งานออกแบบสถาปัตยกรรมไทย เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

การศึกษา
สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงตรัสเล่า
ถึงพระประวัติของพระองค์เอง เมื่อครั้งยังทรงพระเยาว์เกี่ยวกับ
การศึกษากราบทูลสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ใน
ตอนหนึ่งของ “หนังสือเวร” 2 ความว่า
“...การเรียนนั้น เกล้ากระหม่อมไม่ได้เรียนกับเจ้าปีแลคุณ
ปานเพราะ ครอกป้า “สารพัดเพชร” สอนให้รู้ได้ การอ่าน
สมุดดำนั้นเรียกว่า “ขึ้นสมุด” ดีใจเปนล้นพ้น ทีหลังจึ่งได้
เรียนกับพระยาศรีสุนทร (น้อย) นั่นแปลว่าได้รู้มากขึ้น
ในการเรียนนั้น ไม่จำเปนต้องเขียนด้วยสมุดดำหรือกระดาษ
ข่อย นักเรียนแต่ก่อนใช้กระดานดำดั่งได้ทรงทราบอยู่แล้ว
จนขุนนริศรานุวัดติวงศ์เล่าว่า เรียนหนังสือที่โรงทานพร้อม
กับพระยาจินดา (สาย) พระยาจินดามีรูปภาพอยู่ที่หัว
กระดานดำเสมอ...” 3
ครอกป้าสารพัดเพชร ก็คือ หม่อมเจ้าหญิงสารพัดเพชร
ซึ่งเป็นพระธิดาอีกพระองค์หนึ่งของสมเด็จพระบรมราชมาตา
มหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ การศึกษาขั้นพื้นฐานใน
การอ่านหนังสือได้นั้นจึงน่าจะเริ่มต้นจากท่านป้าของพระองค์นี่เอง
ก่อนที่จะได้ทรงศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับหนังสือวรรณคดีต่างๆ
รวมทั้งวิชาประกอบอื่นๆ เช่น วิชาเลข ฯลฯ จากพระยาศรีสุนทร
โวหารอย่างจริงจัง 4 ซึ่งในเรื่องของวิชาความรู้ที่พระองค์ทรง
ได้รับในวัยเยาว์นั้น แม้จะไม่มีรายละเอียดอย่างครบถ้วนว่าได้ทรง
ศึกษาอะไรบ้าง หากแต่เท่าที่ทรงตรัสเล่าประทานหม่อมเจ้าหญิง
ดวงจิตร จิตรพงศ์ ก็พอทำให้ทราบโดยสังเขปว่าวิชาสำหรับราช
กุมารในช่วงนั้น ได้แก่ การเรียนภาษาไทย ภาษามคธ ก่อนจะต้อง
ศึกษาภาษาอังกฤษในเวลาถัดมา รวมทั้งต้องศึกษาวิชาทาง
ฉันทลักษณ์ หัดแต่งร้อยแก้วร้อยกรอง สำหรับเรื่องที่เกี่ยวเนื่อง
กับบ้านเมืองก็ต้องศึกษาวิชาประวัติศาสตร์ โบราณคดี ภูมิศาสตร์
14 งานออกแบบสถาปัตยกรรมไทย ฝีพระหัตถ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์