Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest
Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest
Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
të mëdha (shiko grafikun 1). Sidoqoftë, dallimi ndërmjet pengesës me intensitet më të<br />
lartë (10.4) dhe asaj më të ultë (4.7) nuk është shumë i madh, dhe kjo do të thotë se<br />
krijuesit e politikave duhet t’i adresoj<strong>në</strong> të gjitha pengesat që ja<strong>në</strong> prezente, duke i<br />
dhë<strong>në</strong> prioritet atyre me intensitet më të lartë.<br />
6) Përveq pengesave për IJD <strong>në</strong> <strong>Kosovë</strong>, është e njohur se edhe vendet <strong>në</strong> rajon mbesin<br />
prapa <strong>në</strong> promovimin e një mjedisi miqësorë për IJD. Evropa Juglindore (EJL) është<br />
shumë prapa <strong>në</strong> promovimin e mjedisit miqësorë për t’i tërhequr IJD <strong>në</strong> krahasim me<br />
Evropën Qendrore (EQ), e kjo është e lidhur me reformat ekonomike dhe<br />
institucionale, ndërtimin institucioneve demokratike dhe krijimin e një mjedisi<br />
makroekonomik atraktiv. Gjithashtu, tregtia ndër rajonale <strong>në</strong> ELJ përbën jo më shumë<br />
se 6-10% të tregtisë së përgjithsme të një vendi me vendet tjera <strong>në</strong> rajon, duke<br />
përjashtuar <strong>në</strong> këtë rast <strong>Kosovë</strong>n, e cila 60% të tregtisë së përgjithshme e realizon me<br />
vendet <strong>në</strong> rajon. Është interesante se <strong>në</strong> kuadër të pengesave për bashkëpunim ndër<br />
rajonal, infrastruktura e pazhvilluar është ranguar si pengesa kryesore për <strong>Kosovë</strong>n,<br />
por <strong>në</strong> vendin e pestë <strong>në</strong> vendet tjera. Vednet e EJL e ka<strong>në</strong> ranguar problemin e<br />
doganave si pengesën kryesore për bashkëpunim tregtar, ndërsa <strong>në</strong> <strong>Kosovë</strong> kjo<br />
pengesë është ranguar si e dyta. Përveq kësaj, Kosova ka probleme specifike <strong>në</strong> tregti<br />
me IRJM, Serbi<strong>në</strong> dhe malin e Zi, siç është mungesa e reciprocitetit <strong>në</strong> marrëdhëniet<br />
tregatre dhe tatime/ngarkesat specifike për mallra transit.<br />
7) Vendet e Bashkësisë Evropiane (BE) ja<strong>në</strong> investitorët më të mëdhenj <strong>në</strong> rajon.<br />
Kroacia, bullgaria dhe Rumania ka<strong>në</strong> realizuar më shumë IJD se sa Shqipëria, Bosnja<br />
dhe Hercegovina, “RFJ” dhe IRJM (shiko Aneksin 3). Në përpjekjet e tyre për ta<br />
formuar një kornizë uniforme dhe transparente për investime <strong>në</strong> sektorin privat,<br />
qeveritë e EJL së bashku me partnerët tyre <strong>në</strong> Paktin e Stabilitetit ja<strong>në</strong> duke<br />
implementuar “Pakon për Reforma, Investime, Integritet dhe Rritje”. Kjo pako<br />
përkufizon agjendën e reformave për trajtim të drejtë dhe jo diskriminues për<br />
investitorët e vendit dhe ata të huaj, duke garantuar mbrojtjen e plotë të të drejtave të<br />
tyre pro<strong>në</strong>sore <strong>në</strong>përmjet zbatimit administrativ dhe juridik të marrëveshjes. Qeveria<br />
e <strong>Kosovë</strong>s dhe UNMIK-u duhet të bëj<strong>në</strong> përpjekje dhe pu<strong>në</strong>n e nevojshme për t’iu<br />
bashkuar vendeve <strong>në</strong> Pakon për Investime.<br />
8) Rrethina aktuale e politikës ekonomike dhe korniza makroekonomike ja<strong>në</strong> duke i<br />
adresuar çështjet e IJD <strong>në</strong> mënyrë jo adekuate. Së pari, ekzistoj<strong>në</strong> dallime të dukshme<br />
ndërmjet: (i) GDP-së dhe konsumit, (ii) kursimeve dhe investimeve vendore, (iii)<br />
nevojave për investime publike dhe kapacitetit të buxhetit, (iv) eksportit dhe importit,<br />
dhe (iv) papu<strong>në</strong>sisë dhe nivelit të investimeve. Ndihmat financiare ndërkombëtare<br />
dhe donacionet i ka<strong>në</strong> zvogëluar deri diku këto dallime, por financimi nga këto<br />
burime pritet të zvogëlohet <strong>në</strong> vitet vijuese. Përpjekjet duhet të drejtohen kah<br />
zvogëlimi i këtyre shpërpjestimeve. Rritja e eksportit dhe reduktimi i evazionit fiskal<br />
ja<strong>në</strong> ndër masat prioritare. Njësia për Analiza Makroekonomike pran AQFsë/Ministrisë<br />
për Ekonomi dhe Financa, është duke e realizuar një nevojë të madhe<br />
për informata <strong>në</strong> dobi të investitorëve të jashtëm mbi treguesit ekonomik aktual <strong>në</strong><br />
<strong>Kosovë</strong>. Ende mbetet shumë pu<strong>në</strong> për t’u bërë për krijimin e një sistemi modern të<br />
kontabilitetit <strong>në</strong> nivel kombëtar dhe të përkrahet një bazë efikase e të dhënave<br />
statistikore me kontributin e Entit Statistikor të <strong>Kosovë</strong>s (ESK).<br />
4
Change language