Browse publication

Jacek A. Żurawski
Młodzież narodowa stworzyła w 1944 roku pisemko „Orlę”
(„Orlęta”), nawiązujące do przedwojennej „Walki Młodych”. Było
ono wydawane w formacie A-5 61 .
Niewiele wiadomo o prasie komunistycznej kolportowanej
w Wilnie w języku polskim. Polscy komuniści działali w ramach
Komunistycznej Partii Litwy, utrzymując od 1943 roku ścisłą współpracę
ze Związkiem Patriotów Polskich w Moskwie. 1 maja 1943
roku został wydany pierwszy numer „Sztandaru Wolności”, który
miał podtytuł „Organ Związku Walki Czynnej z Hitlerowską Okupacją”.
Razem z gazetką kolportowano ulotki nawołujące do walki
z Niemcami w językach polskim, litewskim, rosyjskim i niemieckim
62 . Od drugiego numeru (czerwiec 1943) w podtytule umieszczono
jako wydawcę Związek Patriotów Polskich.
W skład redakcji wchodzili m.in. Maria i Kazimierz Namysłowscy,
Weronika i Romuald Ogonowscy, Stanisław Fedecki,
Władysław Borysowicz i Józefa Przewalska 63 . Gazetka była drukowana
w Wilnie w nakładzie 2000-3000 egzemplarzy formatu
24,5 x 18 cm 64 . Po wydaniu trzeciego numeru nastąpiło zawieszenie
wydawania pisemka spowodowane aresztowaniami. Numer czwarty
ukazał się 1 grudnia 1943 roku.
Drugim tytułem był „Za wolność. Organ Wileńskiego Powiatowego
Komitetu Komunistycznej Partii (bolszewików) Litwy”. Miał
ona format 21 x 15 cm. Gazetka prawdopodobnie była drukowana
w Wilnie 65 .
Wydawnictwa BIP-u polowego
W połowie maja 1944 roku, w związku z przygotowaniami
do akcji „Burza”, płk Aleksander Krzyżanowski wydał rozkaz zor-
61 L. Tomaszewski, op. cit., s. 551, „Niepodległość” nr 11(45), W. Chojnacki, poz. 267.
62 A. Jędrychowska, Zygzakiem i po prostu, Warszawa 1965, s. 321 oraz 342-345.
63 Ibidem, s. 321.
64 A. Przygoński, Prasa konspiracyjna PPR. Zarys, katalog, życiorysy, Warszawa 1966, s. 159.
65 S. Lewandowska, Prasa..., op. cit., s. 136, L. Dobroszycki, Centralny katalog polskiej prasy konspiracyjnej
1939-1945, Warszawa 1962, poz. 837, J. Cieślakiewicz, H. Falkowska, A. Paczkowski, Polska
prasa konspiracyjna (1939-1945) i Powstania Warszawskiego w zbiorach Biblioteki Narodowej.
Katalog, Warszawa 1984, poz. 676.
124