Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest

6. POLONIA
Përvoja me IJD në Poloni
Korniza rregullative dhe politkat qeveritare
Kompanitë dhe bizneset me pronësi të huaj në Poloninë e pasluftës veprojnë që nga viti 1976. Në
fillim ato ishin themeluar nga Polakët me banim në botën e jashtme (të quajtur ‘Polonia’), pastaj
prej banorëve të jashtëm të cilët ishin quajtur “bizneset e vogla të huaja” për shkak të madhësisë së
aktivitetit të tyre. Ekonomia polake ishte më hapur ndaj investimeve të huaja në vitet 1986-1988.
Në atë kohë kompanitë joint-venture ishin në zhvillim, kishte partnershipe të përziera me
ndërmarrjet shoqërore ndërsa pronësia e huaj ishte limituar në 49%. Akti mbi aktivitetin e
kompanive me aksionarë të huaj që daton nga 23.12.1988 iu siguronte të drejta në pronësi prej 100
% pronarëve të huaj, beneficione tatimore automatike dhe përjashtime të pjesshme doganore.
Sidoqoftë licencimi i kompanive të huaja kishte pengesa lidhur me transferin e profitit deri në fund
të vitit 1991.
Kushte speciale për IJD ishin krijuar në vitin 1994 kur ishte nxjerrë Ligji mbi Zonat e Veçanta
Ekonomike. Akti ofronte lehtësime tatimore (PIT or CIT) deri në 10 vjet dhe një zbritje prej 50%
në PIT ose CIT gjatë 10 vjetëve të ardhshme. Në bazë të këtij akti qeveria krijoi 17 zona të veçanta
ekonomike por në vitin 2002 vetëm 14 prej tyre funksionojnë. Me 1996 u përpilua programi për
zvogëlimin e normave të CIT për të gjitha kompanitë që vepronin në Poloni. Norma fillestare prej
40 % e CIT-së u reduktua në 38% në vitin 1997. Programi kishte nxituar në vitin 1999 me ç’rast
norma e CIT-së ishte zbritur në 30%. Norma e CIT-së për vitin 2002 është 26% dhe për vitin 2004
planifikohet të zbatohet norma finale prej 22%.
Më 1 Janar të vitit 2001 Kodi për Kompanitë Komerciale ishte aprovuar bashkë me ligjin e ri Për
Aktivitetet Ekonomike dhe Ligjin për Regjistrimin Kombëtar në Gjykata duke krijuar kështu një
bazë ligjore për veprimtari ekonomike në Poloni për të gjitha korporatat përfshi këtu investuesit e
huaj. Këto ndryshime ndodhën për shkak të hyrjes në fuqi të standardeve të reja të Marrëveshjes
Evropiane të vitit 1991, që obligojnë Poloninë për të siguruar lirinë e themelimit të ndërmarrjeve
dhe të ofrojë shërbime për enitetet e Bashkimit Evropian. Ndryshimet janë bërë gjithashtu si pasojë
e pajtimit të ligjeve të Polonisë me direktivat e Bashkimit Evropian.
Progresi i IJD-së
Reformat politike dhe ekonomike që u bënë në fillim të viteve 90, çuan në një stabilizim
makroekonomik dhe një zhvillim rapid ekonomik. Polonia asnjëherë nuk ka përjetuar kriza
valutore ose fiskale sikur partnerët tjerët në rajon. Vendi është shëndërruar në njërin prej
lokacioneve më të preferuara të investuesve. Më shumë se 56.83 miliardë dollarë amerikanë janë
investuar si kapital i jashtëm në Poloni që nga viti 1989 (pothuajse 1500 USD per capita)
Investimet mbi 1 milion dollarë amerikanë përbënin shifrën prej 53.15 miliardë dollarësh, ndërsa
ato nën 1 milion përbënin 3.5 miliardë dollarë amerikanë, sipas Agjencisë Polake për Investime të
Huaja (PAIZ)
60