<br />
irhf sI.<br />
pr hux iekwl nhIN sI. bws, iek<br />
suMÖ ijhI df aihsfs sI-suMÖ jo Aus dy<br />
bfhr psrI hoeI sI, jo Aus dy aMdr BrI<br />
hoeI sI.<br />
kmry ivc koeI vI cIË aijhI nhIN<br />
sI jo Aus dI nËr ƒ Éfs qOr ‘qy afpxI<br />
vwl iKwcdI.<br />
rfq coKI bIq cuwkI sI, pr Aus dIaF<br />
awKF ivc nINd nhIN sI.<br />
Auh Ausy qrHF sfhmxy suMÖ ivc vyKdf<br />
irhf. kuJ icr ipCoN Aus ƒ sfhmxlI<br />
kMD idsI. mYlI qy BuwgI ijs ‘qoN sPYdI<br />
AuVI hoeI qy kuJ QfvF qoN lya lwQy hoey<br />
sn. Aus ‘qy GsmYly rMg dI Coty-vwzy<br />
Dwby sn qy AunHF DwibaF dy iek pfsy, ijQy<br />
kMD df ihwsf rqf sfÌ qy spft sI, icwqr<br />
tMigaf hoieaf sI.<br />
Auh icwqr pihlF qF Aus ƒ hornF<br />
DwibaF vFg hI iek Dwbf jfipaf, pr jd<br />
Aus dI nËr Aus ‘qy itkI hI rhI, qF<br />
Auh Dwbf nf irhf. Aus ivcoN iek Èkl<br />
AuBrn lwgI. Auh Èkl ijvyN ihwl rhI<br />
sI. Aus dIaF lIkF aqy rMg ihldy hoey<br />
afps ivc juV rhy sn.<br />
hux Auh icwqr ƒ iek twk dyK irhf<br />
sI. icwqr <strong>ny</strong> ijvyN Aus dI nËr ƒ pUrI<br />
qrHF PV ilaf hoieaf sI pr Auh Kud<br />
hflI qwk icwqr ƒ pUrI qrHF PV nhIN sI<br />
pf irhf.<br />
Auh jd vI Aus icwqr ƒ dyKdf, Auh<br />
kuJ icr Aus dI pkV ivc nf afAuNdf.<br />
Aus dy afps ivc AulJy hoey rMg zlHkdy<br />
rihMdy, afps ivc plcIaF hoeIaF lIkF<br />
iQrkdIaF rihMdIaF qy iek ichrf rihrih<br />
ky bdldf hoieaf nvIN Èkl<br />
aÉiqafr krdf rihMdf. aÉIr, Auh<br />
Èkl iek QF KVo jFdI, qy Aus dI nËr<br />
dI pkV ivc af jFdI.<br />
Auh icwqr Aus ƒ mukl GoÈ <strong>ny</strong> idwqf<br />
sI.<br />
mukl! Aus ƒ mukl GoÈ df iÉafl<br />
afieaf qy afpxI Aus iekwl ƒ mihsUs<br />
kridaF Aus <strong>ny</strong> soicaf, ikAuN nf mYN mukl<br />
vwl hI clf igaf? rfhI dy jfx ipCoN<br />
mukl vwl clf igaf huMdf qF cMgf sI pr<br />
Aus vyly iÉafl hI nf afieaf. ÉYr, hux<br />
vI jfieaf jf skdf ey. hux? nhIN hux<br />
rfq bhuq ho cuwkI ey, qy mukl ieQoN bhuq<br />
dUr ey. Gwto-Gwt iek GMtf lwg jfxf ey<br />
Aus qwk puwjx ivc.<br />
mukl! Aus <strong>ny</strong> Pyr soicaf qy icwqr<br />
ivc Aus dI Èkl vyKx lwgf. Auh icwqr<br />
mukl df sYlÌ-portryt sI. bVf ÈOk sI<br />
Aus ƒ afpxy portryt bxfAux df. Auh<br />
afpxy axigxq portryt bxf cuwkf sI.<br />
ijvyN afdmI ÉflI kfÊË sfhmxy vyK ky<br />
Aus ‘qy ilKx lwgy qy muV-muV afpxf<br />
nF ilKy. kuJ iesy qrHF mukl sYlÌportryt<br />
bxfieaf krdf sI pr ieM<strong>ny</strong><br />
sYlÌ-portryt bxfAux ‘qy vI Aus dI<br />
iqRpqI nhIN sI hoeI. Auh hmyÈf kihMdf,<br />
“ienHF sYlÌ-portrytF ivc mYN afpxyafp<br />
ƒ pCfxn df jqn kr irhf hF,<br />
afpxy-afp ƒ lwBx df jqn kr irhf<br />
hF pr hflI qIk mYN afpxy-afp ƒ PV<br />
nhIN sikaf.”<br />
mukl nfl Aus dI mulfkfq hoeI sI<br />
qF Aus pihlI hI mulfkfq ivc Auh Aus<br />
iekfeI<br />
pMjfbI df invyklf lyKk suKbIr (9 julfeI 1925-23<br />
PrvrI 2012) ies PfnI sMsfr qoN clf igaf hY. Auhdy vrgf<br />
hor koeI lyKk afly-duafly dUr qwk nËr mfiraF vI nËr nhIN<br />
afAuNdf. sfrI Aumr Auh iksy vfd ivc nhIN bwiJaf, jd Auhdf<br />
idl kIqf, Auh<strong>ny</strong> bgfvq kIqI aqy afpxI gwl Tok-vjf ky<br />
khI aqy ilKI. sfrI Aumr Auh<strong>ny</strong> koeI ienfm nhIN ilaf aqy<br />
afpxIaF ilKqF nMU hI afpxI roËI-rotI df ËrIaf bxfieaf.<br />
pihlF-pihl Auh kimAUinstF nfl juiVaf pr CyqI hI Aus <strong>ny</strong><br />
vwKrf rfh apxf ilaf. Aus df mMnxf sI ik lyKk dI afËfd<br />
hsqI kfiem rihxI cfhIdI hY. Aus <strong>ny</strong> sMsfr dI hr ÈYa nMU<br />
ivigafn dI aYnk QfxIN dyiKaf, priKaf. iesy krky Aus<br />
dIaF ilKqF ivc jy mfrks df asr ipaf mihsUs huMdf hY qF<br />
ies ivc Prfiez vrgy hor mhF-purK vI Aus dIaF ilKqF<br />
ivcoN Jfkdy idsdy hn. ienHF ilKqF ivc iksy iksm df koeI<br />
rOlf, koeI pRdUÈx nhIN. ienHF ivc proieaf sihj aqy suhj<br />
suKbIr df hfsl hY. ipCly aMk ivc asIN ÈrDFjlI vjoN Aus<br />
df kimAUinstF bfry phuMc nMU sfkfr krdf lyK Cfipaf sI.<br />
ies aMk ivc Aus dI cricq rhI khfxI ‘iekfeI’ Cfp rhy<br />
hF. ieh khfxI Aus <strong>ny</strong> dsMbr 1960 ivc ilKI sI. suKbIr AunHF<br />
coxvyN lyKkF ivcoN sI ijs <strong>ny</strong> Èihr dI iËMdgI nMU afpxIaF<br />
rcnfvF df ihwsf bxfieaf. awDI sdI pihlF, ilKI ies khfxI<br />
ivc Aus <strong>ny</strong> ÈihrI iËMdgI ivc ho rhI tuwt-Bwj bfry gwlF kIqIaF<br />
hn, ik afpxIaF jVHF nfloN tuwty bMdy nMU iekwlqf ikvyN, lgfqfr<br />
Kf rhI hY. ies bMdy dI mno-avsQf nMU Aus <strong>ny</strong> bhuq bfrIkI nfl<br />
pyÈ kIqf hY. -sMpfdk<br />
vwl iKwicaf igaf sI. bVI idlcsp<br />
ÈÉsIaq sI Aus dI. Aus df ichrf vI<br />
idlcsp sI qy Aus dIaF gwlF vI. Auh<br />
hostl ivc rihMdf sI, Aus dy isry vfly<br />
Coty ijhy kmry ivc. AuhI Aus df stuUzIE<br />
sI, iKMzry hoey icwqrF nfl Biraf hoieaf.<br />
koeI ÈYlIaF dy icwqr sn Auh. AunHF<br />
icwqrF ivc vI mukl afpxy-afp ƒ<br />
‘lwBx’ df jqn kr irhf sI qy AunHF df<br />
‘sÌr qYa krdf hoieaf’ iksy mMiËl<br />
`qy puwjxf cfh irhf sI ‘pr mMiËl hY<br />
ikQy?’ Auh kihMdf. ‘mMiËl ikqy nhIN<br />
ey. bws, sÌr hI sÌr ey.’<br />
icwqrF df sÌr! Aus <strong>ny</strong> soicaf[[[qy<br />
AunHF icwqrF ivc sYlÌ-portrytF df sÌr.<br />
mukl rfq-idn Auh sÌr qYa kr irhf<br />
sI.<br />
Auh sÌr qYa kr irhf sI, pr<br />
mMiËl ‘qy nhIN sI puwjxf cfh irhf ikAuNik<br />
Aus dy afpxy lÌËF ivc “ijs idn mYN<br />
mMiËl ‘qy puwj igaf, Auh idn ÉudkuÈI<br />
kr lvFgf. mMiËl ‘qy puwj ky jIx df kI<br />
Ìfiedf? qy ikAuNik mYN KudkuÈI qoN zrdf<br />
hF, ies leI mMiËl ‘qy puwjxoN vI zrdf<br />
hF. AuNj, ieh vI iek hkIkq ey ik mMiËl<br />
ikqy nhIN ey. bws, sÌr eI sÌr ey.”<br />
mukl ƒ vI Auh pihlI mulfkfq ivc<br />
hI cMgf lwgf sI qy Auh Aus ƒ afpxy<br />
kmry ‘qy lY igaf sI.<br />
AuQy mukl dy bhuq sfry sYlÌportryt<br />
vyK ky Aus ƒ hYrfnI hoeI sI.<br />
keI ÈYlIaF dy pUry-aDUry sYlÌ-portryt<br />
sn, Auh jo afps ivc iek dUjy nfl Au<strong>ny</strong><br />
ku hI imldy sn, ijM<strong>ny</strong> Auh mukl dy ichry<br />
nfl imldy sn. mukl <strong>ny</strong> dwisaf sI,<br />
“ienHF ivc mYN Aus aslIaq ƒ PVn df<br />
jqn kIqf ey jo myry ichry dy nkÈF ivc<br />
nhIN, sgoN nkÈF dy Aus pfr ey.”<br />
Pyr, Auh mukl dy kmry ‘qy jfx<br />
lwg ipaf sI.<br />
iek vfr Auh igaf sI, qF mukl<br />
afpxf portryt bxf ky hitaf hI sI.<br />
Aus ivc JuMjlfht sI, ikAuNik Auh afpxy<br />
nkÈF dy Aus pfr dI aslIaq ƒ PV<br />
nhIN sI sikaf.<br />
pr Aus sYlÌ-portryt <strong>ny</strong> Aus df<br />
iDafn Kfs qOr ‘qy iKwicaf sI. Aus ivc<br />
Aus ƒ ijvyN mukl dI nhIN, afpxI Kud dI<br />
Èkl idsI sI iek ichrf ijs ivc Aus<br />
dy ichry dy toty afps ivc juVy hoey sn.<br />
“gwl bxdI-bxdI rih geI ey.”<br />
mukl <strong>ny</strong> icwqr vl sYnq kridaF ikhf<br />
sI.<br />
Aus <strong>ny</strong> awKF ‘c svfl Br ky mukl<br />
vwl vyiKaf sI.<br />
“XfnI ik gwl nhIN bxI.” mukl<br />
hwisaf sI, ijvyN Aus ƒ ÉuÈI sI ik Auh<br />
mMiËl `qy nhIN sI puwjf.<br />
“bVI ajIb gwl ey, mukl”, aÉIr<br />
Aus <strong>ny</strong> ikhf sI, “ies ivc qyrI hI nhIN,<br />
mYƒ afpxI vI Èkl idsdI ey. ijvyN qUM<br />
myrf hI portryt bxfieaf hovy.”<br />
“swc?” mukl dy mUMhoN inkilaf sI<br />
qy Aus <strong>ny</strong> ghu nfl icwqr ƒ vyiKaf sI.<br />
“ikAuN, nhIN idsdI?”<br />
kuJ icr vyKdy rihx ipCoN mukl <strong>ny</strong><br />
ikhf sI, “Èfied. ies ƒ bxfAuNidaF myrf<br />
acyq mn Èfied qYƒ vyK irhf hovygf jF<br />
ieh vI ho skdf ey ik mYN afpxy ichry<br />
dIaF kuJ cIËF ƒ jnrlfeIË krn df<br />
jqn kIqf ey; XfnI ik iksy hwd qwk ieh<br />
dwsx df jqn kIqf ey ik ieh ichrf<br />
myrf hI nhIN, aj dy dOr `coN lMG rhy<br />
iek afm afdmI df vI ey.”<br />
awigEN Aus <strong>ny</strong> ikhf sI, “ijAuN-ijAuN<br />
mYN ies ƒ vyKdf hF, ies ivc mYƒ afpxI<br />
Èkl AuBrdI hoeI ids rhI ey. ies ƒ<br />
hmyÈf vyKdy rihx `qy idl krdf ey.”<br />
“qF Pyr, qUM ieh rwK lY qy hmyÈf<br />
vyiKaf kr.” mukl muskrfieaf sI.<br />
“myrf ieh mqlb nhIN sI.” Aus ƒ<br />
kuJ iJjk hoeI sI.<br />
“pr myrf ieho mqlb ey.” mukl<br />
hwisaf sI qy Aus <strong>ny</strong> icwqr Aus ƒ dy<br />
idwqf sI.<br />
Aus <strong>ny</strong> icwqr Prym krf ilaf sI qy<br />
Gr ilaf ky kMD ‘qy tMg idwqf sI.<br />
ieh Aus icwqr sdkf hI sI ik Aus<br />
df ingUxf ijhf kmrf iekvfrgI bVf<br />
aihm bx igaf sI. AuNj, Aus ƒ ieh vI<br />
lwgf sI ik Auh icwqr Auho ijhy kmry<br />
ivc tMigaf jfx vflf nhIN sI. Auh qF<br />
iksy bhuq sohxy kmry df iÈMgfr hoxf<br />
cfhIdf sI pr kuJ arsy ipCoN Auh Aus ƒ<br />
kmry df iek ihwsf jfpx lg ipaf sI,<br />
ijvyN Auh afp kmry df iek ihwsf bixaf<br />
hoieaf sI. bws, Ìrk sI qF ieMnf ik Auh<br />
icwqr kmry dIaF hor cIËF vFg sfDfrn<br />
ijhf nhIN sI jfpdf.<br />
Auh kmry ivc bYTf huMdf qF keI<br />
vfr ikMnf-ikMnf icr icwqr ƒ vyKdf<br />
rihMdf, Aus ivc afpxy-afp ƒ lwBx<br />
df, PVn df jqn krdf rihMdf. iksy vyly<br />
Aus ivc mukl dI Èkl df JAulf pYNdf,<br />
pr qdy Auh Èkl iKMzr jFdI qy Aus dI<br />
afpxI Èkl bxn lgdI.<br />
iek vfr BuwgI kMD ivc lwgf ikwl<br />
AuWKV jfx ‘qy icwqr Qwly izwg ipaf sI<br />
qF Aus df kwc tuwt igaf sI. Aus ivc do<br />
qRyVF pY geIaF sn. kwc dy iqMn toty ho<br />
gey sn, pr Auh Prym ivcoN inkly nhIN<br />
sn.<br />
Aus <strong>ny</strong> iek hor QF ikwl gwz ky icwqr<br />
tMg idwqf sI.<br />
iPr, jd Aus <strong>ny</strong> vyiKaf sI qF Aus<br />
ƒ kwc dy nhIN sgoN icwqr ivcly ichry dy<br />
iqMn toty ho gey jfpy sn. Auh ichrf jo<br />
keI toitaF ivc juiVaf hoieaf sI, iqMnF<br />
toitaF ivc tuwt igaf sI.<br />
qd iek twk vyKidaF Aus ƒ icwqr<br />
ivc afpxI Èkl vDyry sfÌ idsx lwgI<br />
sI. hux Aus df ichrf keI toitaF dI QF<br />
isrÌ iqMnF toitaF ivc tuwtf hoieaf sI.<br />
ichry dy iqMn toty! Aus <strong>ny</strong> soicaf sI jF<br />
iqMn toitaF vflf ichrf! ienHF ‘coN iek<br />
totf ey jo vrqmfn ey. iek totf BUqkfl<br />
ey qy qIjf totf BivwK ey. “vfh!” Aus dy<br />
mUMhoN inkilaf sI. ieh qF nvF ivÈlyÈx<br />
ho igaf ies portryt df. ikMnf suhxf<br />
iÉafl suwJf ey! mukl ƒ dwsxf cfhIdf<br />
ey. iPr, Èfied Auh iesy nukqy qoN koeI<br />
sYlÌ-portryt bxfey. bVf ÉuÈ hovygf<br />
ieh iÉafl sux ky. smyN dy iqMnF KMzF<br />
ivc vMizaf hoieaf ichrf. tuwtf hoieaf<br />
pr juiVaf hoieaf. iËMdgI dI cOKt ivc<br />
jiVaf hox krky juiVaf hoieaf.<br />
Aus vyly icwqr ƒ vyKidaF Aus ƒ<br />
iÉafl afieaf ik ikqy Aus df ichrf<br />
swcImuwcIN ieMj tuwtf hoieaf nf hovy. Aus<br />
<strong>ny</strong> dovyN hwQ ichry ‘qy Pyry, pr kuJ pqf<br />
nf lwgf. qd Aus <strong>ny</strong> ÈIÈf cuwikaf qy Aus<br />
ivc vyKx lwgf. ÈIÈy df pfxI kuJ QfvF<br />
qoN lwQf hoieaf sI. AuNj vI, ÈIÈf sfÌ<br />
nhIN sI. Èrfb dy nÈy krky Aus dI nËr<br />
vI sfÌ nhIN sI. Aus ƒ afpxf ichrf<br />
sfÌ qOr ‘qy nf idisaf qF Aus <strong>ny</strong> ÈIÈf<br />
rwK idwqf qy soicaf, hux ieh nvF hI<br />
ilafAuxf peygf. pihlF vI keI vfr<br />
ilafAux bfry soicaf ey pr hux qF nvF<br />
ilafAuxf hI peygf. AuNj, hor vI ikMnIaF<br />
cIËF <strong>ny</strong> jo nvINaF ilafAux vflIaF <strong>ny</strong>:<br />
qOlIaf jo Kwdf ho ky QF-QF qoN pft cuwkf<br />
ey, bUt ijnHF dI hux hor murMmq nhIN ho<br />
skdI, ibsqry dI iewko iewk rih geI<br />
awDorfxI cfdr, jo—qy hF, bydI df nfvl,<br />
‘iek cfrd awDorfxI’. ikMnf idl krdf<br />
ey Auh nfvl pVHn ‘qy! iek vfr lyKkF<br />
dI mIitMg ivc Auh bydI dy mUMhoN suixaf<br />
sI pr bydI <strong>ny</strong> suxfAuNidaF keI vfr roro<br />
ky nfvl df svfd hI Érfb kr idwqf