29.03.2018 Views

qronika+7(228)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

fsiqikuri janmrTelobis politikis<br />

ra aris janmrTeloba? sad ga-<br />

ana uruSaZe<br />

dis zRvari fsiqikur janmrTelo-<br />

basa da aSlilobas Soris? vin aris<br />

normaluri da, saerTodac, ra aris norma? adamianebs saukunebis<br />

ganmavlobaSi awuxebda es kiTxvebi. dRes, roca, met-nak-<br />

lebad, yvelaferze SesaZlebelia informaciis mopoveba, am<br />

kiTxvebsac, ase Tu ise, gaeca pasuxi, Tumca zRvari normasa da<br />

normidan gadaxras Soris dRemde araa mkveTrad gavlebuli.<br />

arc Tavad fsiqikuri problemebisa<br />

da daavadebebis ganmartebaa<br />

zusti. sxvadasxva samecniero organizacia<br />

gvTavazobs axsnas, rom,<br />

realurad, adamianis fsiqikas sakmaod<br />

didi wnexi awveba yoveldRiur<br />

cxovrebaSi sxvadasxva faqtoris<br />

zemoqmedebiT, ramac Sei-<br />

Zleba, adamianis gonebis muSaobisa<br />

da misi funqcionirebis Seferxeba<br />

gamoiwvios. swored es aRiqmeba<br />

fsiqikur aSlilobad.<br />

msoflioSi fsiqikuri daavadebebi<br />

davadebaTa sistemis sakmaod<br />

gavrcelebuli nawilia. yoveldRiurad<br />

vlindeba fsiqikuri aSlilobis<br />

rogorc msubuqi, ise SedarebiT<br />

mZime formebic.<br />

zogadad rom vTqvaT, sami saxis<br />

fsiqikuri daavadeba arsebobs:<br />

nervuli aSliloba, fsiqikuri aSliloba<br />

da aRqmis cdomileba.<br />

jandacvis sferoSi fsiqikuri<br />

daavadebebis sistemasa da mis funqcionirebas<br />

aregulirebs fsiqikuri<br />

janmrTelobis politika,<br />

romelic saqarTveloSi sakmaod<br />

didi gamowvevebis winaSe dgas.<br />

saqarTveloSi fsiqikuri da<br />

qceviTi aSlilobebis wili daavadebaTa<br />

gavrcelebis struqturaSi<br />

2,5%-s Seadgens da mzardi tendenciiT<br />

xasiaTdeba. 2013 wels<br />

fsiqikuri aSlilobebis prevalentobis<br />

maCvenebeli 100.000 mosaxleze<br />

Seadgenda 1536-s, xolo incidentobis<br />

maCvenebeli _ 167.8-s,<br />

rac sakmaod didi maCvenebelia da,<br />

amavdroulad, _ arasrulic. saqar-<br />

TveloSi ar arsebobs zusti statistika<br />

im raodenobis dasadgenad,<br />

Tu ramden adamians awuxebs fsiqikuri<br />

problemebi da ramdeni adamiani<br />

itanjeba fsiqikuri daavadebebiT.<br />

aseve arasrulyofilia daavadebaTa<br />

aRricxvis sistema, romelic<br />

sakuTar TavSi aerTianebs mxolod<br />

saxelmwifos mxridan dafinansebul<br />

beneficiarebs da ar iTvaliswinebs<br />

im adamianebs, romlebic<br />

stigmis an sxva problemis gamo ar<br />

aRiareben sakuTar problemebs.<br />

Tavis mxriv, fsiqikuri janmrTelobis<br />

saxelmwifo programa xSirad<br />

ver uzrunvelyofs maT saWiroebebs,<br />

ris gamoc samedicino samsaxurebisadmi<br />

mimarTvianobis maCvenebeli<br />

Zalian dabalia.<br />

rac Seexeba dafinansebas, Sei-<br />

Zleba iTqvas, rom yovelwliurad<br />

izrdeba saxelmwifos mxridan fsiqikuri<br />

janmrTelobis sferoSi<br />

subsidirebuli Tanxebis wili, Tumca<br />

es naklebad aisaxeba realobaze.<br />

sakmaod mZimea fsiqikuri janmrTelobis<br />

problemebis mqone adamianebisa<br />

da maTi ojaxis wevrebis<br />

mdgomareoba da socialuri yofa<br />

saqarTveloSi.<br />

saqarTvelos fsiqikuri janmrTelobis<br />

saxelmwifo programis<br />

2018 wlis dafinanseba 5 milioni<br />

lariT gaizarda da 21 milioni<br />

lari Seadgina.<br />

2018 wlidan fsiqikuri janmrTelobis<br />

saxelmwifo programis<br />

biujetis ZiriTadi cvlilebebia:<br />

gaizarda saTemo servisebis dafinanseba.<br />

kerZod: gazrdili Tanxis<br />

54%-ze meti saTemo ambulatoriul<br />

momsaxurebaze gadanawilda;<br />

saTemo ambulatoriuli fsiqiatriuli<br />

momsaxurebis biujeti<br />

SemosazRvruli arealis mosaxleobis<br />

raodenobis mixedviT ganisaz-<br />

Rvra;<br />

programis moculobaSi calkeuli<br />

servisis standartis parametrebi<br />

Sevida, romlebic saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobisa da<br />

socialuri dacvis saministrosTan<br />

arsebulma samuSao jgufma SeimuSava;<br />

qveynis masStabiT 11 mobiluri<br />

gundi dafinansda (gasul wels finansdeboda<br />

mxolod 3 mobiluri<br />

gundi);<br />

gaizarda TiToeuli mobiluri<br />

gundis biujetic, rac niSnavs, rom<br />

Tbilissa da saqarTvelos regionebSi<br />

momsaxurebas gacilebiT meti<br />

beneficiari miiRebs;<br />

stacionaruli momsaxurebis<br />

dafinansebisas upiratesoba mieni-<br />

Wa Tanamedrove tipis sawolebis<br />

dafinansebas; grZelvadiani sawolebis<br />

dafinanseba 19 laridan<br />

23 laramde gaizarda.<br />

arsebuli stigmebi, uyuradRebo<br />

damokidebuleba, vernaSovni<br />

samsaxuri, rTulad damyarebuli<br />

socialuri kavSirebi _ es im problemaTa<br />

mcire CamonaTvalia, romlis<br />

winaaRmdegac yoveldRiurad<br />

uwevs brZola fsiqikuri janmrTelobis<br />

problemebis mqone adamianebs<br />

saqarTveloSi.<br />

ra gamowvevebis winaSe dgas qarTuli<br />

fsiqikuri janmrTelobis<br />

politika da ramdenad sakmarisia<br />

roca daavadeba<br />

ganaCenia<br />

is xelSewyoba, rac saxelmwifos<br />

mxirdan am sferosadmi arsebobs?<br />

„qronika+~-s am da sxva mniS-<br />

vnelovan kiTxvebze pasuxobs<br />

fsiqologi, Tsu-is asocirebuli<br />

profesori, SSm pirTa sakiTxebis<br />

kvlevis centris xelmZRvaneli _<br />

Tamar maxaraZe:<br />

_ zusti statistikuri monacemebi<br />

ar arsebobs, Tu ramdeni adamiania<br />

qveyanaSi fsiqikuri prob-<br />

lemebis mqone. amis erT-erT mizezad<br />

isic dasaxelda, rom ar gvaqvs<br />

daavadebaTa aRricxvis efeq-<br />

tiani sistema. ras fiqrobT amas-<br />

Tan dakavSirebiT?<br />

_ Cvens qveyanaSi statistika<br />

problemaa. zogadad, fsiqikuri<br />

janmrTelobis problemebis mqoneT<br />

statusi eniWebaT. aRricxvianoba<br />

mowesrigebulia im adamianebis<br />

TvalsazrisiT, romlebsac saxelmwifo<br />

fulad kompensacias _<br />

pensias uxdis. Cven zustad viciT<br />

imaTi raodenoba, romlebsac saxelmwifo<br />

pensias uxdis Tavisi SezRuduli<br />

SesaZleblobebis gamo.<br />

SigniT, ukve, rTulia gaerkve, ra<br />

xdeba. arian adamianebi, romlebsac<br />

fsiqikuri problemebi aqvT, magram<br />

es ar iwvevs SezRudul SesaZleblobebs,<br />

Sesabamisad, maT ar gaaCniaT<br />

statusi, magram garkveuli<br />

saxis momsaxureba aucileblad<br />

sWirdebaT. aq ki problema gvaqvs,<br />

_ sistema ver xedavs im adamianebs,<br />

romlebsac pensias ar aZlevs. zogierTi<br />

stigmis gamo ver identificirdeba,<br />

msubuqi aSlilobebi<br />

fsiqikuri problemaa, magram Cveni<br />

yuraRebis miRma rCeba. amis Sesaxeb<br />

zogjer verc ojaxi da verc sazogadoeba<br />

ver igebs. cifrebi mxolod<br />

mZime fsiqikuri aSlilobebis<br />

mqone adamianTa raodenobas<br />

asaxavs, rogoricaa fsiqozi, klinikuri<br />

depresia da a. S.<br />

es mZime forma qronikulia,<br />

vlindeba da sul aris. pirveli<br />

simptomebi iseTi formiT iCens<br />

Tavs, romlis identificirebac<br />

rTulia da Tavis droze ver xerxdeba.<br />

rTulia daavadebebis identificireba,<br />

Tumca identificirebis<br />

SemTxvevaSi gaurkvevelia, sad unda<br />

wavides adamiani. ar aris amis<br />

Camoyalibebuli, kompleqsuri<br />

mkurnalobisa da reabilitaciis<br />

gzebi. anu es adamianebi ganwirulebi<br />

arian da vinc rogor axerxebs,<br />

ise umklavdeba problemebs.<br />

realurad, gvaqvs sistema, romelic<br />

saxelmwifos mxridan dafinansebul<br />

sazogadoebis nawils<br />

aRricxavs da sistemis miRma rCebian<br />

msubuqi fsiqikuri problemebis<br />

mqone adamianebi, romelTa<br />

identificirebac ar xdeba. veravin<br />

getyviT, ramdeni itanjeba am problemebiT.<br />

_ 1995 wels miRebuli kanoni<br />

fsiqiatriuli daxmarebis Sesaxeb<br />

pacientebs arCevanis Tavisufle-<br />

bas aZlevs da maT SeuZliaT, uari<br />

ganacxadon aRricxvaze. ras fiqrobT<br />

kanonmdeblobasTan dakav-<br />

SirebiT da qmnis Tu ara igi prob-<br />

lemebs?<br />

_ bolo wlebSi Zalian kargi<br />

kanoni miviReT qmeduunarobasTan<br />

dakavSirebiT, romelmac saqarTvelo<br />

dasavleTTan da evropul RirebulebebTan<br />

daaaxlova. es aris<br />

wingadadgmuli nabiji uflebrivi<br />

TvalsazrisiT. adamians imis Sesa-<br />

Zleblobas aZlevs, rom bolomde<br />

SeinarCunos Tavisi uflebebi da<br />

SeizRudos misi uflebebi iq, sadac<br />

dasabuTebulia, rom am adamians<br />

ar aqvs am uflebebis ganxorcielebis<br />

SesaZlebloba. meore<br />

Temaa, ramdenad praqtikaSi xorcieldeba<br />

es wesebis dacviT.<br />

Cvens qveyanaSi jer kidev bevri<br />

stigma da barieria, rac mZimed<br />

isaxeba adamianis yoveldRiur cxovrebaSi.<br />

ras niSnavs, TviTon gadawyvitos?<br />

_ mas unda hqondes Sesa-<br />

Zlebloba, Tavisi mdgomareoba<br />

gaiumjobesos mkurnalobiT, reabilitaciiT.<br />

am TvalsazrisiT mas<br />

didi arCevani ar gaaCnia. aqedan gamomdinare,<br />

es Zalian cinikuricaa,<br />

risi arCevani aqvs avadmyofs? es<br />

kanoni Teoriulad gveubneba, rom<br />

ar SeiZleba diskriminacia. gvaswavlis,<br />

ra da rogor unda keTdebodes,<br />

Tumca realoba Zalian da-<br />

Sorebulia imisgan, rac zogadad<br />

kanonmdeblobaSi weria.<br />

kanonmdebloba Teoriul doneze<br />

cudi ar aris, magram realoba<br />

cudia, imitom rom am kanonebis<br />

aRsruleba da dacva ar xdeba.<br />

_ rogor SeafasebT Temze<br />

dafuZnebul fsiqiatriul ser-<br />

visebs? ramdenad efeqtiania, ras<br />

`rTulia daavadebebis identificireba, Tumca<br />

identificirebis SemTxvevaSi gaurkvevelia, sad<br />

unda wavides adamiani. ar aris amis<br />

Camoyalibebuli, kompleqsuri mkurnalobisa da<br />

reabilitaciis gzebi. anu es adamianebi<br />

ganwirulebi arian da vinc rogor axerxebs,<br />

ise umklavdeba problemebs. realurad, gvaqvs<br />

sistema, romelic saxelmwifos mxridan<br />

dafinansebul sazogadoebis nawils aRricxavs<br />

da sistemis miRma rCebian msubuqi fsiqikuri<br />

problemebis mqone adamianebi, romelTa<br />

identificirebac ar xdeba. veravin getyviT,<br />

ramdeni itanjeba am problemebiT~<br />

32<br />

32 N7 (<strong>228</strong>) 6.03-12.03.2018 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!