Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MOlE CHRZESCIJA",STWO DAWNIEl I DZIS<br />
z drzewa nieruchomy kokon, a wewnqtrz narzqdy stopniowo zmieniajq<br />
si~ w g~stq, bezksztaltnq mai, z kt6rej wyrasta inna postac.<br />
I nasza cywilizacja zapewne przepoczwarcza si~ w taki spos6b. Nie<br />
trzeba tracie nadziei, nie rna do tego powodu.<br />
II<br />
Co powstalo skutkiem dzialania tylu r6znorakich wplyw6w? Jak<br />
ta miszkulancja religijna si~ obecnie przedstawia?<br />
Ot6z moim najwazniejszym problemem bylo stworzenie sobie<br />
bliskiego i zrozumialego obrazu Boga. Nie chodzi tu 0 sformulowanie<br />
teologiczne, tylko 0 zebranie i zlqczenie w jedno ludzkich cech,<br />
spotykanych w naszym zyciu, tak, aby calose przedstawiala pewien<br />
odpowiednik Boga, wyrazony w ziemskich poj~ciach. Powiedzial jakiS<br />
pisarz francuski, zapewne jako bluiniercze bon mot: "B6g stworzyl<br />
czlowieka i od tego czasu czlowiek odwdzi~cza mu si~ tym samym".<br />
Kiedy odsuniemy na bok prawdopodobnq tendencjf; autora,<br />
znajdziemy w tych slowach sporo prawdy. Czlowiek chce miec Boga<br />
przed oczyma i tworzy Jego obraz z materia16w, jakich mu dostarcza<br />
jego cywilizacja. Musi to robie, bo taka jest ludzka natura.<br />
Niekiedy grozi niebezpieczenstwo, ze obraz przesloni rzeczywistose,<br />
stanie si~ bozyszczem. Ale obraz ten moze stae si~ jakby soczewkq,<br />
skupiajqcq nasze mysli i uczucia i wysylajqcq je w kierunku Boga.<br />
Istnial w sredniowieczu obraz Boga jako kr6la, obraz widoczny<br />
w setkach koscio16w. Dzis juz w Ameryce si~ nie nadaje, bo tu<br />
slowo "kr61" kojarzy si~ albo z tyranem, alba z postaciq humorystycznq.<br />
Ale i dla ludzi z innych kraj6w tez juz chyba sens tego i innych<br />
podobnych zatarl si~. Nie rna w naszych czasach wzor6w ludzkich<br />
tego typu.<br />
Jaki wi~c b~dzie m6j obraz Boga? Chyba najlepiej da si~ przedstawie<br />
jako Opatrznose Boza.<br />
Nieraz czyta si~ 0 planie Bozym. Ten obraz (czy model, czy symbol,<br />
czy wz6r) przedstawia Boga, jako architekta, a czlowieka jako<br />
murarza. Jesli czlowiek zrobi, co mu kazq, to dostanie nagrod~, jesli<br />
nie, to b~dzie ukarany, a B6g naprawi spiesznie blqd, czy osobiscie,<br />
czy przy pomocy innych ludzi. Pewnq wersjq tego jest znane portugalskie<br />
przyslowie, cytowane przez Claudela 0 Bogu piszqcym prosto<br />
na krzywych liniach. Ale w takim uj~ciu powstajq problemy. Choeby<br />
problem oboz6w koncentracyjnych. Jesli B6g ich nie zaplanowal<br />
to czemu na nie zezwolil? A jesli zaplanowaL Wlasnie. Dzis niejeden<br />
Zyd powtarza slowa rabina, kt6ry zwqtpil w Boga po upadku<br />
powstania zydows'kiego przed dzieWli~,tna\Srt;u wiekami: "Nie rna Sqdu,<br />
nie rna S~dziego". Niejeden chrzescijanin doszedl do podobnego<br />
644
Change language