Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest

PЁRMBLEDHJE
Ky raport u adresohet çështjeve kyçe që lidhen me rolin dhe promovimin e Investimeve të
Jashtme Direkte (IJD) në Kosovë. Raporti është përgatitur në kuadër të projektit “Promovimi i
Zhvillimit Ekonomik nëpërmjet Shoqërisë Civile” të cilin Instituti për Hulumtime Zhvillimore
“Riinvest” e realizon në bashkëpunim me Qendrën për Ndërmarrjet Ndërkombëtare Private (CIPE)
nga Ëashingtin D.C., dhe në mbështetje të Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim
Ndërkomëtar (USAID). Projekti është i fokusuar në përparimin e reformës ekonomike përmes
ngritje së cilësisë dhe nivelit të pjesëmarrjes së subjekteve Kosovare në diskutimin e politikave
ekonomike. Ky raport do të prezentohet në sesionin e shtatë të Tryezës së Forumit Ndërkombëtar
(TFN) e cila do të mbahet me 19 Shtator 2002, dhe paraqet modulin e fundit të këtij ptojekti
dyvjeqar.
1) Qëllimet e Raportit dhe sesionit të Tryezës së Forumit Ndërkombëtar janë që të
përmirësojë nivelin e informimit mbi gjendjen e pikërishme lidhur me IJD dhe
rendësinë e tyre në Kosovë, të inicojë një debat të gjerë dhe të angazhuar mbi
problemet me të cilat ndeshen IJD dhe të rekomandojë një strategji të politikave dhe
aktiviteteve promovuese që do ta bënte Kosovën destinacion atraktiv për IJD.
2) Gjatë viteve 90-ta IJD në vendet në zhvillim janë rritur me dinamikë më të shpejtë se sa
instrumentet tjera të financimit. Kjo ka kontribuar shumë në zhvillimin ekonomik.
Është vërejtur një ndërlidhje pozitive ndërmjet IJD dhe rritjes së Bruto Produktit
Vendor (GDP). Kështu që vendet e zhvilluara janë ofruesit por edhe shfrytëzuesit më të
mëdhenj të IJD, dhe se ekziston një trend në rritje i rrjedhës së IJD për në vendet e
zhvilluara. Janë disa faktorë të cilët kontribojnë që një vend të jetë atraktiv për IJD,
duke përfshirë rrethinën stabile financiare, liberalizimin dhe ristrukturimin,
konkurrencën e lirë dhe lojale, politikën tatimore të favorshme, mbrojtjen e të drejtave
pronësore, potencialin eksportues dhe lirinë në riatdhesimin e fitimit.
3) Derisa Rregullorja e vitit 2001 mbi Investimet e Huaja në Kosovë ofron një kornizë
solide moderne për IJD, rregulloret, ligjet dhe politikat tjera ende nuk janë
implementuar. Kosova e pas luftës ka nevojë për investime substanciale të cilat më së
shumti mund të arrihen përmes IJD. Së këndejmi, IJD në formë të kapitalit të rrezikuar
janë një alternativë për kreditë e bankave të cilat ngarkohen me kamatë, dhe kështu IJD
do ta plotësonin boshllëkun e nevojave për investime në Kosovë. Ekzistojnë disa
faktorë që ndikojnë në nivelin dhe destinimin e IJD në Kosovë, prej të cilëve më i
rendësishmi është statusi ndërkombëtar i pa definuar i Kosovës, mungesa e tregut
financiar dhe bursës dhe, nevoja për ta përkrahur procesin e privatizimit.
4) Sikur edhe në fushat tjera të ekonomisë, mungesa e të dhënave dhe informatave paraqet
kufizimin kryesor në analizën e vëllimit dhe strukturës së IJD, trendeve dhe problemeve
që e shoqërojnë dukurinë e IJD në Kosovë. Të dhënat aktuale më të nevojshme janë të
pakompletuara, kurse edhe një pjesë e atyre në dispozicion nuk janë aq të besueshme.
Për të fituar të dhëna plotësuese mbi karakteristikat elementare për IJD e tanishme në
Kosovë, dhe për të matur perceptimin e investitorëve mbi rrethinën afariste, Riinvesti
2