dio i o regiji centralna bih - OVDJE

More documents

Recommendations

Info

Ekonomska regija Centralna Bosna i Hercegovina štete i tranzicije od centralizovane ka tržišnoj ekonomiji. Sa izuzetkom proizvodnje krompira, BiH nije dostigla samodovoljnost ni sa jednim drugim osnovnim poljoprivrednim proizvodnom. Mali broj zemljoradnika je dostigao nivo proizvoaa i strana tržišta su izgubljena. Srednjerona razvojna strategija BiH stavlja najvei naglasak na ekonomski razvoj ovog sektora, podrazumijevajui iskorištavanje prirodnih i ljudskih resursa, otvarajui priliku za smanjenje siromaštva ruralnog stanovništva. Poljoprivredna politika mora se zasnivati na ojaavanju konkurentnosti unutar sektora. Bolji razvoj uzgoja stoke i ovaca, svinjogojstva, uzgoja ribe i pelarstva rezultirao bi veim iskorištavanjem domaih prirodnih resursa i poveanjem lokalne proizvodnje trenutano rijetkih proizvoda (mlijeko i mlijeni proizvodi, govedina). Postoje, takoer, velike prilike za izvoz poljoprivrednih proizoda, posebno ovijih proizvoda, ribe i meda. Prioritet u ovom podruju bio bi uspostavljanje zakonskih i institucionalnih okvira za certificiranje proizvoda u skladu sa standardima EU (posebno, uspostavljanje Veterinarskog ureda BiH). Obrazovanje Obrazovana radna snaga nije garancija ekonomskog uspjeha države, ali predstavlja suštinski preduslov. Najnaprednije i najbogatije države svijeta imaju najbolje obrazovne sisteme. Pravo na obrazovanje je utvreno Ustavom BiH. Bijela knjiga smatra obrazovanje jednim od najvažnijih elemenata procesa eliminacije diskriminacije, putem meusobnog prepoznavanja profesionalnih kvalifikacija, što ima za cilj slobodno kretanje ljudi i usluga. Finansijska sredstva alocirana u obrazovne svrhe nisu dovoljna. Operaciona odgovornost za obrazovne institucije je nejedinstvena. Neophodno je usvajanje okvirnih zakona, te usklaivanje entitetskih i kantonalnih zakona. Veliki broj univerziteta ne posjeduju dovoljan broj kvalifikovanog osoblja ili dovoljna finansijska sredstva, te se koriste zastarjelim planom i programom. Nedostaje im razvijena unutardržavna mreža i nisu povezani sa univerzitetima u inostranstvu. Struno obuavanje predstavlja kljuan preduslov za ekonomski razvoj i smanjenje stope nezaposlenosti i siromaštva. Poslovne škole i centri za poduavanje informacionoj tehnologiji (IT) neophodni su za podršku tržištu i obezbijeivanje veeg potencijala za zapošljavanje. Profesionalno obuavanje takoer zahtjeva reformu. Posebna pažnja treba se posvetiti stimulisanju privatnog sektora da investira u ovo podruje i uspostavljanju agencije za profesionalne standarde. Transport Ceste u BiH su u veoma lošem fizikom stanju, a godišnji troškovi održavanja glavnih i magistralnih cesti iznose oko 40 mil. eura. Nivo sigurnosti u cestovnom saobraaju je nizak, dok jasno definisan zakonski okvir na državnom nivou ne postoji. Poveana gustina saobraaja ukazuje na potrebu za modernizacijom postojee cestovne mreže i poboljšanjem sigurnosti na lokalnim i magistralnim cestama. Do sredine 2003. godine, kada je izgraeno prvih 11 km modernog autoputa, BiH je bila jedina država Jugoistone Evrope bez ijednog kilometra autoputa. Trenutno stanje željeznike infrasturkture omoguuje normalan saobraaj bez veih ulaganja. 9
Ekonomska regija Centralna Bosna i Hercegovina BiH posjeduje 4 aerodroma u Sarajevu, Mostaru, Banjaluci i Tuzli. Sva etiri su bila obnovljena nakon rata i registrovana za meunarodni zrani saobraaj. Zrani saobraaj i infrastruktura danas imaju znaajniju ulogu nego prije rata. Sva etiri aerodroma bivaju unaprijeena do nivoa propisanih u skladu sa njihovim kategorijama po ICAO standardima. Isto se odnosi i na kontrolu leta. Šume Preko 50% površine BiH pokriveno je šumama ili je golo, ali se procjenjuje da se samo 25 % može ekonomino iskoristiti, ali ak i ovaj <strong>dio</strong> ima male zalihe drveta. Strateški razvoj trebao bi se zasnivati na znaajnijem pošumljavanju, poveanju proizvodnje i ouvanju biološke raznolikosti. Iako je odreeni <strong>dio</strong> gole površine uništen u nepovrat u procesu obaranja drvea, kopanja ruda, gradnje rezervoara, šumskih požara itd., ostatak bi mogao biti ukljuen u strategiju poveanja šumovitih podruja procesom pošumljavanja. Neophodno je poboljšati šumsku cestovnu mrežu da bi ovakvo upravljanje šumama bilo mogue. Upravljanje vodama BiH ima znaajne vodne resurse, što predstavlja osnovu ekonomskog razvoja u mnogim podrujima. Poput ostalih sektora BiH privrede, vodni sistem je u teškoj situaciji zbog pretrpljene ratne štete, lošeg održavanja i neodgovarajueg regulativnog okvira. Osim toga, kvalitet pitke vode se pogoršava, postojea infrastruktura je u lošem stanju a vodni izvori su sve više zagaeni. U Odredbama Dejtonskog mirovnog sporazuma upravljanje vodama stavljeno je pod nadzor entitetskih vlasti (U FBiH odreen stepen odgovornosti snose i kantoni). Izgradnja i održavanje infrastrukture finansira se od strane Vodovoda i lokalnih zajednica putem subvencija, grantova, zajmova, itd., a djelimino i uešem javnih korporacija za upravljanje podrujima vodomijea. Uz implementaciju tekuih reformi, sektor za upravljanje vodama trebao bi riješiti pitanje održivog, efikasnog i transparentnog finansiranja sektora za upravljanje vodama, kao i izgradnje i održavanja vodne infrastrukture i objekata. Energetski sektor Osnovni identifikovani izvori primarne energije u BiH su ugalj i hidroenergija. U 2001. godini, godišnja proizvodnja energije iz ovih izvora iznosila je 62% od ukupne potrošnje, što ukazuje na to da BiH zavisi od uvoza energije. Efikasnost proizvodnje energije u BiH je niska u poreenju sa razvijenim privredama. Proizvodnja energije zasnovana je na tehnologijama razvijenim prije 30 godina. Meutim, elektrina energija koja se proizvodi u hidro i termoelektranama ima veliki izvozni potencijal. Trenutno, proizvodni kapaciteti prevazilaze domau potražnju, te se elektrina energija izvozi u Hrvatsku, Sloveniju i Srbiju i Crnu Goru. Sudei po protoku novca, sektor elektrine energije je profitabilan, ali obezvrijeenje uzrokuje velike gubitke. Prihodi pokrivaju samo 30% iznosa troškova godišnjeg obezvrijeenja, što rezultuje velikim zakašnjenjima po pitanju održavanja sistema, te uzrokuje ogromne gubitke. Privlaenje investitora je jedan od najvažnijih preduslova za uspješan razvoj bosanskohercegovakog tržišta elektrine energije. Neophodno je uspostaviti konkurenciju u proizvodnji da bi se privukle strane i domae investicije. Preduslov za investiranje jeste da proizvodne kompanije djeluju u konkurentnoj atmosferi i na osnovu jasnih pravila. 10
Page 3 and 4: Ekonomska regija Centralna Bosna i
Page 9: Ekonomska regija Centralna Bosna i
Page 49 and 50: 48 Ekonomska regija Centralna Bosna
Page 53 and 54: 52 Ekonomska regija Centralna Bosna
Page 61 and 62:
Ekonomska regija Centralna Bosna i
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
REGIONALNA STRATEGIJA EKONOMSKOG RA
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
164 REGIONALNA STRATEGIJA EKONOMSKO
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
show all

dio i o regiji centralna bih - OVDJE

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?