Investimet e Jashtme Direkte në Kosovë - Riinvest

4. HUNGARIA
Në fazën fillestare kapitali i huaj ishte tërhequr në Hungari përmes procesit të privatizimit dhe
nga disa projekte Greenfield ku forca kryesore për dekadën e re do të jetë rritja dhe thellimi i
bazës produktive të firmave të mëdha tashmë të vendosura në Hungari. Ky process kërkon një
strategji të re dhe vecanërisht një bashkëpunim më të afërt mes kompanive të mëdha dhe atyre
të vogla dhe të mesme. Me fjalë të tjera, ndërsa fluksi i kapitalit në fillim ishtë bazuar në
shpërndarjen e brendshme të punës mes kompanisë bazë të huaj dhe degës së saj hungareze, në
dekadën e re, shpërndarja dominante e punës do tëë bëhet mes kompanive të mëdha dhe
ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme.
Plani i Szechenyi personifikon kushtet ekonomike ku është dhënë një projekt për zhvillim
ekonomik në një shkallë të lartë në një afat të mesëm.
- Në fillim të Mileniumit të ri Hungaria ka inicuar një trend të qëndrueshëm të shtimit
- Procesi i harmonizimit ekonomik me BE tashmë ka filluar.
- Ekonomia hungareze është shëndërruar në një cak udhëheqës për investimet active të huaja
në shkallë të Europës Qendrore-Lindore.
- Treguesit makroekonomikë flasin për një stabilitet të vazhdueshëm.
Në vitin 1999 Investimet e Huaja Direkte në Hungari numëronin afër 20.4 miliardë dollarë që
paraqet 2/5 e të gjitha investimeve direkte në rajon.
Investimet per capita në Hungari janë 1900 USD, ndërsa në Ceki janë rreth 1600 USD.
Hungaria, e cila radhitet e para në rajon për nga investimet, mund të arrijë 2500 USD investime
per capita, që paraqet mesataren e BE-së.
Në pjesën e parë të viteve 90 IJD ishin të lidhura me privatizimin ndërsa në pjesën e dytë të 90ave
shumica e investimeve prej burimeve private shkoi në projektet Greenfield.
Gjermania radhitet e para në mesin e shteteve investuese me 27.9 për qind nga totali- e pasuar
nga Holanda me 16.8 dhe SHBA-të me 12.2, pastaj vijnë Austria, UK, Franca, Italia.
Investuesit nga SHBA-të kryesisht janë kompani multinacionale ndërsa investuesit nga Evropa
Qendrore janë kryesisht NVM.
Tranzicioni në ekonominë e tregut në Hungari është shënuar më një humbje të punësimit: afër
një milionë e gjysmë njerëz kishin humbur vendet e tyre të punës. Punësimi filloi të ringjallet
ngadalë në vitin 1997, prej shkallës më të ulët qe kishte në vitin 1993. Pjesa e dytë e viteve 90
filloi me një ulje të papunësisë së shoqëruar me nje shtim të punësimit. Si rezultat, papunësia
kishte rënë në 6% në fund të vitit 2000.
Në këtë fazë të rëndësishme, ekonomia hungareze ka nevojë të përgatitet për një formë të re të
investimeve, ato që do të koncentrohen në rritjen dhe thellimin e bashkëpunimit mes firmave
tashmë të themeluara. Ekonomia Hungareze ka një karakter të dyfishtë: firmat eksportuese të
55