kATAR-KSIAZKA-POLSKI.. - Ambasada Państwa Kataru

Steven Wright
Polityka zagraniczna Kataru: geopolityka i strategiczne filary
Ze względu na trzecie na świecie zasoby gazu ziemnego, Katar wybił się na pozycję
globalnego lidera wśród producentów i eksporterów gazu skroplonego (LNG) oraz paliwa z
gazu (GTL), a jego znaczenie w międzynarodowej siatce bezpieczeostwa energetycznego
stało się istotne. Od początku lat 90. polityka zagraniczna Kataru jest swego rodzaju
paradoksem, także na tle innych paostw GCC. Obejmuje ona wiele kierunków działania, które
można uznad za odmienne od polityki prowadzonej przez pięciu pozostałych członków GCC.
Katar zerwał z typowymi dla innych paostw stanowiskami – począwszy od nawiązania
stosunków gospodarczych z Izraelem, na działaniach dyplomatycznych związanych z iraoskim
programem atomowym koocząc. Aż do 2007 r. relacje Kataru z Arabią Saudyjską wywoływały
wyraźny niepokój wśród krajów GCC, co samo w sobie stanowi interesujący problem
badawczy. Od momentu swojego powstania w 1996 r., również Al-Dżazira stała się niejako
synonimem kontrowersji – nie tylko wśród najbliższych sąsiadów Kataru, ale również na
poziomie globalnym. Istotnym problemem badawczym wydaje się więc nie tylko zrozumienie
globalnego schematu złożonej polityki zagranicznej Kataru, ale także procesu jej tworzenia,
zarówno na poziomie regionalnym, jak i w coraz większym stopniu na poziomie
międzynarodowym.
Celem tego artykułu jest zidentyfikowanie strategicznych filarów polityki zagranicznej
Kataru. Ukazana zostanie historyczna ewolucja katarskiej polityki zagranicznej ze
szczególnym uwzględnieniem jej początków z lat 90. Umożliwi to przedstawienie
uwarunkowao, struktur oraz procesów, które ukształtowały jej wyniki. Główną tezę całego
artykułu stanowi twierdzenie, że strategiczne podstawy polityki bezpieczeostwa Kataru
spoczywały na dwóch filarach: bezpieczeostwa wewnętrznego systemu politycznego oraz
pragnienia autonomii w zakresie polityki zagranicznej i wewnętrznej. Artykuł ukaże, iż Katar
przyjął wiele różnych metod maksymalnie efektywnej realizacji postawionych sobie celów,
które w olbrzymim stopniu stanowią odpowiedź na geopolityczną presję, jakiej poddawane
są małe paostwa.
Przyjęło się uważad, iż kraje Zatoki Perskiej obrały strategię utrzymywania równowagi
na wielu poziomach, w której elity dokonały racjonalnych ocen w odniesieniu do
największych istniejących w danej chwili zagrożeo bezpieczeostwa 189 . Przyjęta w tym
artykule metoda analizy należy do kategorii „teoretycznego pluralizmu”, która wykracza poza
tradycyjne ograniczenia realizmu politycznego 190 . Analiza będzie opierad się na przyjęciu
189 S. David, Explaining Third World Alignment, „World Politics”, 43 (1991), s. 233-256.
190 B. Buzan, R. Little, International Systems in World History: Remaking the Study of International Relations,
Oxford University Press 2000. Na temat oceny metodologii badao nad polityką zagraniczną Bliskiego Wschodu
zob. R.A. Hinnebusch, A. Ehteshami, The Foreign Policies of Middle East States, Lynne Rienner Publishers 2002;
G. Nonneman, Analyzing Middle East Foreign Policies and the Relationship with Europe, Routlegde 2005; B.
Strona 54 z 201