Browse publication

Prasa konspiracyjna w Wilnie i Okręgu Wileńskim w latach 1939-1945
ganizowania terenowego oddziału Biura Informacji i Propagandy.
W dniu 6 czerwca 1944 roku oddział terenowy BIP-u wyruszył
z Lipówki, skąd dotarł do Karmazynowego Boru, gdzie nastąpiła
zbiórka oddziału ze sztabem. Z leśniczówki w Karmazynowym
Borze przygotowany tabor dowiózł oddział BIP-u do Dziewieniszek,
miasteczka położonego ok. 70 kilometrów od Wilna.
Oddziałem Terenowym BIP dowodził Antoni Snarski „Solny”,
redaktorami gazetki żołnierskiej byli Maria Dyskont-Sadowska
„Ada” oraz Lech Leon Beynar „Nowina”. W oddziale było także
dwóch instruktorów kulturalno-oświatowych Władysław Suszyński
„Harnaś” i Miboki „Groch” oraz drukarze Bolesław Rutkowski
„Baret” i Michał Iwanowski „Jakub”. W lipcu do oddziału dołączył
oficer ds. kulturalno-oświatowych Stanisław Turski „Roman” 66 .
Do Dziewiniszek została przewieziona drukarnia polowa i zainstalowana
w tamtejszej remizie strażackiej. Oddział BIP był ubezpieczany
przez żołnierzy 8 Brygady pod dowództwem por. Witolda
Turonka „Tura”.
25 czerwca 1944 roku drukarnię polową o kryptonimie „Pobudka”
opuścił „Rozkaz Nr 1” podpisany przez ppłk. „Wilka”,
w którym ogłoszono rozpoczęcie akcji „Burza” w Okręgu Wileńsko–Nowogródzkim
AK. W rozkazie tym po raz pierwszy została
użyta nazwa Armia Krajowa 67 . Także w czerwcu drukarnia polowa
wydrukowała jeszcze „Rozkaz Nr 2” skierowany bezpośrednio
do żołnierzy Armii Krajowej oraz do Polaków, którzy znaleźli się
w oddziałach wroga. Tym ostatnim zalecano zakończenie współpracy
z okupantem i powrót do polskich sił zbrojnych 68 .
1 lipca w drukarni został odbity „Rozkaz Nr 3” ppłk. „Wilka”,
skierowany do Obywateli i żołnierzy Armii Krajowej Północno-
Wschodnich Ziem Rzeczypospolitej. W rozkazie tym płk „Wilk”
zalecał m.in. traktowanie Armii Czerwonej jako sprzymierzeńca
we wspólnej walce z hitlerowcami 69 .
66 A. Kokociński, op. cit., s. 63 i n., G. Mazur, op. cit., s. 233.
67 R. Korab-Żebryk, Operacja wileńska AK, Warszawa 1988, s. 90-91. Treść „Rozkazu nr 1”
zamieszczono w „Pamiętniku Okręgu Wileńskiego AK” nr 4 z 1998 roku, s. 22-23.
68 R. Korab-Żebryk, op. cit., s. 94. Treść „Rozkazu nr 1” zamieszczono w „Pamiętniku Okręgu
Wileńskiego AK” nr 4 z 1998 roku, s. 23-24.
69 Pełną treść rozkazu opublikował Edmund Banasikowski we wspomnieniach Na zew Ziemi
Wileńskiej, Paryż 1988, s. 191-192.
125