SPIS TREŚCI1. Wprowadzenie ........................................................................................32. Opis miejsca............................................................................................113. Wykazanie wartości kulturowych obiektu ...............................................374. Analiza uwarunkowań zarządzania dziedzictwem ..................................495. Przyszłość dziedzictwa i cele zarządzania................................................526. WdraŜanie i monitoring............................................................................617. Materiały źródłowe...................................................................................73OPRACOWANIE NA ZAMÓWIENIE MIASTA LUBLINAAUTORKA: MGR INś ARCH. DAGMARA MLICZYŃSKA-HAJDANa okładce panorama śródmieścia <strong>Lublin</strong>a, fotografowana z Wierzy Trynitarskiej w stronę zachodnią.Wszystkie zdjęcia zamieszczone w opracowaniu, o ile nie podano źródła, są wykonane przez autorkę opracowania.Strona 2 z 74
1. WPROWADZENIE1.1. Zintegrowany plan zarządzania dziedzictwem kulturowym –status, cele i funkcja tego planuZintegrowany plan zarządzania [ZPZ] ma status szczególny. Nie tylkow Polsce, jest nie formalnym instrumentem planistycznym, koordynującymdziałania na obszarze objętym ochroną poprzez ujęcie na liście światowegodziedzictwa UNESCO, którego zasadniczym celem jest zapewnienie właściwejochrony unikalnych i uniwersalnych wartości stanowiących przedmiot tej formyochrony, przy jednoczesnym zapewnieniu warunków do rozwoju społecznoekonomicznegochronionego obiektu (miejsca).Cechy ZPZ, jego status prawny itd. nie są przedmiotem przepisów polskiegoprawa. Oczekiwania wobec tego planu formułuje UNESCO, w odpowiednichwytycznych, o czym w części dalszej wprowadzenia.Odpowiednio do postępującej ewolucji metod zarządzania, narzędzia (plany,programy) zintegrowane, łączące - na powrót- róŜnorakie zagadnienia Ŝyciamiejskiego, wchodzą powoli do instrumentarium zarządzania współczesnegomiasta.Takie, zintegrowane podejście dziedzictwa kulturowego miast, promujei rozwija europejski program URBACT II, poprzez projekt HerO [Heritage asOpportunity]. W projekcie tym bierze udział miasto <strong>Lublin</strong>, a motywacja doopracowania tego ZPZ jest po części rezultatem doświadczeń i wiedzy,zgromadzonych równieŜ podczas pracy przy projekcie HerO. Opracowując tępierwszą, roboczą wersję ZPZ korzystano z dorobku miast-partnerów w tymprojekcie, szczególnie z doświadczeń miasta Liverpoolu.Zgodnie z Ŝyczeniem Zamawiającego ZPZ, zintegrowany plan zarządzaniadziedzictwem kulturowym, opracowywany jest dla części miasta <strong>Lublin</strong>a, objętejwpisem układu urbanistycznego do rejestru zabytków województwa lubelskiegopod nr A/153 (tj. dla części miasta, wyznaczonej biegiem ulic: Al. Solidarności -Al. Tysiąclecia – Al. Unii Lubelskiej – al. Zygmuntowskie – Al. Piłsudskiego –Lipowa – al. Racławickie – al. Długosza – Leszczyńskiego – Czechowska -Lubomelska) oraz obszaru tzw. Podzamcza – ujętego ulicami: Ruska –Podzamcze – Al. Tysiąclecia - Lubartowska) i granic stref buforowych,których wyznaczenie winno wypływać z opracowania tego planu zarządzania.Plan zarządzania ma zatem określić wspólne cele i sposób koordynowaniaaktywności róŜnych podmiotów w istotnej, znacznej części miasta jak równieŜsprostać wyzwaniom wynikającym z:- wpisania Starówki na prezydencką listę „Pomników Historii PaństwaPolskiego”,- uzyskania „Znaku Dziedzictwa Europejskiego”- faktu podejmowania starań o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.Zintegrowany Plan Zarządzania dziedzictwem kulturowym [ZPZ] ma więc,z jednej strony, być elastycznym instrumentem ułatwiającym efektywnezarządzanie duŜym obszarem miasta o róŜnorodnych i – na pozór -sprzecznych uwarunkowaniach (tj. cechującym się skomplikowaną strukturą,historycznym układem urbanistycznym, unikalnymi wartościami kulturowymi,których zachowanie i ochrona stanowi priorytet, ale nie moŜe powstrzymywaćaktywności podmiotów i społeczności lokalnej w realizowaniu ich aspiracjirozwojowych), z drugiej zaś strony, czynić zadość specjalnym oczekiwaniomwynikającym z potrzeby ochrony zabytków i opieki nad nimi, w skalii odniesieniu formalnym wywiedzionym z obowiązków władzy publicznej(o krajowym lub międzynarodowym źródle).Wypracowanie i przyjęcie Zintegrowanego Planu Zarządzania [ZPZ] nie jestzadaniem obowiązkowym samorządu lokalnego, a sposób pracy nad tymplanem, jego elementy i zakres nie są dotąd regulowane przepisami prawapowszechnie obowiązującego albo miejscowego. Nie są równieŜ przedmiotemugruntowanej, wieloletniej praktyki czy teŜ zweryfikowanej, uniwersalnejmetodyki.Strona 3 z 74