24.06.2018 Views

qronika+237

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

nasaxlarebad qceuli mTis soflebi<br />

mTa dedamiwis mxolod SemaR-<br />

ana uruSaZe<br />

lebuli nawili araa. is, jer<br />

kidev, uZvelesi droidan iqcev-<br />

da adamianis yuradRebas. pirveli nasaxlarebi xom swored<br />

mTaSi gaCnda, Tumca dRes Cvens qveyanaSi, sxva mravalis ms-<br />

gavsad, es procesic gaukuRmarTebulia. piriqiT, xdeba migra-<br />

cia da SromiTi Zalebis gadanawilebac.<br />

1:0 baris sasargeblod. mraval-<br />

Wirnaxulsa da odiTgan Cvens myar<br />

zRuded qceul mTas ki mxolod<br />

dacarielebuli soflebiRa rCeba<br />

uwindeli didebis mosagonrad.<br />

2016 wlis monacemebiT saqarTveloSi<br />

dacarielebuli soflebis<br />

raodenoba 162-dan 223-mde gaizarda.<br />

2017 wlisTvis am maCvenebelma<br />

kidev ufro moimata. saerTo jam-<br />

Si, saqarTvelos masStabiT, daaxloebiT,<br />

250 sofelSi 10 da 10-ze<br />

naklebi adamiani cxovrobs, amdenive<br />

sofeli ki mTlianad dacarielebulia.<br />

cnobisTvis:<br />

saqarTveloSi,<br />

daaxloebiT, 4700 sofelia.<br />

ramdenad sagangaSoa es ricxvi?<br />

soflebis saerTo raodenobis<br />

fonze amdeni dacarielebuli an<br />

sruliad gaukacrielebuli sofeli<br />

sakmaod maRali da arasaxarbielo<br />

maCvenebelia.<br />

saqarTvelos parlamentma 2015<br />

wlis 16 ivliss miiRo kanoni „ma-<br />

RalmTiani regionebis ganviTarebis<br />

Sesaxeb”, romelic iTvaliswinebs<br />

sxvadasxva socialur da<br />

sagadasaxado SeRavaTs.<br />

maRalmTian regionebSi mosaxleobis<br />

SesanarCuneblad sakanonmdeblo<br />

organom „mTis kanonic” ki<br />

miiRo, romelic soflad dasaxlebulTaTvis<br />

Sesabamisi pirobebis<br />

Seqmnas gulisxmobs.<br />

Tumca soflebidan moqalaqeTa<br />

urbanul centrebSi gadabargebis<br />

SeCereba mainc ver moxerxda. Sesabamisad,<br />

aseulobiT sofeli gaukacrielda<br />

an ramdenime moqalaqis<br />

imedad darCa.<br />

Sida migraciis tendencia, romelic<br />

Cveni qveynis erT-erTi mwvave<br />

da aqtualuri problemaa, gansakuTrebiT<br />

saqarTvelos maRalm-<br />

Tian regionebSi SeimCneva. amis mizezebi<br />

kompleqsuria da Sesabamisad<br />

gansakuTrebul yuradRebasa da<br />

saerTo strategias saWiroebs, romelic<br />

mimarTuli iqneba problemis<br />

yvela aspeqtisken.<br />

swored zemoT xsenebuli mTis<br />

kanoni gansazRvravs am masStaburi<br />

problemis prevenciis gzebsa da im<br />

konkretul nabijebs, romelic<br />

mTidan migraciis Seuqcevadi procesis<br />

dasaregulireblad unda gadaidgas.<br />

es kanoni aseve gansazRvravs<br />

Tavad teritoriisTvis mTis<br />

statusis miniWebis sakiTxsac.<br />

kanonis mixedviT, maRalmTian<br />

dasaxlebad miiCneva teritoria,<br />

romelic zRvis donidan 1500 metris<br />

simaRleze an mis zeviT mdebareobs.<br />

garda amisa, saqarTvelos<br />

mTavroba uflebamosilia sxvadasxva<br />

kriteriumis (mTis ferdobis<br />

daxriloba, infrastruqturis<br />

mdgomareoba, klimaturi pirobebi<br />

da bunebrivi garemo, sasoflosameurneo<br />

daniSnulebis miwis simcire<br />

da simwire, demografiuli<br />

mdgomareoba, maT Soris, gamwvavebuli<br />

migraciuli procesebi) ga-<br />

TvaliswinebiT maRalmTiani dasaxlebis<br />

statusi mianiWos dasaxlebas,<br />

romelic zRvis donidan aranakleb<br />

800 metris simaRleze mdebareobs.<br />

gamonaklis SemTxvevaSi, am<br />

28<br />

punqtiT gansazRvruli kriteriumebis<br />

gaTvaliswinebiT, maRalm-<br />

Tiani dasaxlebis statusi SeiZleba<br />

zRvis donidan 800 metris sima-<br />

Rleze qveviT mdebare dasaxlebasac<br />

mieniWos. statusi adgilobrivi<br />

moqalaqeebisTvis ramdenime<br />

SeRavaTs iTvaliswinebs da gaTvlilia<br />

imisaTvis, rom mosaxleoba<br />

sofelSi dabrundes da darCes.<br />

Tumca statusi yvelasTvis advilad<br />

mosapovebeli ver aRmoCnda<br />

da ramdenime maRalmTiani sofeli<br />

dRes statusis gareSea darCenili,<br />

rac ukve wlebia, didi protestis<br />

sagania.<br />

- ra konkretul SeRavaTebs<br />

iTvaliswinebs es kanonproeqti<br />

mTis mosaxleobisTvis da ramdenad<br />

efeqtiania gadadgmuli nabijebi<br />

mTidan migraciuli procesebis<br />

SesaCereblad?<br />

saxelmwifo uzrunvelyofs ma-<br />

RalmTian dasaxlebaSi Semdegi socialuri<br />

SeRavaTebis dawesebas:<br />

sapensio asaks miRweuli maRalm-<br />

Tian dasaxlebaSi mudmivad mcxovrebi<br />

pirisTvis, romelic yovelTviurad<br />

iRebs saxelmwifo pensias,<br />

socialuri daxmarebis saxiT,<br />

saqarTvelos Sesabamisi wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb saqarTvelos<br />

kanoniT gansazRvruli saxelmwifo<br />

pensiis odenobis gaTvaliswinebiT,<br />

yovelTviuri danamatis<br />

– saxelmwifo pensiis aranakleb<br />

20 procentis – micemas. aseve gansazRvrulia<br />

mTaSi momuSave eqimebisa<br />

da sxva samedicino personalisTvis<br />

garda anazRaurebisa garkveuli<br />

danamatebis gacemac, zamTar-<br />

Si mZime garemo pirobebis gaTvaliswinebiT<br />

saxelmwifo aseve valdebulebas<br />

iRebs mTaSi mudmivad mcxovreb<br />

pirTa gaTbobis uzrunvelyofis<br />

Sesaxeb.<br />

socialuri SeRavaTebi aseve<br />

moicavs ganaTlebis, energetikisa<br />

da sxva mniSvnelovan sferoebs,<br />

romelic mTaSi mcxovrebi adamianebis<br />

yoveldRiur cxovrebas exeba.<br />

es kanonproeqti Tavisi arsiT<br />

da pirobebiT misaRebia 21 wlis<br />

SoTi wiklaurisTvis, romelic<br />

warmoSobiT duSeTis raionis sofel<br />

zemo baxanidanaa. amJamad es<br />

sofeli mTlianad dacarielebulia<br />

da aq mosaxleoba ukve didi<br />

xania, aRar cxovrobs:<br />

„Cemi soflidan migracia XX<br />

saukunis dasawyisSi daiwyo. mTas<br />

Zalian gauWirda, ar iyo sakvebi,<br />

gza, sxva sacxovrebeli pirobebi.<br />

ase aRmoCnda gudamayris mosaxleobis<br />

nawili Sida qarTlsa da qvemo<br />

qarTlSi. soflebi dResac icleba,<br />

ramdenime komliRaa darCenili.<br />

zamTrobiT gansakuTrebiT icleba<br />

mTis soflebi. civi zamTari icis<br />

CvenTan, mxolod ramdenime moxuciRa<br />

rCeba.<br />

rac Seexeba am sakanonmdeblo<br />

cvlilebebs, realobaSi naklebad<br />

efeqtiani gamodga, Tumca mainc<br />

sasikeTo cvlilebaa da am problemis<br />

prevenciis erT-erTi kargi sa-<br />

Sualeba”.<br />

miuxedavad imisa, rom sakanonmdeblo<br />

doneze garkveuli nabijebi<br />

idgmeba, faqti faqtad rCeba da<br />

mTis soflebis gaukacrielebisa<br />

da dacarielebis faqtebi yoveld-<br />

Riurad izrdeba.<br />

mTis ganviTarebisa da meti xelSewyobis<br />

aucileblobaze amaxvilebs<br />

yuradRebas 28 wlis jarji<br />

baSinuriZe. is warmoSobiT TuSe-<br />

Tidan, sofel koklaTidanaa. sofeli<br />

mTlianad dacarielebulia<br />

da aq mxolod zafxulobiT adis<br />

ramdenime ojaxi:<br />

„ar iyo CvenTan gza, infrastruqtura,<br />

kavSiri civilizaciasTan _<br />

is, rac yvelaze metad sWirdeba<br />

axalgazrdebs. gza neli tempiT ke-<br />

Tdeba. msoflio bankis dafinansebuli<br />

proeqtia. es kargia, samuSao<br />

adgilebic Cndeba da ugzoobis<br />

problemac mogvardeba, Tumca<br />

zamTrobiT aq cxovreba mainc Seu-<br />

Zlebelia.<br />

buneba ar gvaZlevs TiTqos aq<br />

cxovrebis saSualebas, Tumca mTieli<br />

mTis erTgulia da sul mcire<br />

xelSewyobac rom iyos, aqaurobas<br />

arc erT SemTxvevaSi ar datovebs.<br />

turistuli zonis gamravalferovnebaa<br />

aucilebeli. am kuTxiT<br />

gegmebi maqvs, „karvebis qalaqis”<br />

proeqtis wardgenasa da ganxorcielebas<br />

vapireb”.<br />

`mTis saministros Seqmnas sjobs, kargad gaerkvnen<br />

Tavad termin mTis mniSvnelobaSi. mTis simaRle<br />

xom zRvis donidan ar izomeba da mis<br />

ganmsazRvrel kriteriumad SeiZleba mTis<br />

daxriloba, misi ekonomikuri funqcia da<br />

sargeblianoba miviCnioT. jer amis codnaa saWiro<br />

da mere, Tundac, saministros mTis ewodos,<br />

Tundac, yinulisa da Tundac, - mwvervalis~<br />

buneba rom mbrZanebelia, amaSi<br />

90-iani wlebis bolos maRalmTiani<br />

aWaris mosaxlebac darwmunda. gax-<br />

Sirebulma bunebrivma kataklizmebma<br />

aTasobiT adamiani ekomigrantad<br />

aqcia da mSobliur keras moswyvita.<br />

Sedegi aqac savalaloa. xulos<br />

raionSi umetesi soflebi<br />

srulad daclili da gaukacrielebulia.<br />

maRalmTian regionebSi zvavis,<br />

miwisZvrisa da sxva geologiuri<br />

problemebis gamo bevri saxli dazianebuli<br />

da sacxovreblad uvargisia,<br />

amitom soflebi mosaxleobisgan<br />

nel-nela icleba.<br />

garemos erovnuli saagentos<br />

monacemebiT bolo wlebSi stiqiebis<br />

masStabebi mkveTrad gaizarda<br />

da ufro met aqtivacias ganicdis.<br />

es yovelive ekomigrantebis gansakuTrebiT<br />

did da mzard raodenobaSi<br />

aisaxeba. bolo 10 wlis ganmavlobaSi<br />

bunebrivi katastrofebis<br />

Sedegad saqarTveloSi stiqiis<br />

msxverplTa raodenobam 400-s miaRwia,<br />

xolo zarali 500 milion<br />

aSS dolarze metia. yovelive es ki<br />

aisaxeba ekomigrantebis gansakuTrebiT<br />

did da mzard raodenobaSi.<br />

saqarTveloSi ekologiuri migraciebis<br />

masStabis mixedviT, Sei-<br />

Zleba iTqvas, ori piki gamoiyofa:<br />

svaneTi-aWaris 1987 wlis da raWaleCxumisa<br />

da imereTis regionebis<br />

1991 wlis.<br />

ekomigrantebis gansaxleba, ZiriTadad,<br />

aWaris maRalmTianeTidan<br />

mimdinareobs, radgan aWara ukiduresad<br />

mciremiwian regions warmoadgens<br />

da bunebrivi katastrofebis<br />

maRali sixSiriTac gamoir-<br />

Ceva.<br />

maRalmTiani aWaridan saqarTvelos<br />

sxvadasxva regionSi, wlebis<br />

ganmavlobaSi, 9 aTas ojaxze meti,<br />

daaxloebiT, 40 aTasi adamiani gansaxlda.<br />

42 wlis nana SainiZe ekomigrati<br />

90-iani wlebis dasawyisSi gaxda.<br />

dRes igi qalaq lanCxuTSi cx-<br />

ovrobs ojaxTan erTad:<br />

„warmoSobiT xulos raionis<br />

sofel rafTidan var. Cvens<br />

sofelSi xSiri iyo mewyeri, 4-jer<br />

gagvtaca mdinarem xidi, ar iyo gza,<br />

gasarTobi axalgazrdebisTvis da<br />

bunebrivia, sofelic daicala.<br />

gaukacrielda Cemi ubani, romelsac<br />

puris yanas veZaxdiT.<br />

garda am garemo pirobebisa da<br />

im safrTxeebisa, rac stiqiur ubedurebebs<br />

ukavSirdeba, aseve safrTxe<br />

mezobeli TurqeTidan SefarviTi<br />

formebiT iCens Tavs. jer<br />

kidev Cems bavSvobaSi ambobdnen,<br />

rom xixanis cixesTan, romelic<br />

Tamar mefis dros aSenda, Turqebi<br />

mavTulxlarTebidan Wridnen<br />

celiT balaxs. saWiroa amaze yuradRebis<br />

miqcevac”.<br />

2015-17 wlebis saqarTvelos<br />

regionuli ganviTarebis programaSi<br />

naTqvamia, rom Sida migraciis<br />

Sesaxeb sistemuri monacemebi ar<br />

arsebobs. es calke problemaa.<br />

- sainteresoa, ratom ar interesdebian<br />

am seriozuli proble-<br />

miT da ratom ar ikvleven mas?!<br />

rac Seexeba transports, programaSi<br />

aseve miTiTebulia, rom<br />

transportis nakleboba da cudi<br />

gzebi xSiri problemaa gansakuTrebiT<br />

maRalmTian regionebSi.<br />

programis mixedviT gamoikveTa<br />

mTis soflebis dacarielebis ZiriTadi<br />

mizezebi: ara wyali, ara deni,<br />

ara gza da Sesabamisad, aRarc<br />

_ adamiani!<br />

Sida migraciis gaaqtiurebasa<br />

da mis gamomwvev mizezebze „qron-<br />

ika+~-s Tsu-s profesori, sazoga-<br />

doebrivi geografiis leqtori,<br />

batoni giorgi kvinikaZe esaubre-<br />

ba:<br />

_ migracia erTi faqtoriT ki<br />

ara, faqtorTa erTobliobiTaa<br />

ganpirobebuli. 90-ianebis bolos<br />

Cvens qveyanas, faqtobrivad, ar<br />

hqonda ekonomika, amas Tan daerTo<br />

mwvave konfliqti regionSi da<br />

procesebic garTulda. aman ekonomikuri<br />

stagnacia gamoiwvia.<br />

mTasa da barSi cxovrebis doneebs<br />

Soris gaCnda sxvaoba, ramac gaaaqtiura<br />

urbanizacia _ mosaxleobis<br />

qalaqebSi gadasaxleba. samuSao<br />

Zalebi aRmosavleTisa da dasavle-<br />

Tis qalaqebSi araTanabrad gadanawilda<br />

da mTelma Zalam TbilisSi<br />

moiyara Tavi.<br />

calke gamosayofia is sakiTxic,<br />

rom realurad Cvens qveyanas gamagrebuli<br />

da daculi sazRvari ar<br />

gaaCnia. sabWoTa kavSirSi ar momxdara<br />

Cveni sazRvrebis demarkacia<br />

da mas Semdeg daucvelia saqarTvelos<br />

CrdiloeT, aRmosavleT da<br />

samxreT sazRvari. globalizaciis<br />

procesSi ar rCeba carieli adgili,<br />

amitomac realurad miviCnev<br />

safrTxes, rom dacarielebul<br />

mTis soflebs ucxotomelebi daikaveben,<br />

Tan amis praqtika istoriaSi<br />

gvaqvs.<br />

_ problemis gadaWris gzad ra<br />

gesaxebaT?<br />

_ mTaSi gavrcelebuli saxeobis<br />

_ mecxoveleobis ganviTareba, aseve<br />

mTisTvis turistuli funqciis<br />

srulad miniWeba da aTviseba.<br />

mTis saministros Seqmnas sjobs,<br />

kargad gaerkvnen Tavad termin<br />

mTis mniSvnelobaSi. mTis simaRle<br />

xom zRvis donidan ar izomeba da<br />

mis ganmsazRvrel kriteriumad SeiZleba<br />

mTis daxriloba, misi ekonomikuri<br />

funqcia da sargeblianoba<br />

miviCnioT. jer amis codnaa sa-<br />

Wiro da mere, Tundac, saministros<br />

mTis ewodos, Tundac, yinulisa da<br />

Tundac, _ mwvervalis.<br />

28 N16 (237) 15.05-21.05.2018 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!