qronika+249
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nikoloz vaSakiZe<br />
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
SvedeTis samefoSi a. w. 9 seqtembers gamarTuli saparla-<br />
mento arCevnebi sainteresod da niSandoblivad dasrulda.<br />
ultramemarjvene partiam „Svedi demokratebi” kvlav sagrZnoblad<br />
gaiumjobesa eleqtoraluri Sedegi. man wina parlament-<br />
Tan SedarebiT, romelsac Svedebi riksdags uwodeben, damate-<br />
biT 14 deputatis adgili moipova da 349-deputatian parlamentSi<br />
63 mandatiT qveyanaSi mesame politikuri Zalis pozi-<br />
cia kidev ufro ganimtkica.<br />
36<br />
memarjvene radikalebi, „Svedi<br />
demokratebi”, stabilurad<br />
aumjobeseben TavianT Sedegebs<br />
mas Semdeg, rac 2000-iani wlebis<br />
dasawyisSi gamoCndnen politikur<br />
arenaze. saparlamento<br />
arCevnebSi maT mier miRebuli<br />
xmebis procentuli maCveneblebis<br />
dinamika metad STambeWdavia:<br />
2006 weli _ 2.9%, 2010 – 5.7%,<br />
2014 – 12.86% da 2018 – 17.6%.<br />
saerTod, Cvens aRqmaSi Svede-<br />
Ti tradiciulad memarcxene<br />
politikuri da ekonomikuri<br />
realobis qveyanas warmoadgens.<br />
am TvalsazrisiT metad damaxasiaTebeli<br />
„Sveduri socializmis”<br />
terminic ki arsebobs. mas<br />
Semdeg, rac am modelis Semqmneli<br />
politikuri Zala, SvedeTis<br />
social-demokratiuli partia,<br />
1911 wels damajerebeli SedegiT<br />
pirvelad moxvda SvedeTis<br />
parlamentSi, memarcxene principebi<br />
SvedeTis socialur-politikur<br />
da ekonomikur sferoSi<br />
sul ufro met rols TamaSobs.<br />
cxadia, iyo gadaxvevebic da<br />
sirTuleebic, magram, SeiZleba<br />
iTqvas, rom me-20 saukunis meore<br />
dekadidan lamis dRemde<br />
SvedeTis social-demokratiuli<br />
muSaTa partia, rogorc wesi,<br />
am qveynis mmarTvel Zalas warmoadgens.<br />
misi ekonomikuri politika<br />
saxelmwifo rolisa da<br />
saxelmwifo regulaciebis ma-<br />
Ral xarisxs, Semosavlebis progresul<br />
da maRal dabegvras gulisxmobs.<br />
amave dros, maqsimaluri<br />
Tavisufleba eZleva kerZo<br />
iniciativaze dafuZnebul ekonomikur<br />
saqmianobas. amis Sedegad<br />
mobilizebul did finansur<br />
resursebs saxelmwifo uxvad<br />
anawilebs socialur saWiroebebze:<br />
jandacva, pensiebi, ganaTleba<br />
da a. S. erTi sityviT, social-demokratiuli<br />
politikis<br />
Sedegad SvedeTSi miRweul iqna<br />
erTgvari samoqalaqo mSvidoba<br />
da TanamSromloba kapitalsa da<br />
mSromelTa Soris da, Sesabamisad,<br />
keTildReobis maRali done<br />
da Tanabari gadanawileba. amas-<br />
Tan erTad, qveyanaSi mniSvnelovnad<br />
gaZlierda memarcxeneobisTvis<br />
damaxasiaTebeli liberalizmi,<br />
rac politikur, socialur<br />
da adamianis uflebebis<br />
maqsimalurad maRal xarisxs gulisxmobs.<br />
amdenad, Tanasworoba,<br />
rasobrivi, nacionaluri, religiuri,<br />
seqsualuri da sxva<br />
saxis tolerantoba, globalizmi<br />
da liberalizmi tradiciulad<br />
da gamokveTilad damaxasiaTebelia<br />
Sveduri sazogadoebisTvis.<br />
rogorc Cans, swored es xangrZlivi<br />
memarcxene realoba TandaTan<br />
kargavs popularobas<br />
qveyanaSi da Tavis adgils uTmobs<br />
memarjvene-konservatiul<br />
ideologias. SemTxveviTi ar<br />
aris is, rom 2006 da 2010 wleb-<br />
Si SvedeTis mosaxleobam qveynis<br />
sadaveebi ukve memarjvene centristul<br />
Zalas „aliansi SvedeTisTvis”<br />
gadasca. marTalia,<br />
2014 wels social-demokratebma<br />
ukve sxva memarcxeneebTan aliansSi<br />
daibrunes mTavrobis dakompleqtebis<br />
ufleba, magram<br />
memarcxeneebis es gamarjveba<br />
paradoqsulad isev memarjvene<br />
ganwyobebis zrdas ukavSirdeba.<br />
saqme isaa, rom „aliansi Svede-<br />
TisTvisSi” gaerTianebulma<br />
tradiciulma memarjveneebma ar<br />
gaamarTles mosaxleobis konservatiuli<br />
molodinebi, maTnairive<br />
globalistebi aRmoCndnen<br />
da imedgacruebulma mosaxleobam<br />
upiratesoba isev Cveul<br />
social-demokratebs mianiWa.<br />
imaze, rom 2014 wels socialdemokratebis<br />
gamarjvebis miuxedavad<br />
qveyanaSi mainc memarjvene<br />
ganwyobebis zrdis tendenciaa,<br />
metyvelebs swored is,<br />
rom am gamarjvebis fonze stabilurad<br />
da damajereblad ik-<br />
SvedeTis<br />
saparlamento<br />
arCevnebi<br />
axali<br />
memarjvene<br />
tendenciis<br />
konteqstSi<br />
rebs Tavis Zalas ukve radikaluri<br />
memarjvene politikuri<br />
moZraoba „Svedi demokratebis”<br />
saxiT, romelmac sagrZnobi<br />
zrda aCvena 2014 wlis arCevnebze<br />
memarcxene koaliciis gamarjvebis<br />
fonze. ai, ukve 2018<br />
wlis arCevnebze ki memarjvene<br />
tendencia zogadad mkafiod<br />
aris gamokveTili. zomierad memarjvene<br />
„aliansma SvedeTis-<br />
Tvis” erTi adgiliT gaiumjobesa<br />
Tavisi pozicia, xolo „Svedma<br />
demokratebma” 5-procentiani<br />
naxtomi gaakeTes. am Sedegma<br />
partiis Tavmjdomare iimi okesons<br />
ufleba misca ganecxadebina,<br />
rom awi maT „eqnebaT udidesi<br />
gavlena imaze, Tu rogor ganviTardeba<br />
movlenebi uaxloes<br />
dReebSi, Tveebsa da wlebSi”.<br />
imis gasaazreblad, Tu ra<br />
ganwyobebis gaZlierebas gulisxmobs<br />
wlevandeli saparlamento<br />
arCevnebis Sedegebi SvedeTis<br />
sazogadoebaSi, upriania gavecnoT<br />
„Svedi demokratebis” politikuri<br />
ideologiisa da programis<br />
mTavar principebs.<br />
„Svedi demokratebi” oficialurad<br />
da calsaxad miiCneven<br />
SvedeTis udides safrTxeebad<br />
iseT movlenebs, rogorebicaa<br />
liberaluri saimigracio politika,<br />
islamizacia, globalizacia<br />
da evrokavSiris zesaxelmwifoebrioba.<br />
amave dros, partia<br />
Tavis prioritetebad acxadebs<br />
Semdeg mimarTulebebs:<br />
- Sveduri tradiciebis Senar-<br />
Cuneba da sazogadoebaSi moralis<br />
gaZliereba;<br />
- socialuri Tanasworoba;<br />
- pensionerebisTvis gadasaxadebis<br />
Semcireba da ekologiuri<br />
msoflmxedveloba;<br />
- Sveduri kulturis finansuri<br />
mxardaWera, romelic, maTi<br />
`evropaSi memarjveneobis axali, mZlavri talRis aRmoceneba TvalnaTelia.<br />
es exeba ara marto evropas, aramed, zogadad, dasavlur samyarosac.<br />
SeiZleba iTqvas, rom aSS-Si moulodnelad iseTi uCveulo da Taviseburi<br />
prezidentis mosvla, rogoric aris donald trampi, aseve am trends unda<br />
mivakuTvnoT. praqtikulad, misi da misi gundis mier gamocxadebuli da<br />
gatarebuli konservatiuli saSinao da sagareo politika axlosaa im<br />
principebTan, romels<br />
lsac axali talRis memarjveneebi misdeven evropaSi.<br />
cxadia, axali memarjvene talRa da realoba SemTxveviTi araa. is<br />
gamowveulia im Rrma krizisiT, romelSic bolo aTwleulebis manZilze<br />
Sevida liberaluri demokratia dasavlur samyaroSi rogorc ekonomikuri,<br />
aseve politikuri da moraluri TvalsazrisiT da roca am kriziss zed<br />
daerTo imigraciuli Semotevis talRa, situaciam, SeiZleba iTqvas, ifeTqa~<br />
azriT, safrTxis qveS imyofeba<br />
da cxovelTa uflebebis dacva.<br />
partia mkafiod acxadebs<br />
protestantuli eTikis ganmtkicebis<br />
aucileblobas da ewinaaRmdegeba<br />
erTsqesiani wyvilebisa<br />
da martoxela adamianebis<br />
mier bavSvebis ayvanis praqtikas,<br />
rac dResdReobiT Sveduri kanonebiT<br />
daSvebulia. mniSvnelovani<br />
adgili maT programaSi uWiravs<br />
aziidan da afrikidan<br />
ltolvilTa migraciis mkacr<br />
SezRudvas. „Svedi demokratebi”<br />
Riad uwodeben Tavis ideologias<br />
nacionalisturs da social-konservatiuls.<br />
sainteresoa partiis sagareo-politikuri<br />
Sexedulebebi.<br />
„gvirilam” (es yvavili partiis<br />
emblemas warmoadgens) mxari<br />
dauWira aSS-s da mis koalicias<br />
eraysa da avRaneTSi warmoebul<br />
operaciebSi, partia emxroba<br />
iranis birTvul obieqtebze<br />
samxedro dartymebis mitanis<br />
ideas, mxars uWers israelsa da<br />
mkacrad akritikebs memarcxene<br />
Sved politikosebs, romlebic<br />
palestinur moZraobebTan kontaqtebsa<br />
da maTdami simpaTieb-<br />
Si arian SemCneulebi. calke<br />
aRniSvnis Rirsia partiis pozicia<br />
ruseTisa da misi politikis<br />
mimarT. partiis garkveuli nawili<br />
mxars uWerda ruseTis agresiul<br />
politikas ukrainis sakiTxSi<br />
da ukrainis evrokavSirSi<br />
miRebis winaaRmdeg gamodioda.<br />
Tumca „gvirilaSi” 2015 wels<br />
swored am saikiTxis gamo momxdari<br />
konfliqtis Sedegad partia<br />
prorusulad ganwyobili<br />
wevrebis didma nawilma datova.<br />
dReisTvis, SeiZleba iTqvas, rom<br />
„Svedi demokratebi”, ZiriTadad,<br />
antagonisturad arian ganwyobilni<br />
putinis ruseTis mimarT.<br />
zogadad, „gvirila” gamokve-<br />
Tilad evroskeptikuria, emxroba<br />
qveynis evrokavSiridan gamosvlis<br />
ideas da aseve ewinaaRmdegeba<br />
natosTan Semdgom daaxloebas.<br />
SeiZleba iTqvas, rom „Svedi<br />
demokratebi” warmoadgenen memarjvene<br />
partiis iseT Tavisebur<br />
tips, romelic yalibdeba<br />
xolme maSin, roca qveynis winaSe<br />
warmoSobili gamowvevebi dRis<br />
wesrigSi ayenebs erovnuli konsolidaciis<br />
amocanas da maSin,<br />
rogorc wesi, erTmaneTs erwymis<br />
tradicionalisturi, Tu<br />
gnebavT, nacionalisturi da socialisturi<br />
ideologiebi.<br />
swored aseT magaliTs warmoadgens<br />
Sveduri „gvirila”. praqtikulad,<br />
SeiZleba iTqvas, rom<br />
is nacional-socialisturi partiaa,<br />
ubralod, mtkivneuli istoriuli<br />
analogiebi da meore<br />
msoflio omis Sedegad am Temis<br />
mimarT Camoyalibebuli politkoreqtulobis<br />
moTxovnebi ar<br />
iZleva am saxelwodebis gamoyenebis<br />
saSualebas.<br />
sxvaTa Soris, Teoriuli<br />
msgavsebis garda „Svedi demokratebis”<br />
kavSiri istoriul nacional-socializmTan<br />
ufro<br />
xelSesaxeb realobebSic ikveTeba.<br />
iseve, rogorc germanel nacistebs<br />
amoCemebuli hqondaT<br />
ebraelebis sakiTxi, „Svedi demokratebi”<br />
daciklulebi arian<br />
migrantebze. maT reputacias<br />
36 N28 (249) 18.09-24.09.2018 w.
Change language