LJUDSKA PRAVA U BOSNI I HERCEGOVINI 2008 - Centar za ...

Ljudska prava u pravnim propisimakonvenciji za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda kojauslovljavaju da domaći zakon mora predvidjeti naknadu štete.Zakoni o krivičnom postupku u BiH izričito propisuju pravoosobe lišene slobode bez osnova na rehabilitaciju, naknadu štete izbudžetskih sredstava, kao i druga prava utvrđena zakonom (član11 ZKP BiH, član 12 ZKP FBiH, član 11 ZKP RS, član 11 ZKPBD). Pored navedene odredbe kojom se garantuje pravo nanaknadu štete osobi neosnovano lišenoj slobode, krivični procesnizakoni, također, uređuju detaljnije i osnove, uvjete i proceduru zaostvarivanje ovog prava (glava XXXII ZKP BiH, glava XXXII ZKPFBiH, glava XXXII ZKP RS, glava XXXI ZKP BD).Pod štetom, u smislu navedenih odredbi, podrazumijeva sematerijalna i nematerijalna šteta onako kako je definiranaimovinskim zakonima. Prije podnošenja tužbe u parničnompostupku, oštećeni se sa svojim zahtjevom mora obratitinadležnom ministarstvu na državnom ili entitetskom nivou,odnosno Pravosudnoj komisiji u Brčko distriktu u cilju postizanjasporazuma o postojanju, vrsti i visini štete (član 433 ZKP BiH,član 415 KZ BD, član 436 KZ FBiH, član 426 KZ RS). Tek ukolikozahtjev za naknadu štete ne bude usvojen, ili na osnovu njeganadležni organ ne donese odluku u roku od tri mjeseca od danapodnošenja zahtjeva, oštećeni može tražiti ostvarivanje svog pravau parničnom postupku pred nadležnim sudom (član 434 ZKPBiH, član 416 KZ BD, član 437 KZ FBiH, član 427 KZ RS).Dakle, moglo bi se zaključiti da odredbe krivičnogprocesnog zakonodavstva u BiH zadovoljavaju zahtjeve iz člana5(5) Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnihsloboda, garantujući pravo na naknadu štete osobamaneosnovano lišenim slobode i iznad minimuma postavljenog uovoj odredbi.Mada detaljno razrađen u krivičnim procesnim zakonima,čini se da djelotvoran mehanizam isplate kompenzacije uslučajevima lišavanja slobode suprotnim garancijama iz člana 5148