BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dиnи bayramlar<br />
Dr. Mцzяffяr Шahиn<br />
T.C. Bakы Sяfиrlиyиnиn Dиn Xиdmяtlяrи Mцøavиrи<br />
Bayram, sevиnc vя nяøя demяkdиr. Qяdиm zamanlardan<br />
bяrи hяr bиr mиllяtиn bиr чox mиllиvя dиnи gцnlяrи, tarиxи<br />
xatиrяlяrиnи canlandыran bayramlarы mюvcuddur. Bayramlar<br />
ona иnananlarыn цzяrиndя чox mцsbяt tяsиrlяr yaradыr, dиnи<br />
øцur vя duyьularы qцvvяtlяndиrиr, иnsanlarda yenи bиr hяyacan<br />
vя yaøamaq hяvяsи yaradыr.<br />
Bayramlarыn, mиllи vя dиnи duyьularы, иnanclarы forma -<br />
laødыrmaq vя yaøatmaq funksиyasы иlя bяrabяr, cяmиyyяtиn<br />
bиrlиk vя bяrabяrlиyиnи tяøkиl etmяk, bunu cяmиyyяt цzvlяrиnиn<br />
yaddaøыna hяkk etmяkdя dя bцyцk юnяmи var. Hя -<br />
qиqи dиnи bayramlar иnsanlar arasыnda mцnasиbяt qurmaьыn,<br />
dostluьu vя qohumluьu mцhkяmlяndиrmяyиn bиr yolu<br />
olaraq bцyцk юnяmя malиk olduьu kиmи, dиnи duyьu vя øц -<br />
urun sosyal hяyatda tяzяlяnmяsиnиn dя vяsиlяsиdиr.<br />
Иslam dиnиndя иkи bюyцk bayram vardыr: Ramazan vя<br />
Qurban bayramы. Ramazan bayramыna "иdu’l-fыtr", Qurban<br />
bayramыna иsя, "иdu’l-edhв" deyиlиr.<br />
Ramazan vя Qurban bayramlarы hиcrяtиn иkиncииlиndяn<br />
etиbarяn keчиrиlmяyя baølanmыødыr. O gцndяn bяrи ke чиrи -<br />
lяn bu иkи bayram, eynи zamanda mцsяlman mиllяtlяrиnиn<br />
mиllи bayramlarы halыna gяlmиødиr.<br />
Ramazan bayramы, bиr ay boyunca Allah (c.c.) цчцn<br />
tutulan orucdan sonra verиlяn bиr “иftar zиyafяtи”“ hюkmцn -<br />
dяdиr vя buna gюrя dя ona “fыtыr bayramы”“ (иftar bayramы)”<br />
de yиlиr. Buna gюrя dя Ramazan bayramыnыn иlk gцnц bиr<br />
aylыq Ramazan orucunun иftarы sayыlmaqdadыr. Bu иftar<br />
gцnцndя oruclu olmaq, sиmvolиk olaraq Allahыn (c.c.) zиya -<br />
fяtиnя qatыlmamaq anlayыøыna gяlиr kи, bu da doьru bиr<br />
davranыø sayыlmыr.<br />
Allah (c.c.) цчцn qurbanlarыn kяsиldиyи Qurban bayramы<br />
gцnlяrи dя zиyafяt gцnlяrиdиr. Qurban bayramыnыn Arefe<br />
vя bayram gцnlяrи, Иslam Dцnyasыnыn яn seчиlmиø gцnlяrиdиr.<br />
Чцnkи Arefe gцnц, dцnyanыn hяr tяrяfыndяn gяlяn<br />
hacыlыьa namиzяdlяr Яrяfatda toplanaraq Allaha (c.c.) doь -<br />
ru dюnцr vя Ondan (c.c.) яfv vя baьыølanmalarыnы dи lяyиr -<br />
lяr. Яrяfat, Иslamыn bиrlиk vя qardaølıьa verdиyи юnяmиn bиr<br />
nцmunяsиdиr.<br />
Bayramlarыn cяmиyyяtиn hяyatыnda цstцn bиr yerи vя<br />
dяyяrи vardыr. Bayram gцnlяrиndя qohum vя qonøularыmыzla<br />
olan яlaqяlяrиmиz quvvяtlяnиr, bиrlиk vя qardaølыьыmыz<br />
gцclяnиr. Bayram sabahы mяscиdlяrиmиzи dolduran mцsяlmanlarыn<br />
bиrlиkdя vя ичdяn uca Allaha (c.c.) yюnяlmяlяrи,<br />
Ondan (c.c.) яfv vя baьыølanmalarыnы dиlяmяlяrи ayrы bиr<br />
юnяm daøыyыr. Чцnkи belя bиr mяqsяdlя bиr araya gяlяn,<br />
eynи иman vя hяyяcanы daøыyan cяmиyyяtlяrи uca Allahыn<br />
(c.c.) rяhmяtи яhatя edяr vя onlarы яfv edяr.<br />
Иbadяtlяr иnsan цzяrиndя mцsbяt tяsиrlяr buraxыr. Hяlя<br />
bu, Ramazan ayыna mяxsus oruc, teravиh, zяkat, sadak-иfи -<br />
tr; fяdakarlыьыn sиmvolu qurban… kиmи иbadяtlяr olarsa<br />
bunlarыn tяsиrиnи cяmиyyяtиn hяr kяsиmиndя gюrmяk mцm -<br />
kцndцr. Cяmиyyяt, bayrama gиrяrkяn dиnи yюndяn gцclяnmяsиnи<br />
яngяllяyяcяk qяflяt pяrdяsиnи cыrmalы, yenи bиr<br />
yцksяlиøя иmza atmalыdыr. Bayramda vя bayramdan sonra<br />
“mяnиm”“” deyя bиldиyи yeganя иkи nemяtи, saьlыq vя zama -<br />
nыnы yaxøы dяyяrlяndиrmя øцuruna чatmalыdыr.<br />
Bayramlarы, иbadяt vя иtaяtdяn tяcrиd edиb, sadяcя oyun,<br />
яylяncя, zюvq vя sяfa gцnц olaraq anlamaq yanlыø olduьu<br />
kиmи, lazыmи oyunlardan vя mцbah яylяncяlяrdяn uzaq laø -<br />
dыraraq sыrf bиr иbadяt vя иtaяt gцnц olaraq anlamaq da xя -<br />
talыdыr. Чцnkииnsanыn mяnяvи varlыьы иlя bяrabяr, maddи varlыьыnыn<br />
da ehtиyacы vardыr. Иbadяt vя иtaяtlяrlя ruh, qяlb vя<br />
baøqa mяnяvи varlыьыmыz tяmиn edиldиyи kиmи, чeøиdlи иkram<br />
vя zиyafяtlяrlя, bяllи юlчцlяr ичиndя hяyata keчиrиlяn oyun vя<br />
яylяncяlяrlя dя maddи varlыьыmыz tяmиn edиlmиø olur.<br />
Bяllиsяrhяdlяr ичиndя hяyata keчиrиlяn oyun vя яylяncяlяr,<br />
bayramlarыn юzцndя mюvcuddur. Necя kи, Hz. Pey -<br />
ьяmbяr (s.я.s.), toylarda olduьu kиmи, bayramlarda da яy -<br />
lяncя vя oyuna qarøы чыxmamыødыr. Ancaq яxlaqи sяr hяd -<br />
lяrи aømamaq lazыmdыr. Иslam dиnи hяr mюvzuda иtиdalи (or -<br />
ta yolu) яmr vя tюvsиyя edяr. Mюmиn olmaq, fяrd vя aиlя -<br />
lяrи xoøbяxtlиyя чatdыran qanunи yollarы baьlayaraq, dцn -<br />
yanы zиndana чevиrmяk deyиl.<br />
Иnsanыmыzыn kamal dяrяcяsиnи tapmasы цчцn bayramlarda<br />
edяcяyиmиz яn юnяmlи иølяrdяn bиrи dя yetиm, kиmsяsиz<br />
vя yoxsullarla maraqlanmaq, onlara maddи-mяnяvи<br />
dяstяk olaraq, юz yalnыzlыqlarыnы hиss etdиrmяmяkdиr. Ye -<br />
tиm vя kиmsяsиzlяrя hяmиøя acыyыrыq, amma heч unutma -<br />
yaq kи onlar, bиzlяr цчцn bu cяmиyyяtdя Allah (c.c.) rыzasыnы<br />
qazanmamыza vяsиlя olacaq иnsanlardыr.<br />
Bayram gцnlяrи barыø vя sevиnч gцnlяrиdиr. Kяdяrlи<br />
olmaq yasaqdыr. Яlbяttя bиr yerdя yaøayan aиlя vя cя mиy -<br />
yяt fяrdlяrи arasыnda anlaøыlmazlыqlar, mцbahиsя vя dartыømalar<br />
ola bиlяr. Bu чox normaldыr. Amma bunlarы kцskцnlцk<br />
sяvиyyяsиnя чatdыrmamaq lazыmdыr. Яsasяn dя yaxыnlar,<br />
sыla-и rahиm deyиlяn zиyarяt baьы иlя aradakı baьlarыnы<br />
qцvvяtlяndиrmяlиdиrlяr. Hz. Peyьяmbяr (s.я.s.) mюmиn-<br />
10 ТЦРК EЛИ/SENTYABR-2010, No:8 www.uluturk.иnfo