Browse publication

Jacek A. Żurawski
Wydawnictwa partii i stronnictw politycznych
Obok wydawnictw Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK
w Wilnie były wydawane gazetki sygnowane przez partie i ugrupowania
polityczne oraz przez działające grupy działaczy niepodległościowych.
Przykładem takiego pisemka była pierwsza gazetka
wydawana podczas okupacji niemieckiej „Dla Polski”. Była
ona wydawana poza strukturami BIP-u i Delegatury Rządu przez
działaczy niepodległościowych o poglądach zbliżonych do prawego
skrzydła sanacji. W skład redakcji wchodzili: Józef Borkowski,
Lech Leon Beynar, Joanna Piekarska, Stanisław Stomma,
Czesław Zgorzelski, grupą opiekował się wikary w kościele Św. Ducha,
ks. Józef Wojtukiewicz 46 . Pierwszy numer ukazał się w listopadzie
1941 roku. Po wydaniu trzeciego numeru Niemcy zatrzymali
kilka osób związanych z kolportażem gazetki. Wśród aresztowanych
byli m.in. rozstrzelani w Ponarach: Józef Ulatowski, Helena
Czerniewska, Władysław Zgorzelski (brat Czesława) 47 .
W ramach Wileńskiej Koncentracji Demokratycznej 48 działał
Wydział Informacyjno-Prasowy, składający się z trzech komórek:
• Komitetu Redakcyjnego „KOR”
• Agencji Informacyjnej „Agin”
• Działu Technicznego „Teka”.
Na czele Wydziału stał Jerzy Wroński „Stopa”. Zadaniem
Wydziału było przygotowanie społeczeństwa do otwartej walki
z okupantem, propagowanie programu społeczno-politycznego
Wileńskiej Koncentracji Demokratycznej 49 , gromadzenie informacji
o sytuacji ludności polskiej na terenach objętych działalnością WKD 50 .
Wileńska Koncentracja Demokratyczna wydawała trzy tytuły
prasowe: „Drogę Wolności”, „Polskę Ludową” oraz „Jednością silni”.
Agencja Informacyjna WKD wydawała także Biuletyn AGIN.
46 L. Tomaszewski, op. cit., s. 361.
47 H. Pasierbska, op. cit., s. 89-90, Słownik uczestniczek..., op. cit., s. 70.
48 Wileńska Koncentracja Demokratyczna skupiała stronnictwa polityczne PPS-WRN, SL, SD oraz
klasowe związki zawodowe, Związek Nauczycielstwa Polskiego; podstawą jej działania był PPS-owski
Program Polski Ludowej.Na czele WKD stał dr Jerzy Dobrzański
49 Program Polski Ludowej przyjęty w sierpniu 1941 roku przez PPS-WRN. Zakładał on, że odrodzona
Polska będzie suwerenną demokracją parlamentarną realizującą ideały sprawiedliwości społecznej.
Został przekazany do Wilna przez J. Dobrzańskiego i stał się platformą ideową Wileńskiej
Koncentracji Demokratycznej. Pełna treść dokumentu w My tu żyjemy jak w obozie warownym. Listy
PPS-WRN Warszawa – Londyn 1940-1945, Londyn 1992, s. 407.
50 J. Dobrzański, op. cit., s. 64.
120