งานออกแบบสถาปัตยกรรมไทย เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

ช่วงรับราชการ ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงต่างๆ
Prince Naris in charge of many ministers at
different times in his career
“...ด้วยทรงพระดำริห์ว่า เจ้าฟ้าอิศราพงศ์ เปนพระโอรส
กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์ ซึ่งเปนพระเจ้าลูกเธอ
ในพระบาทสมเดจพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ฝ่ายพระองค์
เจ้าดาราวดี ซึ่งเปนพระมารดาเจ้าฟ้าอิศราพงศ์นั้นเปนพระ
ธิดากรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท พระบาทสมเดจ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระมหากรุณายกย่องขึ้นเปน
เจ้าฟ้าตามความนิยมซึ่งมีมาแต่ก่อน แลโดยทรงพระกรุณา
แก่เจ้าฟ้าอิศราพงศ์ ผู้มีเชื้อตระกูลอันสูงศักดิ์ทั้งสองฝ่าย
เปนตัวอย่างมา ครั้งนี้ทรงพระราชด ำริห์ว่า พระเจ้าน้องยาเธอ
กรมขุนขัติยกัลยา ซึ่งสิ้นพระชนม์แล้ว แลพระเจ้าน้องยาเธอ
กรมขุนนริศรานุวัดติวงษ์ เปนพระธิดาแลพระโอรสแห่ง
หม่อมเจ้าพรรณราย ซึ่งเปนธิดามาตยาพิทักษ์ ซึ่งปรากฏ
พระนามในราชการที่ใช้อยู่ในปัตยุบันนี้ว่า สมเดจพระบรม
ราชมาตามหัยกาเธอ เพราะเปนพระอัยกาแห่งสมเดจ
พระเจ้าแผ่นดิน เปนพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ของ
พระบาทสมเดจพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวข้างฝ่ายพระชนก
พระเจ้าน้องนางเธอ พระเจ้าน้องยาเธอทั้งสองพระองค์นี้
ก็เปนพระราชธิดาพระราชโอรสในพระบาทสมเดจ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเปนพระเจ้าแผ่นดินใหญ่ อีก
ประการหนึ่งเล่าพระเจ้าน้องนางเธอ พระเจ้าน้องยาเธอทั้ง
สองพระองค์นี้ก็ร่วมพระชนกกับกรมสมเดจพระเทพ
สิรินทรามาตย์ สมเดจพระบรมราชชนนี จึงร่วมพระอัยกา
ข้างฝ่ายพระราชชนนีกับพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัว แล
เปนพระเจ้าน้องยาเธออันสนิททั้งสองฝ่ายดังนี้ สมควรที่จะ
ทรงยกย่องพระเกียรติยศให้สูงขึ้นเต็มที่ตามซึ่งเคยมีแบบ
อย่างมาก่อน จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ใช้คำนำ
น่าพระนามว่าพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนขัติยกัลยา
แลพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนนริศรานุวัดติวงศ์...” 11
20 งานออกแบบสถาปัตยกรรมไทย ฝีพระหัตถ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์