22.07.2019 Views

ud#54 (25767)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

КРЕЗЬГУРО ФЕСТИВАЛЬ<br />

4<br />

№ 54 (<strong>25767</strong>)<br />

2019-тӥ ар 23-тӥ пӧсьтолэзь<br />

№ 54 (<strong>25767</strong>)<br />

2019-тӥ ар 23-тӥ пӧсьтолэзь<br />

5<br />

«Тангыра» куноосты ӧтча<br />

Богдан АНФИНОГЕНОВ,<br />

Алина ЧЕРНОВА<br />

Вашкала удмуртъёс, тангырае жугыса, Инмарлы вазиськылӥзы,<br />

пӧртэм учыръёс сярысь, кылсярысь, тылпу потэм сярысь,<br />

ивортылӥзы. Нош туала «Тангыра» анай кылынызы кырӟась рокгруппаосты,<br />

рэп но поп быдэстӥсьёсты Ижкаре ӧтчалоз. Фестивале<br />

Удмуртиысь, Башкириысь, Марий Элысь, Мордовиысь, Чувашиысь,<br />

Татарстанысь артистъёс пыриськозы.<br />

МОRТ (Удмуртия)<br />

Аслыз кушем ним бырйыкуз,<br />

Алексей Пикулев<br />

вакчи но меӵ удмурт<br />

кыл утчаз. «Мурт» кыллэн<br />

2 пуштросэз: огласянь,<br />

со адями, мукет ласянь,<br />

ӟуч сямен вераса,<br />

«чужой». Алексейлэн «чужой»<br />

луэмез ӧз поты, соин<br />

ик та кыллэсь вашкала<br />

туссэ бырйиз, МОRТ луиз.<br />

Удмурт эстрадаын аслаз<br />

творчествоеныз висъяське,<br />

крезьгуро дуннеямы<br />

рэп но хип-хоп жанръёсты<br />

пыртэ. Бадӟым саклык<br />

висъя кырӟанлэн пуштросэзлы, кылбур крезьгурен огъя суред<br />

кылдытыны кулэ, шуэ. Азьло МОRТ-лэн творчествоез<br />

философской, малпаськытӥсь текстъёсын тырмемын вал,<br />

али со дуннеысь трендъёслы матынгес луыны выре: поп<br />

жанр пала берыктӥське. Озьы кырӟанъёсыз тросгес адямилы<br />

тунсыко потыны кутскизы. Алексейлэн возьматэмез<br />

потэ, удмурт крезьгур быдэс дуннеысь крезьгур модалэсь<br />

бере уг кыльы шуыса.<br />

bobolenin (Удмуртия)<br />

bobolenin - 11-тӥ классын дышетскись<br />

пияшлэн йыраз кылдэм кыл. Со огазеяз<br />

малпанъёссэ, но нокыӵе пуштросэн ӧз<br />

тырмылы. Али та кылын ассэ быдэс рокгруппа<br />

нима, солэн азьветлӥсез - Кирилл<br />

Кириллов. Валтӥсь вормонзы - группаын<br />

но, кылзӥсьёс пӧлын но эшлыко омыр.<br />

Крезьгурзылэн шӧмыз сярысь малпаськыны<br />

кутскид ке, соку ик тодад ваёд Сиэтлысь<br />

гранжез но «Нирвана» группаез.<br />

«Зэмзэ ке, ми малпаськомы, музыкантъёс<br />

сярысь трос вераськыны кулэ<br />

ӧвӧл шуыса, соосты кылзоно, - верало<br />

bobolenin-ёс. - Соин ик крезьгурмы сярысь<br />

тӥ тросгес валалоды, милемыз<br />

улэпкын кылзӥды ке».<br />

Катерина Кенjали (Удмуртия)<br />

Екатерина Самоделко<br />

Кенjали кушем нимзэ тазьы<br />

валэктэ: «Мон ас поннам<br />

кытын ке турын пӧлын,<br />

кенӟали сямен, ватӥськыса<br />

улӥсько, кырӟан гожъясько,<br />

берло ини кылзӥсьме<br />

паймытӥсько». Зэм но, Катерина<br />

сцена вылэ ӵем ик уг<br />

пота, соин ик котькуд концертэз<br />

учкисезлы дуно луэ.<br />

Солэн кырӟанъёсаз удмурт<br />

фольклорез но буддистъёслэсь мотивъёссэс шӧдыны луэ. Творчествозэ<br />

Катерина импровизация шуэ: «Кылзӥсьёсылы кельше,<br />

куке мон сцена вылын куараеным шудыны кутскисько».<br />

Ольга Ипатова (Удмуртия)<br />

Оля вордӥськиз Юкаменск<br />

ёросын. Удмурт кылын<br />

уг ке но вераськы,<br />

сюлмыз кырӟаны удмурт<br />

сямен куриське. Со сярысь<br />

тросэз тодӥзы 2014-<br />

тӥ арын «Элькуновидение»<br />

вожвылъяськонэ пыриськемез<br />

бере. Отын нылаш<br />

«Кӧня пол» кырӟанзэ<br />

быдэстӥз. Капчи мылкыдо<br />

шулдыр гур егитъёслэн<br />

йыръёсазы пыриз. Собере<br />

Оля «Эктоника» проектэн ӵош кӧня ке кырӟанзэ гожтӥз<br />

на. Берло вакытэ MORT-эн ӵош кырӟалля.<br />

Евгения Аркова (Удмуртия)<br />

Женя Удмурт кун<br />

университетысь Удмурт<br />

кылосбуръя, финно-угроведениея<br />

но<br />

журналистикая институтын<br />

дышетске. Школаысен<br />

ик сцена вылысь<br />

ӧз кошкылы.<br />

2016-тӥ арын «Шунды»<br />

огазеяськонлэн<br />

«Куарагур» вожвылъяськоназ<br />

пыриськиз,<br />

со нылашлы аслэсьтыз<br />

кырӟанзэ гожтыны луонлык<br />

сётӥз. Женялэн<br />

ненег куараез но лэйкатӥсь гуръёсыз капчи, романтичной<br />

мылкыд кылдыто.<br />

2018-тӥ арын Женя «Мисс студенчества финноугрии»<br />

вожвылъяськонын вормиз, отын жюриез удмурт<br />

сям-йылолъёсты ӟеч тодэменыз, чебер кырӟаменыз<br />

паймытӥз.<br />

Богдан Анфиногенов (Удмуртия)<br />

Богдан Анфиногенов<br />

аслаз быгатонлыкъёсыныз<br />

котыр ласянь ушъяськыны<br />

быгатэ. Финляндиысь<br />

М. Кастрен нимо<br />

обществолэн литературая<br />

премиезлэн лауреатэз<br />

луиз, «Айшет будущего»<br />

кылбур бичетсэ поттӥз.<br />

Вотэс бамъёсын MTV<br />

Udmurtia, «Удмурт кылбурчи»<br />

огинъёсты нуэ.<br />

Amiso Wott, «Малыми»<br />

удмурт рок-группаосын кырӟалляз. Со сяна, аслаз но 2<br />

бадӟым крезьгуро проектэз вань. Россиын но быдэс дуннеын<br />

тодмо кырӟанъёсты удмурт сямен Ullapalla Boy кушем нимын<br />

быдэсъя. Нош Мурӝол Underground проектэз удмурт<br />

хип-хоплы сӥземын.<br />

Shoner Paul (Татарстан)<br />

Павел Александров -<br />

Татарстанысь Бавлы ёросын<br />

вордӥськем удмурт<br />

пияш. Йылпумъяз Альметьевскысь<br />

Ф. Яруллин<br />

нимо крезьгуро училищеез,<br />

Казаньысь Н. Жиганов<br />

нимо консерваториез.<br />

Нырысьсэ Паша аслэсьтыз<br />

кырӟанзэ 2013-тӥ арын<br />

«Эль ныл» фестивальын<br />

быдэстӥз. 2017-тӥ арын<br />

ӧжыт лыдъем калыкъёслэн «Евровидениязы» 3-тӥ инты<br />

басьтӥз «Ваньмыз ортче» кырӟанэныз. Кырӟанъёссэ гожтыкуз,<br />

пӧртэм крезьгуро стильёсты кутэ: транс, world music, этнопоп,<br />

огазея соосты удмурт калык гуръёсын. Кырӟанъёсаз<br />

бавлы диалектысь кылъёсты пыртэ. Нош Shoner Paul ассэ<br />

нима, малы ке шуоно озьы ас вакытаз песятайзэ шуо вылэм.<br />

«Аргымак» (Башкирия)<br />

Группа 2009-тӥ арын Башкир филармониын<br />

кылдӥз. Репертуараз пӧртэм<br />

амалъёсын быдэстэм башкир калык<br />

кырӟанъёс, гуръёс, кубаиръёс (башкир<br />

кылбуретлэн жанрез), эпосъёс, легендаос.<br />

Сцена вылын башкир крезьгуро инструментъёсын:<br />

кураен, думбыраен, кубызэн,<br />

кыл-кубызэн - валче гитараос,<br />

барабанъёс шудо. Пӧртэм элькунъёсы<br />

концертъёсын потаса, группаын шудӥсь<br />

воргоронъёс аспӧртэм крезьгуро инструментъёсын<br />

тодматскизы, берло асьсэ<br />

концертъёсазы но соосты кутӥзы. «Аргымак»<br />

быдэс дуннелы тодмо ини: Россиын<br />

сяна, со Великобританиын, Германиын,<br />

Франциын, Чехиын, Австриын, Испаниын, Турциын, Казахстанын но мукет<br />

кунъёсын концертъёс сётъя.<br />

OYME (Мордовия)<br />

Эрзя кылысь берыктыса<br />

ойме - со лул. Группа 2011-тӥ<br />

арын кылдӥз. Крезьгурзэ электрофолк,<br />

арт-рок но world music<br />

амалъёсын шудэ. Группалэн<br />

азьветлӥсез но кырӟасез - Ежевика<br />

Спиркина.<br />

OYME, калыккуспо фестивальёсы<br />

пыриськылыса,<br />

туж ӝог тодмо луиз. Кылсярысь,<br />

вуылӥз «WOMAD», «Дикая<br />

мята», «Сотворение мира»,<br />

«Движение» фестивальёсы.<br />

Эрзяослэн но мокшаослэн крезьгур фольклорзы вылэ пыкиськыса, группаысь<br />

крезьгурчиос котьку но мар ке выльзэ кылдыто, пӧртэм стильёсты куто.<br />

Со сяна, OYME эрзяослэсь но мокшаослэсь сям-йылолъёссэс, возь выл шудонъёссэс<br />

возьматэ на. Та сям-йылолъёсты группаысь шудӥсьёс, экспедициосы<br />

потаса, люкало, вашкала фольклорлэсь улонзэ азьланьто.<br />

«ЯлАр» (Чувашия)<br />

Чебоксарыысь «ЯлАр» группалэн<br />

кылдытӥсез - Николай Пыркин. Солэн кемалась<br />

потэ вал ини крезьгурлэсь пӧртэм<br />

ӧръёссэ, пӧртэм инструментъёсты, кылъёсты<br />

огазеямез.<br />

2014-тӥ арысен со малпанзэ зэматыны<br />

басьтӥськиз. Баян но электрогитара, чуваш<br />

гуръёс но рок, блюз, heavy metal - тани<br />

мар со «ЯлАр». Группалэн нимыз 2 кыллэсь<br />

пӧрме: ял - гурт, ар - воргорон. Озьы крезьгурчиос<br />

пусъё, соос гуртысь потэмын шуыса.<br />

Асьсэ кырӟанъёссэс, чуваш калык гуръёсты<br />

но чуваш эстрадаысь кырӟанъёсты,<br />

ӟуч группаослы каверъёсты быдэсъяло.<br />

Baradj (Татарстан)<br />

Baradj метал группа<br />

вордӥськиз Татарстанысь Елабугаын<br />

2003-тӥ арын. Группалэн<br />

аспӧртэм шӧмыз - вашкала булгар<br />

калыклэн мотивъёсыз бордысь.<br />

Крезьгурчиос таӵе жанръёсты<br />

куто: progressive metal,<br />

art metal, post metal, death metal,<br />

ambient metal, post-rock. Кырӟан<br />

гожтыкузы, бигеръёслэн мифолологизы<br />

вылэ ӵемысь пыкъясько.<br />

Группаын шудӥсьёс творчествозы<br />

пыр егит бигеръёсты выжыосынызы<br />

тодматыны тыршо. Ас<br />

жанрзэс bulgar folk metal нимало. 2005-тӥ арысен кутскыса, группа бӧрсьысь бӧрсе концертъёс<br />

сётъя. Али 4 адями гинэ шудэ ке но, оглом группаязы 12 адями шудыны вуиз.<br />

Ondrei (Карелия)<br />

Карел театрысь артист<br />

Андрей Горшков Олонец<br />

карын вордӥськиз. Пичи<br />

дырысеныз семьяяз ӟуч<br />

но карел кылъёсын вераське.<br />

Анай кылыныз<br />

рэп лыдӟе. Нырысетӥ<br />

альбомез - «Karelication» -<br />

югыт дуннеез адӟиз ини.<br />

Соин Андрей Карелиетӥ<br />

но Финляндиетӥ гастрольёсын<br />

ветлӥз.<br />

Альбомез копак карел кылын. Вашкалазэ но туалазэ,<br />

пӧртэм крезьгуро инструментъёсты кутыса, огазеяз. Озьы<br />

кырӟанъёсысьтыз кылыны луэ гитараез, удмурт крезь<br />

тусъем кантелеез, кубызлы укшась йоухиккоез но крезьгур<br />

поттӥсь бычкыез (пила). Кырӟанъёсаз сюлмаськытӥсь юанъёсты<br />

ӝутэ, «Калевала» эпоссы вылэ но ӵем пыкъяськылэ.<br />

«КУАТ» (Марий Эл)<br />

Пор кылысь берыктыса<br />

куат - со кужым. Группа<br />

Йошкар-Олаын кылдэмын.<br />

Отын кырӟа Марина Садова<br />

- ӧжыт лыдъем калыкъёслэн<br />

«Евровидениязы» пыриськем<br />

пор ныл. «КУАТ»-лэн<br />

крезьгурез - аутентичной,<br />

вашкала пор кырӟанъёсты<br />

пӧртэм стильёсын быдэстонэн<br />

герӟаськемын. Мариналэн<br />

яркыт чылкыт куараез<br />

но калык крезьгуро инструментъёс<br />

контрабаслэн тулкымъёсыныз<br />

пӧлэстӥсько.<br />

Ӵемысь «КУАТ»-лэн крезьгуръёсаз гитарной фингер-стайл но кутӥське, ӵапак<br />

со ик та группалы аспӧртэм шӧм пыртэ. Удмурт учкисьёслы группа «Палэзян»<br />

фестивале пыриськеменыз тодмо. Со сяна, поръёс Эстониетӥ бадӟым турен<br />

ветлӥзы.<br />

Егитъёслэн этнокультуразылы<br />

сӥзем «Тангыра» фестиваль<br />

Ижысь Киров нимо паркысь<br />

фан-зонаын 9-тӥ гудырикошконэ<br />

ортчоз. Со улсын этнофутуристической<br />

перформансъёс,<br />

кино адӟытонъёс, мастер-классъёс<br />

радъяськозы. (12+)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!