Browse publication

Prasa konspiracyjna w Wilnie i Okręgu Wileńskim w latach 1939-1945
Prasa konspiracyjna w okresie trzeciej 73 okupacji sowieckiej
(lipiec 1944 – styczeń 1945)
Po wyzwoleniu Wilna 17 lipca 1944 roku ukazał się pierwszy
numer gazetki „Wiadomości Polskie”. Jej wydawcą było Polskie
Biuro Informacji „POLBIN”. W słowie Od redakcji czytamy m.in.:
Straszliwy cios, jaki spadł na Wilno, odczuwamy tym boleśniej,
iż wobec całkowitego braku prasy i radia jesteśmy nie tylko przygnieceni
stratą najbliższych nieraz ludzi i całkowitego mienia, lecz
także odcięci od źródeł wszelkich obiektywnych wiadomości. Aby
wypełnić tę lukę, przystępujemy w tym skromnym zakresie do dostarczania
społeczeństwu wiarygodnych i obiektywnych informacji 74 .
W tym samym numerze zamieszczono odezwę ppłk. Lubosława
Krzeszowskiego „Ludwika” jako komendanta Okręgu
Wileńskiego 75 . Odezwa była skierowana do mieszkańców Wilna,
wzywała do wzajemnej pomocy wszystkim poszkodowanym,
dzielenia się dachem i zapasami. Ponadto, zawierała informacje
o przebiegu działań wojennych.
Pierwszy numer „Wiadomości Polskich” ukazał się w dniu
aresztowania przez Rosjan płk. „Wilka”. W tym i w następnym numerze
z 18 lipca nie było informacji o aresztowaniach dowództwa
AK przez Rosjan. Dopiero w trzecim numerze z 22 lipca 1944 zostały
przedstawione w formie komunikatu Dowództwa Armii Krajowej
wydarzenia, jakie miały miejsce w dniach 6 -17 lipca 1944 roku.
„Wiadomości Polskie” były odbijane na woskówce, miały
format A-4 i objętość od 2 do 5 stron maszynopisu. Prawdopodobnie
ukazały się tylko 3 numery tego tytułu 76 .
Kontynuacją „Wiadomości Polskich” był „Biuletyn Informacyjny”
wydawany przez „POLBIN”. „Biuletyn” ukazywał się od
sierpnia 1944 roku, dwa razy w tygodniu. Gazetka miała objętość
73 W okresie II wojny światowej Wilno wielokrotnie zmieniało okupantów. Pierwsza okupacja sowiecka
trwała od 19 września do 28 października 1939 roku, następnie miasto zajęli Litwini, od 15
czerwca 1940 do 24 czerwca 1941 roku Wilno ponownie okupowali Rosjanie, następnie Niemcy (24
czerwiec 1941 – 13 lipiec 1944) i po raz trzeci Rosjanie (od połowy lipca 1944 roku).
74 Przytaczam za L. Tomaszewski, op. cit., s. 549.
75 Płk Lubomir Krzeszowski „Ludwik”, w czerwcu 1944 roku – w związku z połączeniem Okręgu
Wileńskiego i Nowogródzkiego i objęciem dowództwa nad połączonymi okręgami przez Wilka – został
mianowany Komendantem Okręgu Wileńskiego.
76 L. Tomaszewski, op. cit., s. 549-550, W. Chojnacki, poz. 425.
127