Álitsgerð Kirkjueignanefndar – fyrri hluti 1984 - Þjóðkirkjan

More documents

Recommendations

Info

niður. Segir þar m.a. í 13. gr., að þegar sóknarkirkja sé lögð niður, skuli eignir hennar og andvirði renna til þeirrar kirkju eða þeirra kirkna, er sóknin hverfi til, eftir nánari reglu, sem þar er lýst, en ef sóknin byggist á ný og sóknarmenn ákveða að endurreisa kirkju, skuli veita henni sóknarréttindi að nýju og afhenda sjóð hinnar niðurlögðu kirkju. Þetta ákvæði um ráðstöfun eigna niðurlagðrar kirkju til viðtakandi kirkju eða kirkna á sér hliðstæðu í eldri ákvæðum og venju um það efni, sem fyrr hefur verið lýst. Eigi er þar berum orðum getið um kirkjujarðir (niðurlagðrar kirkju), frekar en gert var í 5. gr. l. 45/1907, en telja verður að ákvæðið nái engu að síður til þeirra, sbr. til hliðsjónar lokaorðin í VI. Kafla hér að framan. 7. Opinber skráning kirkjujarða Í eldri fasteigna- eða jarðatölum, svo sem í jarðatali Johnsens (1847) kemur skýrt fram, hvaða jarðir voru þá taldar vera í kirknaeign, þ.e. kirkjujarðir, og þær t.d. aðgreindar frá þjóðjörðum, og sama er að segja um hinar löggiltu fasteignabækur, sem út voru gefnar á <strong>fyrri</strong> hluta þessarar aldar, þ.á.m. Fasteignabók 1942-1944. Í Fasteignabók 1957 hefur þessi sérgreining eða auðkenning kirkjujarða hins vegar riðlast. Í fjölritaðri “skrá yfir jarðeignir ríkisins 1973,” sem nefndin hefur undir höndum, og sem unnin var á vegum Landbúnaðarráðuneytisins, er að vísu greint á milli kirkjujarða og annarra jarða eftir upprunalegri eignarheimild, þótt allar séu þær einu nafni kallaðar “jarðeignir ríkisins”, en í Fasteignaskrá ríkisins, sem birt er sem fylgiskjal með ríkisreikningi fyrir árið 1978 (útg. 1982, en skrána tók starfsmaður Fjármálaráðuneytisins saman árið 1980), eru kirkjujarðir hins vegar taldar með ríkisjörðum án sérstakrar aðgreiningar, nema hvað prestssetursjarðir eru sérstaklega auðkenndar (undir eignum á vegum Dóms- og kirkjumálaráðuneytis). Í prentaðri og ítarlegri skrá um jarðeignir ríkisins og leigutekjur af þeim, sem samin var af starfsmanni Fjármálaráðuneytis í nóvembermánuði 1981 og birt með svari fjármálaráðherra við fyrirspurn á Alþingi um það efni, eru kirkjujarðir eigi auðkenndar sérstaklega en taldar þar með öðrum jörðum, er heyra undir Landbúnaðarráðuneyti, og þá flestar undir þeim lið, er í formála skýrslunnar nefnist „jarðeignir ríkisins“ (alls 597 talsins). VIII. 18. OG 19. GR. L. 35/1970 UM SKIPUN PRESTAKALLA OG PRÓFASTSDÆMA OG UM KRISTNISJÓÐ Í 18. gr. þessara laga segir, að stofna skuli sjóð, er nefnist Kristnisjóður, og samkvæmt 19. gr. skal stofnfé sjóðsins vera a. Kirkjujarðasjóður, enda sé hann lagður niður og renni í Kristnisjóð. b. Andvirði kirkjujarða, annarra en prestssetursjarða, sem seldar verða eftir gildistöku laganna. c. Prestakallasjóður, enda sé hann lagður niður og renni í Kristnisjóð. Í 20. gr. er jafnframt tekið fram, að tekjur Kristnisjóðs skuli m.a. felast í arði af stofnfé Kristnisjóðs, en í 21. gr. er síðan gerð grein fyrir hlutverki Kristnisjóðs, sem getur verið nokkuð margþætt en miðar að stuðningi við ýmis konar kirkjulega starfsemi. Skv. 23. gr. laganna er umsjá og stjórn Kristnisjóðs falin Kirkjuráði. Afhending Kirkjujarðasjóðs (úr vörslu og umsjá Landbúnaðarráðuneytis) til Kristnisjóðs skv. a-lið 19. gr. fór fram þann 28. febrúar 1972. Hafði hinn fyrrnefndi sjóður þá starfað síðan 1907, svo sem áður hefur verið getið. 44
Til samræmis við b-lið 19. gr. skyldi Landbúnaðarráðuneytið, sem annast sölu almennra kirkjujarða, standa skil á andvirði þeirra til Kristnisjóðs. Hvað andvirðið varðar telur Kirkjueignanefnd, að það sé einungis andvirði landsins sjálfs, („grunnverðmætið“), sem renna eigi í Kristnisjóð eftir fyrrgreindri lagaheimild, en eigi andvirði mannvirkja á jörðinni, sem leigulið eða leiguliðar hafa komið upp (og eru innlausnarskyld við ábúendaskipti samkvæmt ábúðarlögum). Í reynd hafa tekjur Kristnisjóðs vegna seldra kirkjujarða, á þessu tímabili, verið sáralitlar og lítið munað um þær, miðað við heildartekjur sjóðsins um þessi ár, sbr. eftirfarandi skrá um innborgað fé til sjóðsins (þ.á.m. fyrir seldar kirkjujarðir) árin 1970-1983, sem biskupsembættið lét nefndinni í té (allt í nýkrónum): Kristnisjóður 1970-1983 Ár Framlag ríkissjóðs Tekjur sjóðsins 1970 N.kr. 21.218.- 27.325.- 1971 N.kr. 33.853.- 39.589.- 1972 N.kr. 54.658.- 63.538.- 1973 N.kr. 71.527.- 82.694.- 1974 N.kr. 86.975.- 101.589.- 1975 N.kr. 104.927.- 135.914.- 1976 N.kr. 59.800.- 179.909.- 1977 1978 N.kr. 93.070.- 114.826.- Innifalið uppgjör N.kr. 524.150.- 554.934.- v/1974-1977 1979 N.kr. 494.555.- 551.774.- 1980 N.kr. 673.275.- 759.439.- 1981 N.kr. 1.198.800.- 1.332.748.- 1982 N.kr. 1.731.000.- 2.023.113.- 1983 N.kr. 2.679.000.- 3.164.639.- Innkoma v. seldra kirkjujarða 1975 20.000.- 1976 13.512.- 1976 Garðabær 27.489.- 1976 Laxárdalshreppur 10.600.- 1976 Grýtubakkahreppur 15.000.- 1976 Fjármálaráðuneytið 2.933.- 1976 Ríkissjóður skil. 30.777.- Samtals N.kr. 120.311.- Nefndin hefur kynnt sér, eftir föngum, allar þær upplýsingar, sem nú eru fáanlegar um skil Landbúnaðarráðuneytis við Kristnisjóð, og af þeirri athugun er ljóst, að eigi hefur verið staðið í skilum með andvirði ýmissa kirkjujarða, er seldar hafa verið eftir gildistöku l. 35/1970, og hefur andvirði þeirra runnið í Jarðasjóð, um sinn a.m.k. (eins og andvirði seldra ríkisjarða). Enn er þó eigi tímabært að gefa nákvæmt yfirlit um 45
Page 1 and 2: Álitsgerð Kirkjueignanefndar - fy
Page 3 and 4: II. NOKKUR ALMENN ATRIÐI Rétt er,
Page 5 and 6: kirkjum sínum, enda virðast fullt
Page 7 and 8: ýmsar útræðisjarðir á 13. og
Page 9 and 10: sinni á Viðeyjarklaustur. Gissur
Page 11 and 12: Alls Hólastifti Hólastifti Skálh
Page 13 and 14: Foss á Síðu Ingunnarstaðir Bolh
Page 15 and 16: 16) Til þess að fyrirgirða allar
Page 17 and 18: átt frumkvæði að afhendingu, og
Page 19 and 20: Fyrir aukaþinginu 1894 voru tvö f
Page 21 and 22: sje því samþykkur, ef hjeraðsfu
Page 23 and 24: heyra undir útkirkjurnar á jarða
Page 25 and 26: onus personale, heldur reale, og vi
Page 27 and 28: viðréttingu í vændum, meðan ek
Page 29 and 30: 1. Hagkvæma skipun kirkjumálanna,
Page 31 and 32: Stórnin féllst í flestum atriðu
Page 33 and 34: 46/1907. Að öðru leyti voru fles
Page 35 and 36: hvert reglulegt alþingi til athugu
Page 37 and 38: „Þó að ekki sé tekið fram í
Page 39 and 40: festa kaup á þeim og ættu þeir
Page 41 and 42: A-liður 47. gr. var síðan felldu
Page 43: ábúendum, að því er virðist,
Page 47 and 48: Eftir, að ákvæðum laga nr. 92/1
Page 49 and 50: 2. Um prestssetur a. Lög 46/1907 o
Page 51 and 52: prestssetrum. Er prestum heimilað
Page 53 and 54: Þess vegna má leiða að því r
Page 55 and 56: Að því er áður vikið í álit
Page 57 and 58: góss, sem til hennar hefði verið
Page 59 and 60: jafnframt getið sérstaklega um
Page 61 and 62: fullyrða megi, að „fullt verð
Page 63 and 64: sterk, þannig að segja má að á
Page 65 and 66: Þó er auðvitað ljóst, að eign
Page 67 and 68: 9. gr. Nú hefur ítak verið leyst
Page 69 and 70: 3. Hvað ítök þér vitið til, a
Page 71 and 72: Samkvæmt upplýsingum frá Skógr
Page 73 and 74: upprunalega undir kirkju, sem hét
Page 75 and 76: „Hér með sendist yður, kæri s
Page 77 and 78: að stofninn undir Kristfjárkvöð
Page 79 and 80: munaðarlausar ekkjur og föðurlau
Page 81 and 82: Nú gefur einhver sig fram, eftir a
Page 83 and 84: held, að það séu ekki neinar si
Page 85 and 86: 4. gr. Heimilt skal sveitarstjórn
Page 87 and 88: Ketilsstaðir, Hlíðarhreppi, Nor
Page 89 and 90: Þegar séra Jón Jónsson tók vi
Page 91 and 92: sonur hans, séra Magnús, greindur
Page 93 and 94: aðstæður. Afstaða Hæstaréttar
Page 95 and 96:
átti hann að hafa tekjur af kirkj
Page 97 and 98:
sjálfra, þ.e. í höndum viðkoma
Page 99 and 100:
(18) Stjtíð 1874, B, bls. 47-48.
Page 101 and 102:
prestakalls, þar sem presti ber af
show all

Álitsgerð Kirkjueignanefndar – fyrri hluti 1984 - Þjóðkirkjan

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?