Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest

Tabela 5: IJD në disa vende rajonale sipas sektorëve
Sektoret Bullgaria Rumania Kroacia B&H IRJM
Agrokultura 0.3 3.0 0.0 - -
Xehëtaria - - 3.4 - -
Industria 54.2 43.8 46.5 42.8 84.5
Rryma elektrike, gazi, uji - - 0.8 - -
Ndertimtaria 1.0 2.3 1.3 5.4 1.1
Tregtia, riparimi i motorëve të kamionëve 19.5 24.1 4.1 3.1 6.0
Hotelet dhe restoranet 5.1 0.8 1.0 - -
Transporti dhe komunikimet 4.5 2.3 30.0 - 1.2
Sektori i ndërmjetësuesve financiar 11.7 23.7 12.5 13.1 2.8
Patundëshmërit, renta dhe aktivitetet e - - 0.4 31.5 -
bizneseve
Të tjera 3.7 0.0 0.0 4.1 4.4
Gjithsejt 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
Burimi: Foreing Direct Investment in South East Europe: Implementing Best Policy Practices. Wienna, 2000
Bashkëpunimi ekonomik ndër rajonal është duke u ndeshur me shumë pengesa. Një projekt
i përbashkët me pesë institucione të tipit “think tank” kanë vlerësuar “Pengesat në Tregti, Rritje,
Investime dhe Aftësitë Konkurruese” (Chesapeake Association, 2001), nga perspektiva e
ndërmarrjeve në Shqipëri, Bullgari, Kosovë, IRJM dhe Mal të Zi. Mostra ka përfshirë 25
ndërmarrje nga secili vend, gjithsejt 125 ndërmarrje. Pengesat kryesore të ranguara sipas
intensitetit janë prezentuar në tabelën e më poshtme:
Tabela 6: Rangimi i pengesave për tregti dhe bashkëpunim nga perspektiva e ndërmarrjes
Llloji i pengesave Kosova Vendet
tjera
Problemet që lidhen me doganat 2 1
Tatimet 7 2
Kontratat dhe pagesat 4 3
Mungesa e informatave 5 4
Infrastruktura (telekomunikimet, rryma, rrugët) 1 5
Procedurat administrative 6 6
Sistemi bankar 3 7
Rreziku politik 8 8
Burimi: Obstacles to Trade, Growth, Investment and competitiveness (Chesapeake Association, 2001)
Problemet që lidhen me doganat – procedurat, tarifat dhe vonesat në kufi, duket se janë
pengesat më të shpeshta për të gjitha vendet e rajonit (rangu 1), duke përfshirë edhe Kosovën
(rangu 2). Dallimi qëndron në vlerësimin e ndikimit të vogël të infrastrukturës, e cila në rastin e
Kosovës konsiderohet si pengesa kryesore (rangu 1), ndërsa për vendet tjera në rajon intensiteti i
kësaj pengese është më i ultë (rangu 5). Dallimi po ashtu ekziston edhe në sistemin bankar: rangu 3
në Kosovë, dhe 6 për vendet tjera. Është interesant se situata politike nuk është konsideruar si
pengesë me peshë, si në Kosovë ashtu edhe në vendet tjera të rajonit.
32