24.06.2018 Views

qronika+237

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

gamowveuli tkivilis gamo kvlav<br />

rusuli uRlis qveS mgminavi,<br />

gaubedavad, magram mainc ambobda:<br />

„mefis dros, koloniuri politikis<br />

periodSi, roca afxazeTSi<br />

mSromeli xalxi baton-ymobis uRelqveS<br />

gminavda, kultura, ganaTleba<br />

win ver midioda...”<br />

„vefxistyaosnis” afxazurad<br />

meored, muSni lasuriaseul<br />

Targmans afxazi mwerali da mecnieri,<br />

boris gurgulia, aseTnair-<br />

ad gamoexmaura: „TiTqmis aTi weli<br />

moandoma afxazma poetma, rom So-<br />

Ta rusTvelis ukvdavi striqonebisTvis<br />

afxazur enaze lamazi sicocxle<br />

mieniWebina. afxazi mkiTxvelis<br />

winaSe devs umSvenieresi poema<br />

siyvarulisa, Zmobisa da megobrobisa,<br />

rogorc afxazi kacis sulieri<br />

cxovrebis mudmivi Tanamgzavri”ai,<br />

ras ambobda Tavad m. lasur-<br />

ia: „...bavSvma, wavikiTxe a. wereTlis<br />

„gamzrdelis” d. guliaseuli Targmani<br />

mSobliur enaze. gaocebasTan<br />

erTad gamiCnda survili, mec ase-<br />

Ti ram gamekeTebina. mexuTe Tu<br />

meeqvse klasis moswavlem daviwye<br />

kiTxva „vefxistyaosnis” imave guliaseuli<br />

Targmanisa afxazur enaze.<br />

rusTvelis genialurma taepebma,<br />

aforizmebma, sibrZnem, musikalurobam<br />

Cemze waruSleli STabeWdileba<br />

moaxdina. sruliad ymawvili<br />

tragikulad ganvicdidi tarielis<br />

beds, qajeTis cixeSi nestan-darejanis<br />

tyveobas.<br />

CavuRrmavdi pwkaredsa Tu originalSi<br />

„vefxistyaosnis” yovel<br />

taeps, yovel niuanss, SiSTan erTad<br />

kidev ufro gamiRrmavda survili,<br />

uamrav RameTa Tevis fasad Cems samuSao<br />

magidaze mexila „vefxistyaosnis”<br />

Cemeuli Targmani. am SemoqmedebiTi<br />

garjisa da wvis proces-<br />

Si ver vxedavdi gansxvavebas genialur<br />

SoTas cremlsa da musikas<br />

Soris, romelTac kelaptariviT<br />

amSvenebda qarTuli enis eSxi da<br />

lazaTi!”<br />

„vefxistyaosnis” osurad<br />

Targmnis istoria<br />

osurad „vefxistyaosans” Targmnidnen:<br />

i. xoziTi, x. fliTi, g.<br />

yaiTyiTi, x. ardasenTi da sxvebi.<br />

1943 wels muxTar SavloxTim (1915-<br />

1946) gamoaqveyna sruli poeturi<br />

Targmani (meored daibeWda 1960<br />

wels), magram igi emyareboda ara<br />

sakuTriv dedans, aramed p. sanayoTis<br />

mier Sesrulebul pwkareds.<br />

man qarTuli ar icoda, magram misi<br />

Targmnili qarTuli SriftiT<br />

daibeWda. uSualod qarTulidan<br />

genialuri poema genialurad da<br />

brwyinvaled Targmna i. maCablis<br />

premiis laureatma giorgi besTau-<br />

Tim. giorgi besTauTis osurad vefxistyaosnis<br />

Targmna „did erovnul<br />

saqmed” miaCnda da gamoTqva<br />

imedi, rom „rusTvelis genia bevr<br />

sikeTes miscems osis gulsa da<br />

suls”, amasTanave, did rols Seasrulebs<br />

„saqarTvelosadmi, qarTuli<br />

kulturisadmi osi xalxis mravalsaukunovani<br />

siyvarulis ganmtkicebaSi”.<br />

unda movixsenioT osi<br />

rusTvelologebic: mwerali Tevdore<br />

gafezi, igive gagloiTi<br />

(1913-1983 ww.), nafi jusoiTi, m.<br />

bulkaTi da sxvani. TavianTi usazRvro<br />

pativiscema da wrfeli<br />

siyvaruli gamoxates rusTvelisadmi<br />

miZRvnil leqsebSi: giorgi<br />

ZugaTim (1911-1985 ww.) j. jioTim,<br />

a. fuxaTim da sxvebma.<br />

istoria afxazurad da osurad<br />

alaniaSi mcxovrebi v. abaevi<br />

werda: „me Zlier miyvars „vefxistyaosanSi”<br />

gabneuli aforizmebi,<br />

gansakuTrebiT erTi: „rasaca gascem<br />

Senia, rac ara, dakargulia”.<br />

cxadia, aq keTilSobiluri grZnobiT<br />

gamoxatulia qarTveli xalxis<br />

xasiaTi. magram, amasTanave, esaa<br />

zogadsakacobrio ideali. aki jer<br />

kidev mociqulma brZana, „netar<br />

ars micemai ufrois, vidre miRebai”,<br />

es igive azria, magram rusTvelma<br />

es ufro moxdenilad gamoxata”.<br />

dRemde Zalze sayuradReboa v.<br />

abaevis naSromi „SoTa rusTvelis<br />

poemis folkloruli safuZvlis<br />

Sesaxeb”. v. abaevma daimowma narTebis<br />

eposis afxazuri, osuri da yabardouli<br />

variantebi, sadac mTavari<br />

gmiri imoseba cxovelis tyaviT!<br />

xolo TemirbolaT balaevis<br />

leqsad gadmoRvrili suliskveTeba<br />

aseTia:<br />

„...me dResac vxedav saqarTveloSi<br />

nestans, tariels, fridons,<br />

avTandils.<br />

mainc Cemad gTvli, Cems maswavleblad<br />

Senze ocneba mec mawvalebda.<br />

Cemi oseTic Sen Semayvare<br />

Cemi sicocxlis asxivosnebac”.<br />

rac Seexeba saqarTveloSi mcxovreb<br />

osebs, osma mweralma xariton<br />

fliTim (1908-1966 ww.) Targmna<br />

„vefxistyaosnis” nawili, xolo<br />

sisxlian 1937 wels sabWoTa imperiis<br />

mweralTa kavSiris gamgeobis<br />

rusTvelisadmi miZRvnil plenumze<br />

igi xmamaRla da gabedulad ambobda:<br />

„osi xalxi gansakuTrebiT<br />

amayobs rusTvelis geniiT, radgan<br />

misi bedi ganuyrelad iyo dakav-<br />

Sirebuli qarTveli xalxis bed-<br />

Tan.<br />

xalxis mtrebs esmodaT, rom<br />

osi xalxis kulturuli ganvi-<br />

Tareba maT daRupvas uqadda da<br />

amis gamo isini yovelnairad cdilobdnen<br />

am procesis damuxruWebas;<br />

kerZod, Segnebulad uSlidnen<br />

xels rusTvelis poemis osur enaze<br />

Targmnas, os xalxs ar aZlevdnen<br />

msoflio, zogadsakacobrio<br />

kulturis ZeglebTan ziarebis sa-<br />

Sualebas.<br />

osur enaze jerxnobiT „vefxistyaosnis”<br />

mxolod calkeuli<br />

Tavebia Targmnili, magram samxreT<br />

oseTis poetebi, aq, _ sabWoeTis<br />

mxatvruli literaturis saukeTeso<br />

warmomadgenlebis winaSe _ sazeimo<br />

aRTqmas deben, rom 1938 wels<br />

rusTvelis genialur nawarmoebs<br />

osi xalxis sakuTrebad aqceven!”<br />

osurad „vefxistyaosani” pirvelad<br />

Targmna saocari niWiT gamor-<br />

Ceulma iakob xoziTim (1916-1938<br />

ww.), samwuxarod, udrood daRupulma<br />

saqme bolomde ver miiyvana.<br />

aseve Targmnidnen x. fliTi, i.<br />

kavkazagi. xolo g. ZugaTma leqsi<br />

uZRvna, nafi jusoiTma da sxvebma<br />

ki maRali donis mecnieruli naSromebi.<br />

davubrundeT did mamuliSvils,<br />

giorgi besTauTs. g. besTauTma<br />

Tavmdablurad brZana: „erT ucxoel<br />

swavluls uTqvams: rusTvelis<br />

Targmna uazrobaa, TargmanSi<br />

imdens kargavs, rom es danaSaulia<br />

rusTvelis geniis winaSeo...<br />

„vefxistyaosanSi” davinaxe raRac<br />

axlobeli, saerTo kavkasiuri<br />

suli. ufro metic, me masSi ganvWvrite<br />

raRac Sinagani naTesauri<br />

kavSiri Cemi xalxis sulier kulturasTan”.<br />

nafi jusoiTi besTauTis Sesax-<br />

eb werda: „ase STagonebiT momuSave<br />

besTauTi arasodes minaxavs, rogorc<br />

am poemis Targmnis dros. igi<br />

yovelTvis did moTxovnebs uyenebda<br />

sakuTar Tavs, magram aq metismeti<br />

iyo. „vefxistyaosnis” Targmnisas<br />

igi did pasuxismgeblobas<br />

grZnobda da leqsis mTliani JReradobisa<br />

da adekvaturobis mcire<br />

darRvevisadmi Seurigebloba<br />

xSirad mafiqrebinebda, rom besTauTi<br />

zedmetad itanjavda Tavs.<br />

magram es iyo xelovanis keTilSobiluri<br />

survili _ SesaZleblobaze<br />

metad gardaeqmna sakuTari Tavi.<br />

da misi Seupovroba sasixarulo<br />

gamarjvebiT dagvirgvinda _ besTauTis<br />

Targmani yvelaze mkacri<br />

Semfaseblis mierac ki wundaudebelia”.<br />

m. bulkaTi aRniSnavda: „roca<br />

ukve xelT gvaqvs besTauTis mier<br />

Targmnili „vefxistyaosani” da<br />

vxedavT, Tu ramdenadaa Sekvecili<br />

distancia originalsa da Targmans<br />

Soris, roca „danaSaulis” zoma<br />

rusTvelis geniis winaSe minimumamdea<br />

dayvanili da viciT, rom gamarjvebulebs<br />

ar sjian.<br />

liaxvis Zveli xididan mdinaris<br />

mRvrie talRebs CaSterebuli g.<br />

besTauTi meubneboda, rusTvelma<br />

mosveneba damikarga, oRond masze<br />

fiqric ki maSinebso. es iyo mokrZaleba<br />

da SiSi, romelsac safiqralis<br />

siyvaruli Seiqms. es iyo sifrTxile<br />

Semoqmedisa TvalSeudgami<br />

silamazis winaSe, radgan poeti,<br />

romelic cdilobs, mSobliuri<br />

eri aziaros moZme eris sulier<br />

saganZurs, kisrulobs am saziareblis<br />

damcvelisa da meWurWleTuxucesis<br />

rols... safiqrali diaxac<br />

hqonda! visac „vefxistyaosnis”,<br />

bibliis brwyinvale qarTuli Targmanisa<br />

da „qarTlis cxovrebis”<br />

teqstebis sintaqsis arqiteqtonikaSi<br />

Cauxedavs, is dainaxavda, rom<br />

ena rusTvelisa aris gza uleveli,<br />

gayvanili Zveli qarTuli mwerlobidan<br />

usasrulobisken.<br />

poema genialuri imitomaa, rom<br />

igi qarTuladaa Seqmnili!<br />

giorgi besTauTi SesaniSnavad<br />

aRiqvams qarTuli sityvis musikas!<br />

rusTveli maradisobis didi<br />

mgzavria, romelsac yvelgan da<br />

yovelTvis gaxsnili xvdeba yvela<br />

karibWe, magram deda mainc dedaa<br />

da is yovel wasvlaze Svilis ambavs<br />

mouTmenlad moelis. damSvidebuli<br />

brZandebodes, amjerad<br />

Sors ar wasula. igi aqaa, patara<br />

oseTSi da stumris skamze ki ar<br />

zis, aramed didi mgzavrobisagan<br />

damaSvrali, keris gverdze im savarZelSi<br />

Caesvena, romlis dakavebis<br />

uflebasac adaTi mxolod<br />

narTebis uruzmagis sadar TeTrwvera<br />

brZenkacebs aZlevs!”<br />

P. S. aseTi iyo da aris afxazTa<br />

da osTa ganwyoba saqarTvelosad-<br />

mi, qarTuli kulturisa da<br />

qarTveli erisadmi, romlis dak-<br />

argvac danaSaulia ara mxolod<br />

sakuTari Tavis winaSe, aramed<br />

TviT afxazTa da osTa winaSec!<br />

mxolod gaxsenebaa saWiro, yvela<br />

ubedureba xom istoriis gayalbebiT<br />

daiwyo! ase rom, gamouswore-<br />

beli Secdomaa imis Tqma, TiTqos<br />

yvelaferi dakargulia, radganac<br />

is adgili, rac qarTul kultur-<br />

as eWira, dRemde Tavisufalia da<br />

misi Sevseba veravin SeZlo!<br />

N16 (237) 15.05-21.05.2018 w.<br />

27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!