qronika+237
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
gamowveuli tkivilis gamo kvlav<br />
rusuli uRlis qveS mgminavi,<br />
gaubedavad, magram mainc ambobda:<br />
„mefis dros, koloniuri politikis<br />
periodSi, roca afxazeTSi<br />
mSromeli xalxi baton-ymobis uRelqveS<br />
gminavda, kultura, ganaTleba<br />
win ver midioda...”<br />
„vefxistyaosnis” afxazurad<br />
meored, muSni lasuriaseul<br />
Targmans afxazi mwerali da mecnieri,<br />
boris gurgulia, aseTnair-<br />
ad gamoexmaura: „TiTqmis aTi weli<br />
moandoma afxazma poetma, rom So-<br />
Ta rusTvelis ukvdavi striqonebisTvis<br />
afxazur enaze lamazi sicocxle<br />
mieniWebina. afxazi mkiTxvelis<br />
winaSe devs umSvenieresi poema<br />
siyvarulisa, Zmobisa da megobrobisa,<br />
rogorc afxazi kacis sulieri<br />
cxovrebis mudmivi Tanamgzavri”ai,<br />
ras ambobda Tavad m. lasur-<br />
ia: „...bavSvma, wavikiTxe a. wereTlis<br />
„gamzrdelis” d. guliaseuli Targmani<br />
mSobliur enaze. gaocebasTan<br />
erTad gamiCnda survili, mec ase-<br />
Ti ram gamekeTebina. mexuTe Tu<br />
meeqvse klasis moswavlem daviwye<br />
kiTxva „vefxistyaosnis” imave guliaseuli<br />
Targmanisa afxazur enaze.<br />
rusTvelis genialurma taepebma,<br />
aforizmebma, sibrZnem, musikalurobam<br />
Cemze waruSleli STabeWdileba<br />
moaxdina. sruliad ymawvili<br />
tragikulad ganvicdidi tarielis<br />
beds, qajeTis cixeSi nestan-darejanis<br />
tyveobas.<br />
CavuRrmavdi pwkaredsa Tu originalSi<br />
„vefxistyaosnis” yovel<br />
taeps, yovel niuanss, SiSTan erTad<br />
kidev ufro gamiRrmavda survili,<br />
uamrav RameTa Tevis fasad Cems samuSao<br />
magidaze mexila „vefxistyaosnis”<br />
Cemeuli Targmani. am SemoqmedebiTi<br />
garjisa da wvis proces-<br />
Si ver vxedavdi gansxvavebas genialur<br />
SoTas cremlsa da musikas<br />
Soris, romelTac kelaptariviT<br />
amSvenebda qarTuli enis eSxi da<br />
lazaTi!”<br />
„vefxistyaosnis” osurad<br />
Targmnis istoria<br />
osurad „vefxistyaosans” Targmnidnen:<br />
i. xoziTi, x. fliTi, g.<br />
yaiTyiTi, x. ardasenTi da sxvebi.<br />
1943 wels muxTar SavloxTim (1915-<br />
1946) gamoaqveyna sruli poeturi<br />
Targmani (meored daibeWda 1960<br />
wels), magram igi emyareboda ara<br />
sakuTriv dedans, aramed p. sanayoTis<br />
mier Sesrulebul pwkareds.<br />
man qarTuli ar icoda, magram misi<br />
Targmnili qarTuli SriftiT<br />
daibeWda. uSualod qarTulidan<br />
genialuri poema genialurad da<br />
brwyinvaled Targmna i. maCablis<br />
premiis laureatma giorgi besTau-<br />
Tim. giorgi besTauTis osurad vefxistyaosnis<br />
Targmna „did erovnul<br />
saqmed” miaCnda da gamoTqva<br />
imedi, rom „rusTvelis genia bevr<br />
sikeTes miscems osis gulsa da<br />
suls”, amasTanave, did rols Seasrulebs<br />
„saqarTvelosadmi, qarTuli<br />
kulturisadmi osi xalxis mravalsaukunovani<br />
siyvarulis ganmtkicebaSi”.<br />
unda movixsenioT osi<br />
rusTvelologebic: mwerali Tevdore<br />
gafezi, igive gagloiTi<br />
(1913-1983 ww.), nafi jusoiTi, m.<br />
bulkaTi da sxvani. TavianTi usazRvro<br />
pativiscema da wrfeli<br />
siyvaruli gamoxates rusTvelisadmi<br />
miZRvnil leqsebSi: giorgi<br />
ZugaTim (1911-1985 ww.) j. jioTim,<br />
a. fuxaTim da sxvebma.<br />
istoria afxazurad da osurad<br />
alaniaSi mcxovrebi v. abaevi<br />
werda: „me Zlier miyvars „vefxistyaosanSi”<br />
gabneuli aforizmebi,<br />
gansakuTrebiT erTi: „rasaca gascem<br />
Senia, rac ara, dakargulia”.<br />
cxadia, aq keTilSobiluri grZnobiT<br />
gamoxatulia qarTveli xalxis<br />
xasiaTi. magram, amasTanave, esaa<br />
zogadsakacobrio ideali. aki jer<br />
kidev mociqulma brZana, „netar<br />
ars micemai ufrois, vidre miRebai”,<br />
es igive azria, magram rusTvelma<br />
es ufro moxdenilad gamoxata”.<br />
dRemde Zalze sayuradReboa v.<br />
abaevis naSromi „SoTa rusTvelis<br />
poemis folkloruli safuZvlis<br />
Sesaxeb”. v. abaevma daimowma narTebis<br />
eposis afxazuri, osuri da yabardouli<br />
variantebi, sadac mTavari<br />
gmiri imoseba cxovelis tyaviT!<br />
xolo TemirbolaT balaevis<br />
leqsad gadmoRvrili suliskveTeba<br />
aseTia:<br />
„...me dResac vxedav saqarTveloSi<br />
nestans, tariels, fridons,<br />
avTandils.<br />
mainc Cemad gTvli, Cems maswavleblad<br />
Senze ocneba mec mawvalebda.<br />
Cemi oseTic Sen Semayvare<br />
Cemi sicocxlis asxivosnebac”.<br />
rac Seexeba saqarTveloSi mcxovreb<br />
osebs, osma mweralma xariton<br />
fliTim (1908-1966 ww.) Targmna<br />
„vefxistyaosnis” nawili, xolo<br />
sisxlian 1937 wels sabWoTa imperiis<br />
mweralTa kavSiris gamgeobis<br />
rusTvelisadmi miZRvnil plenumze<br />
igi xmamaRla da gabedulad ambobda:<br />
„osi xalxi gansakuTrebiT<br />
amayobs rusTvelis geniiT, radgan<br />
misi bedi ganuyrelad iyo dakav-<br />
Sirebuli qarTveli xalxis bed-<br />
Tan.<br />
xalxis mtrebs esmodaT, rom<br />
osi xalxis kulturuli ganvi-<br />
Tareba maT daRupvas uqadda da<br />
amis gamo isini yovelnairad cdilobdnen<br />
am procesis damuxruWebas;<br />
kerZod, Segnebulad uSlidnen<br />
xels rusTvelis poemis osur enaze<br />
Targmnas, os xalxs ar aZlevdnen<br />
msoflio, zogadsakacobrio<br />
kulturis ZeglebTan ziarebis sa-<br />
Sualebas.<br />
osur enaze jerxnobiT „vefxistyaosnis”<br />
mxolod calkeuli<br />
Tavebia Targmnili, magram samxreT<br />
oseTis poetebi, aq, _ sabWoeTis<br />
mxatvruli literaturis saukeTeso<br />
warmomadgenlebis winaSe _ sazeimo<br />
aRTqmas deben, rom 1938 wels<br />
rusTvelis genialur nawarmoebs<br />
osi xalxis sakuTrebad aqceven!”<br />
osurad „vefxistyaosani” pirvelad<br />
Targmna saocari niWiT gamor-<br />
Ceulma iakob xoziTim (1916-1938<br />
ww.), samwuxarod, udrood daRupulma<br />
saqme bolomde ver miiyvana.<br />
aseve Targmnidnen x. fliTi, i.<br />
kavkazagi. xolo g. ZugaTma leqsi<br />
uZRvna, nafi jusoiTma da sxvebma<br />
ki maRali donis mecnieruli naSromebi.<br />
davubrundeT did mamuliSvils,<br />
giorgi besTauTs. g. besTauTma<br />
Tavmdablurad brZana: „erT ucxoel<br />
swavluls uTqvams: rusTvelis<br />
Targmna uazrobaa, TargmanSi<br />
imdens kargavs, rom es danaSaulia<br />
rusTvelis geniis winaSeo...<br />
„vefxistyaosanSi” davinaxe raRac<br />
axlobeli, saerTo kavkasiuri<br />
suli. ufro metic, me masSi ganvWvrite<br />
raRac Sinagani naTesauri<br />
kavSiri Cemi xalxis sulier kulturasTan”.<br />
nafi jusoiTi besTauTis Sesax-<br />
eb werda: „ase STagonebiT momuSave<br />
besTauTi arasodes minaxavs, rogorc<br />
am poemis Targmnis dros. igi<br />
yovelTvis did moTxovnebs uyenebda<br />
sakuTar Tavs, magram aq metismeti<br />
iyo. „vefxistyaosnis” Targmnisas<br />
igi did pasuxismgeblobas<br />
grZnobda da leqsis mTliani JReradobisa<br />
da adekvaturobis mcire<br />
darRvevisadmi Seurigebloba<br />
xSirad mafiqrebinebda, rom besTauTi<br />
zedmetad itanjavda Tavs.<br />
magram es iyo xelovanis keTilSobiluri<br />
survili _ SesaZleblobaze<br />
metad gardaeqmna sakuTari Tavi.<br />
da misi Seupovroba sasixarulo<br />
gamarjvebiT dagvirgvinda _ besTauTis<br />
Targmani yvelaze mkacri<br />
Semfaseblis mierac ki wundaudebelia”.<br />
m. bulkaTi aRniSnavda: „roca<br />
ukve xelT gvaqvs besTauTis mier<br />
Targmnili „vefxistyaosani” da<br />
vxedavT, Tu ramdenadaa Sekvecili<br />
distancia originalsa da Targmans<br />
Soris, roca „danaSaulis” zoma<br />
rusTvelis geniis winaSe minimumamdea<br />
dayvanili da viciT, rom gamarjvebulebs<br />
ar sjian.<br />
liaxvis Zveli xididan mdinaris<br />
mRvrie talRebs CaSterebuli g.<br />
besTauTi meubneboda, rusTvelma<br />
mosveneba damikarga, oRond masze<br />
fiqric ki maSinebso. es iyo mokrZaleba<br />
da SiSi, romelsac safiqralis<br />
siyvaruli Seiqms. es iyo sifrTxile<br />
Semoqmedisa TvalSeudgami<br />
silamazis winaSe, radgan poeti,<br />
romelic cdilobs, mSobliuri<br />
eri aziaros moZme eris sulier<br />
saganZurs, kisrulobs am saziareblis<br />
damcvelisa da meWurWleTuxucesis<br />
rols... safiqrali diaxac<br />
hqonda! visac „vefxistyaosnis”,<br />
bibliis brwyinvale qarTuli Targmanisa<br />
da „qarTlis cxovrebis”<br />
teqstebis sintaqsis arqiteqtonikaSi<br />
Cauxedavs, is dainaxavda, rom<br />
ena rusTvelisa aris gza uleveli,<br />
gayvanili Zveli qarTuli mwerlobidan<br />
usasrulobisken.<br />
poema genialuri imitomaa, rom<br />
igi qarTuladaa Seqmnili!<br />
giorgi besTauTi SesaniSnavad<br />
aRiqvams qarTuli sityvis musikas!<br />
rusTveli maradisobis didi<br />
mgzavria, romelsac yvelgan da<br />
yovelTvis gaxsnili xvdeba yvela<br />
karibWe, magram deda mainc dedaa<br />
da is yovel wasvlaze Svilis ambavs<br />
mouTmenlad moelis. damSvidebuli<br />
brZandebodes, amjerad<br />
Sors ar wasula. igi aqaa, patara<br />
oseTSi da stumris skamze ki ar<br />
zis, aramed didi mgzavrobisagan<br />
damaSvrali, keris gverdze im savarZelSi<br />
Caesvena, romlis dakavebis<br />
uflebasac adaTi mxolod<br />
narTebis uruzmagis sadar TeTrwvera<br />
brZenkacebs aZlevs!”<br />
P. S. aseTi iyo da aris afxazTa<br />
da osTa ganwyoba saqarTvelosad-<br />
mi, qarTuli kulturisa da<br />
qarTveli erisadmi, romlis dak-<br />
argvac danaSaulia ara mxolod<br />
sakuTari Tavis winaSe, aramed<br />
TviT afxazTa da osTa winaSec!<br />
mxolod gaxsenebaa saWiro, yvela<br />
ubedureba xom istoriis gayalbebiT<br />
daiwyo! ase rom, gamouswore-<br />
beli Secdomaa imis Tqma, TiTqos<br />
yvelaferi dakargulia, radganac<br />
is adgili, rac qarTul kultur-<br />
as eWira, dRemde Tavisufalia da<br />
misi Sevseba veravin SeZlo!<br />
N16 (237) 15.05-21.05.2018 w.<br />
27