Browse publication

Artur Bojarski
Przedruki te, będące najczęstszą formą informacji prasowych,
podlegały cenzurze jak wszelkie inne źródła wiadomości. Ponieważ
była to cenzura prewencyjna (inną sprawą jest funkcjonująca też
zapewne wśród ówczesnych dziennikarzy autocenzura) nie występowały
na łamach analizowanych czasopism ingerencje cenzorskie.
Niepożądane informacje zawarte w przedrukach najczęściej konfiskowano
na granicy Królestwa Polskiego z Prusami, gdzie cenzura
była najbardziej łagodna. I tak na przykład wiadomości o powstaniu
dekabrystów mogły ukazać w prasie poznańskiej, natomiast
w pozostałych polskich gazetach albo były usuwane przez cenzurę,
albo ulegały autocenzurze przez samych dziennikarzy.
Rozwój produkcji polskich wydawnictw prasowych i publicystyki
nastąpił (pomimo utrudnień cenzury) przede wszystkim
w Królestwie Polskim i w nieco mniejszym stopniu w Rzeczpospolitej
Krakowskiej; na tym tle prasa Galicji i Poznańskiego wyglądała
skromnie. Złożyło się na to kilka czynników. Królestwo i Kraków
posiadało najlepsze warunki prawne do zakładania nowych
wydawnictw. Klientem był tam przeważnie czytelnik polskiego pochodzenia;
nie istniały problemy narodowościowe (poznańskie)
czy narzucane przez władze zaborcze (Galicja) ograniczenia.
Na rozwój prasy polskiej w Królestwie zasadniczy wpływ miały
jednak świeże kadry dziennikarskie z Bruno Kicińskim w roli głównej.
Ci młodzi, wykształceni i znający europejskie dziennikarstwo pasjonaci
skorzystali z niezwykle dogodnych warunków ekonomicznych.
Wielki wpływ na ich decyzje i poglądy miała liberalna atmosfera
Królestwa po 1815 roku. Będąc liberałami znajdowali swój cel
(także ekonomiczny) w walce przeciwko ograniczeniom wolnego
słowa, wydając po zamykanych tytułach wciąż nowe czasopisma.
Chociaż ulegli w końcu władzy cenzora Królestwa Polskiego –
Szaniawskiego, to w rezultacie ich entuzjazm i praca dziennikarska
wytworzyła trwałą modę w społeczeństwie polskim na czytanie
prasy codziennej.
Artur Bojarski
24