Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest

Analizuar sipas sektorëve, investimet më të mëdha janë regjisturar në sektorin e prodhimit
(kryesishtë në prodhimin e ushqimit) dhe në ndërtimtari, me një ngritje të investimeve të jashtme
në sektorin e shërbimeve në dy vitet e fundit. Kështu, në vitin 2000, banka më e madhe e
Maqedonisë - Stopanska Banka a.d. Skopje – është shitur Bankës Kombëtare Greke (60%), IFC
(15%) dhe IBRD (15%). Në po të njejtin vit, janë shitur kompanit më të mëdhas të sigurimeve,
ADOR a.d. Skopje, investitorit nga Britania e Madhe-QBE International (55%). Në vitin 2001, me
anë të privatizimi të Telekomit Maqedonas firma Hungareze MATAV bëri investime në këtë
sector I cili njëherit është edhe sektori më profitabil me monopol në vendë.
Tabela 2: Investimet e Jashtme në Republikën e Maqedonisë sipas aktiviteteve (në 000 USD).
Sektori 2000 2001
Bujqësia, Gjuetia dhe Peshkimi 3.19 1,324.14
Xehetaria 9,615.69 2,092.78
Industria 34,498.40 37,617.03
Ndërtimtaria 19,138.31 12,367.61
Shërbimet 112,226.66 390,117.68
Total 175,482.25 443,519.23
Burimi: NBRM, Balance of Payments Department
Investimi më i lartë direkt është shënuar në vitin 1999, me privatizimin e rafineris së naftës
(OKTA Skopje) nga ana e Hellenic Petroleum prej Greqisë (54%). Ndërmarrjet e mëdha shoqërore
qe kanë mbetur për tu privatizur nga investitorët strategjik janë Elektroekonomia dhe Posta e
Maqedonisë.
Qeveria e Republikës së Maqedonis ka adoptuar Planin e Aksionit i cili siguron një kornizë të
përgjithshme për restrukturimin e ndërmarjeve në pronësi shtetrore dhe publike (në veqanti , për
kompanit që kanë treguar humbje ose borgje të mëdha gjatë disa viteve të fundit). Qeveria ka
indentifikuar 40 ndërmarrje të cilat i ka klasifikuar në dy grupe, varësisht nga ndikimi që mund të
ken në ekonomin e vendit. Restrukturimi i këtyre ndërmarjeve do të bëhet varësisht prej rastit në
rast, sipas orarit të përpunuar nga Komoiteti për Reforma Strukturale.
Programet dhe strategjia e IJD
Liberalizimi i politikës së investimeve të huaja në Maqedoni ka filluar në vitin 1993 me miratimin
e ligjit të ri për investime të huajadhe ka vashduar në vitin 1996 m eadaptimin e Ligjit mbi
Kompanit Komerciale. Ky ligj u garanton investitorëve të jashtëm të drejtën e themelimit të
ndërmarrjes, përfundimit të investimeve, terheqjen e fitimit pasi që të ket paguar të gjitha
detyrimet ligjore, si dhe mbrojtjen nga ndryshimet e ardhmshme legjislative.
Për të kaluar disa pengesa ende të mbetura në aplikimin e Ligjit mbi Kompanit komerciale,
Ministria e Zhvillimit ka përgaditur Programin e Tërheqjes së Investimeve të Huaja me masa
konkrete të reformës dhe rekomandimeve që kanë përmisuar rrjedhën e regulloreve nacioanle dhe
kanë shmangur tatimet në profitin e tërhequr jashtë vendit.
Për të implementuar këtë program të promovimit të investimeve, qeveria ka themeluar
Njësin për Promovimin e Investimeve (në Nëntor 1996) në kuadër të Ministris së Zhvillimit. Kjo
58