MO] ISHRANE - Maturski Seminarski Diplomski

2. poglavlje
Ku}a od proteina
Moja celokupna profesionalna karijera u biomedicinskom
istra`ivanju se koncentrisala na proteine. Kao nevidljiva uzica, proteini
su me vukli gde god da sam krenuo, od osnovne istra`iva~ke labo -
ratorije do prakti~nih programa za ishranu neuhranjene dece sa
Filipina, do vladinih odbora gde su se osnivale na{e nacionalne
zdravstvene smernice. Protein, ~esto promatran sa strahopo{tova -
njem predstavlja zajedni~ku nit koja povezuje pro{lo i sada{nje zna -
nje o ishrani.
Pri~a o proteinima predstavlja deo nauke, deo kulture i dobar deo
mitologije. To me podse}a na Geteove re~i, koje mi je prvi put naveo
moj prijatelj Hauard Lajman, istaknuti predava~, autor i biv{i farmer:
“Najbolji smo u sakrivanju onih stvari koje su jasno vidljive”. Ni{ta
nije bilo toliko dobro skriveno kao neispri~ana pri~a o proteinima.
Dogma koja je okru`ivala proteine cenzuri{e, opominje i navodi, direktno
ili indirektno, skoro svaku misao koja se javljala u biomedicinskim
istra`ivanjima.
Jo{ od otkri}a ove hemikalije koja sadr`i azot 1839. godine koje
je ostvario holandski hemi~ar Gerard Mulder (Gerhard Mulder), protein
se pojavljivao kao najsvetija od svih hranljivih materija. Re~ protein
poti~e od gr~ke re~i proteios, {to zna~i “od prvenstvenog
zna~aja”. U 19. veku, protein je bio sinonim za meso, i ova veza je
ostala sa nama vi{e od sto godina. Mnogi ljudi i danas izjedna~avaju
proteine sa `ivotinjskim namirnicama. Ako vam ka`em da navedete
namirnicu koja vam prva pada napamet kada ka`em protein, mogli
biste da ka`ete govedina. Ako ste tako rekli, niste jedini. Vlada zbu -
njenost u pogledu mnogih od najosnovnijih pitanja o proteinima:
- [ta predstavlja dobar izvor proteina
- Koja koli~ina proteina je potrebna
- Da li su biljni proteini dobri kao i `ivotinjski
- Da li je potrebno kombinovati odre|ene biljne namirnice pri obro -
ku kako bi se dobili kompletni proteini
- Da li se savetuje uzimanje proteina u prahu ili aminokiselinskih
dodataka, naro~ito ako neko radi naporne ve`be ili se bavi sportom
- Da li treba uzimati proteinske dodatke za izgradnju mi{i}a
31