PRZYRODA<strong>Program</strong> nauczania w szkole podstawowejwłaściwości różnorodnych substancji i ich zastosowania;•mieszaniny jednorodne i niejednorodne;•sposoby rozdzielania mieszanin (filtrowanie, odparowanie, przesiewanie);•roztwory wodne, rozpuszczanie i krystalizacja;•czynniki wpływające na rozpuszczanie (temperatura i topnienie);•przemiany odwracalne (topnienie, krzepnięcie) i nieodwracalne (ścinanie białka i korozja);•czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura), parowanie i skraplanie (temperatura, ruch•powietrza, rodzaj cieczy, wielkość powierzchni);wpływ czynników atmosferycznych i gleby na przedmioty wykonane z różnych substancji; wpływ substancji•i ich mieszanin na życie roślin.Procedury osiągania celów:wyznaczanie doświadczalnie prędkości swojego ruchu (marszu, biegu);•wskazanie przykładów zmniejszania i zwiększania siły tarcia i oporu w przyrodzie i w życiu codziennym•człowieka;• przeprowadzenie doświadczeń ilustrujących elektryzowanie się ciał;• przeprowadzanie doświadczeń ilustrujących właściwości i oddziaływanie magnesów względem siebiei różnych substancji;• wykonanie prostego kompasu;• przeprowadzenie ćwiczenia na dobieranie odbiorników do źródeł prądu elektrycznego z uwzględnieniemnapięcia elektrycznego;• opracowanie instrukcji bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi;• zbudowanie prostego obwodu elektrycznego i doświadczalne sprawdzenie przewodzenia prądu elektrycznegoprzez różne ciała (substancje);• wskazanie przykładów zastosowania maszyn prostych przez człowieka;• określanie właściwości substancji i ich mieszanin (woda, cukier, sól kuchenna, ocet, sok cytrynowy);• porównanie masy ciał o tej samej objętości wykonanych z różnych substancji;• porównanie własności metali i niemetali, przewodników i izolatorów;• podanie przykładów substancji i ich właściwości, z których wykonane są przedmioty codziennego użytku;• badanie rozpuszczalności różnych substancji w wodzie (np. sól kuchenna, cukier, kreda, olej);• przeprowadzenie doświadczenia ilustrującego proces dyfuzji w gazach i cieczach;• przeprowadzenie doświadczeń ilustrujących rozszerzalność cieplną gazów i cieczy;• wyjaśnienie zasady działania termometru cieczowego;• badanie wpływu różnych czynników na szybkość tworzenia roztworów wodnych (mieszanie, temperatura,rozdrobnienie substancji);• krystalizacja soli z roztworu nasyconego;• obserwowanie skutków procesu korozji, ścinania białka;• przeprowadzenie doświadczenia wykazującego wpływ substancji (np. soli kuchennej, octu, detergentów) nawzrost i rozwój roślin; dokumentowanie przeprowadzonego doświadczenia.CO KAŻDY POLAK WIEDZIEĆ POWINIEN?Szczegółowe cele edukacyjne:poznanie położenia Polski w Europie, państw sąsiadujących z Polską;•dostrzeganie charakterystycznych cech krajobrazu Polski;•umiejętność rozpoznawania skał i gleb w najbliższej okolicy;•dostrzeganie zależności między grubością warstwy próchniczej a żyznością gleby;•umiejętność obserwowania zjawisk zachodzących w ciekach wodnych;•dostrzeganie zróżnicowania przyrodniczego Polski i jego wartości.•Zakres treści programowych:położenie Polski w Europie; państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice;•formy ukształtowania terenu i krainy geograficzne Polski;•występowanie skał i gleb w Polsce;•szata roślinna Polski; główne rzeki i jeziora Polski;•rodzaje wód powierzchniowych.•PRZYRODA <strong>Program</strong> nauczania 8
PRZYRODA<strong>Program</strong> nauczania w szkole podstawowejProcedury osiągania celów:lokalizowanie na mapie Europy Polski i jej sąsiadów; stolice państw europejskich;•wskazywanie na mapie hipsometrycznej nizin, wyżyn, gór, głównych rzek i jezior Polski;•rozpoznawanie przykładów skał i gleb najbliższej okolicy;•wyjaśnienie wpływu organizmów glebowych i próchnicy na żyzność gleby;•rozpoznawanie rodzajów wód powierzchniowych;•obserwowanie zjawisk zachodzących w ciekach wodnych (kierunek, prędkość przepływu wody, rozróżnianie•prawego i lewego brzegu);• charakteryzowanie wybranych krajobrazów Polski, lokalizowanie ich na mapie Polski.CO WARTO WIEDZIEĆ O PRZYRODZIE POLSKI? POBRZEŻA I POJEZIERZASzczegółowe cele edukacyjne:poznanie walorów przyrodniczych, turystycznych i przemysłowych rejonu pobrzeży i pojezierzy Polski;•poznanie budowy glonów;•dostrzeganie wpływu turystyki oraz rozwoju przemysłu na środowisko przyrodnicze;•zbieranie i analizowanie informacji o wybranych rejonach Polski.•Zakres treści programowych:• cechy krajobrazu nadmorskiego;• warunki życia w Morzu Bałtyckim;• występowanie i przystosowania glonów do życia w morzu; znaczenie glonów w przyrodzie i gospodarceczłowieka;• charakterystyczne zwierzęta Bałtyku;• przyroda pobrzeży a życie ludzi w tym rejonie Polski; gospodarka, przemysł i walory turystyczne Gdańska;• zanieczyszczenia wód Bałtyku;• cechy krajobrazu pojezierzy;• glony słodkowodne – przystosowania glonów do życia;• osobliwości przyrodnicze Pojezierza Mazurskiego i Suwalskiego, atrakcje turystyczne tego rejonu Polski.Procedury osiągania celów:charakteryzowanie krajobrazu pobrzeży i pojezierzy;•opisywanie walorów turystycznych Gdańska;•identyfikowanie cech krajobrazów pobrzeży i pojezierzy na podstawie zdjęć, ilustracji, opisu.•CO WARTO WIEDZIEĆ O PRZYRODZIE POLSKI? NIZINY I WYŻYNYSzczegółowe cele edukacyjne:poznanie walorów przyrodniczych, turystycznych i przemysłowych rejonu nizin i wyżyn Polski;•dostrzeganie wpływu turystyki oraz rozwoju przemysłu na środowisko przyrodnicze nizin i wyżyn;•zbieranie i analizowanie informacji o wybranych rejonach Polski.•Zakres treści programowych:• cechy krajobrazu nizin;• Nizina Mazowiecka, Nizina Śląska, Nizina Podlaska – położenie, walory przyrodnicze, turystyczne, gospodarkai przemysł;• walory przyrodnicze Puszczy Białowieskiej;• cechy krajobrazu wyżyn;• Wyżyna Śląska – krajobraz przemysłowy, degradacja środowiska przyrodniczego, Wyżyna Lubelska –krajobraz rolniczy, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – położenie, walory przyrodnicze, turystyczne wyżynywapiennej;• walory turystyczne Krakowa.Procedury osiągania celów:charakteryzowanie krajobrazu nizin i wyżyn Polski;•opisywanie walorów turystycznych Warszawy i Krakowa;•identyfikowanie cech krajobrazów nizin i wyżyn na podstawie zdjęć, ilustracji, opisu.•PRZYRODA <strong>Program</strong> nauczania 9